ENERJİ KRİZİ VE UÇAKLAR
Enerji krizinin zorlaması karşısında sürekli olarak önlemler peşinde koşan teknik adamlar devrim yaratacak bir kanat türü üzerinde çalışıyorlar. Bu yeni tür kanat, hava girdaplarını (türbülans) azaltarak kerosen (uçak yakıtı) tüketimini % 40’a düşürüyor.
Keith HINDLEY
Hava yolu firmalarının büyük korkusu hızla yükselen yakıt f¡atları. son on yılda işletme giderleri içinde % 10’dan % 33’e çıkmış bulunuyor. Gövdeleri genişletilen, daha fazla yolcu alan uçaklara karşın, birçok hava ulaşım şirketi bu yükün altından kalkamıyor. Artan yakıt giderlerinin, İngiliz Laker ve Amerikan Branif firmalarının iflaslarındaki payı oldukça büyük. Havacılık çevrelerindeki söylentilere önümüzdeki aylarda iki büyük şirketi daha aynı son bekliyor.
Oysa değerli keroseni mümkün olduğu kadar az tüketmek için hiçbirşey göz ardı edilmiyor. Kalkış ve iniş teknikleri geliştiriliyor. Uçuş süresince motorların verim gücü korn-püterler ile ayarlanıyor, r/r 0,5 şurdan, % 1 hurdan derken küçük tasarruflar sonunda milyonlarca dolara ulaşıyor. Ama bütün bunlar yeterli olamıyor. Çünkü siyah altının fiatı durmadan tırmanıyor. Bilim adamları ve teknisyenler uzun mesafe uçuşlarının yakıt oburluğuna karşı etkili önlemler peşindeler. Yarının uçakları için yeni bir kanat, bu soruna bir çözüm getirebilecek gibi görünüyor, çünkü bu kanat kendisinin neden olduğu sürtünmeyi şaşırtıcı bir biçimde azaltıyor.
Kalkıştan sonra uçak kanatları sürekli bir fiziksel reaksiyon içinde olurlar. Kanat yüzeyinin ön çeyreğinde normal olarak akan hava, hemen sonra güçlü hava girdapçıklarına dönüşüyor. Kaçınılmaz sayılan bu olay her türden kanat için geçerli; kanatları British Aerospace tarafından geliştirilen “Airbus” gibi en son modellerde bile normal akıştan girdapçıklara dönüşüm, kanat yüzeyinin ilk çeyreğinden bir iki santim öteye bile ilerletilemedi. Oysa bu türbülanslar çok pahalıya mal oluyor; oluşan sürtünmeyi yenebilmek için her uçak, her sene yaklaşık 2 milyon dolarlık yakıt israf ediyor.
Yeni kanat ile bu hava girdapçıkları hemen hemen sıfıra indiriliyor. Hava çok sayıda küçük deliklerle kanadın içine emiliyor. Sürekli olan l>u emiş ile hava girdapçıkları başlar başlamaz silinip yok oluyor. Hava kanalize edilerek kanadın içinden geçiyor, homojen ve düzgün bir biçimde akıp gidiyor.
Uzun zamandan beri bilinen yöntemle, küçültülmüş modeller üzerinde deneyler yapılmakta idi. Ancak, bugüne kadar maket ölçeği bırakılıp gerçek boyutlarda çalışılmamıştı. Kaliforniya, Long Beach’de Mc Donnel Douglas Fabrikalarındaki teknik adamlar, yeni tür malzemeler de
Mc Donnell Douglas’ın Kaliforniya’daki laboratu-varlarında gerçek boyuttaki yeni delikli kanat deneniyor.