Enzimler

Enzimler, şemada görüldüm gibi; protein yapısında esas kısım ve yardımcı kısımdan yapılmışlardır. Yardımcı kısımları, Mg*, Na⁺, Ca”*, k⁺, cl “gibi metal iyonlarına sahip ise buna (kofaktör) denir. Yardımcı kısım NAD, FAD, NADP, CoA gibi moleküller­den oluşmuş ise (koenzim) denir. Koenzimler proteinden küçük yapılardır. Birçok enzimle bulunabilir. Yani bir enzime özel değildir. Kataliz olayından, enzimler gibi bozulmadan çıkarlar.

Hücrenin sıvı kısmında ve hücre organe İlerin in zar yapısında bulunurlar. Hücrede gör­düğümüz gibi.:

Lizozomda: Büyük molekülleri parçalayan sindirim enzimi Mitekondride: Oksijenli solunumda su ve C0₂ çıkışını sağlayan enzimler. Kloroplastta: Fotosentez olayında ATP ve karbonhidrat sentezini sağlayan enzimler. Çekirdekte: DNA ve RNA sentezinde kullanılan enzimler:

2—    Hücre içinde ve sindirim enzimlerinde olduğu gibi hücre.dışında da etkindirler.

3-      

Düşük sıcaklıkta, vücut sıcaklığında etkindirler 0° de iş görmezler.

4-       Her reaksiyon için özeldirler.

5-       Yapıları proteindir ve bu nedenle de proteinler gibi yüksek sıcaklıkta parçalanırlar ve bozulurlar. Çoğu 0° — 55° arası etkindir. Yüksek sıcaklıkta canlıların ölmesi bu ne­denledir.

6-       Pü*, Hg* iyonlarıyla bağlanıp çöker. Zehirlenmelerde olduğu gibi.

7-       Olaya girer ve değişmeden çıkarlar.

E =enzim, S =substrat (enzim etki ettiği madde)

E—S = Enzim — Substrat bileşiği, P = Ürün

E 4- S E — S -* E 4- P

8-       İki yönlü çalışırlar. Bir enzim, iki küçük molekülü birleştirip bir büyük molekül ya­pabildiği gibi aynı enzim, büyük molekülü ilk moleküllerine dönüştürebilir.

A maddesi 4- B maddesi ENZİMİ C maddesi

9-       Enzimin çalışabilmesi için F*, Mg*, Ca⁴*, Na^K**, Cl“gibi minerallere ihtiyaç vardır. Yapılarında vitamin bulunur. Vitaminler genellikle B vitaminidir. Yediğimiz besin­lerin içinde vitamin bulunmasının gereği bundandır.

10—  Her enzimin belli bir yardımcı kısmı vardır. 38

10-    Enzimlerin katalizlediği reaksiyonun hızı, enzim ve etkinen madde miktarına bağlı­dır.

11-    Her enzim belli pH derecesinde etkindir.

PH = 7 nötr, PH >7 bazik, PH <7 asit ortamda etki eden enzimler bulunur.

12-    Yüzeysel olarak etki ederler. Mesela midede aynı miktar kıymaya, aynı miktar etten daha kolay ve çabuk etki ederler.

-|4_ Anahtar — kilit uygunluğunda olduğu gibi enzimle etkinen madde arasında uygun­luk bulunur.

15-    Bir gen-bir enzim hipotezmegöre; 6ir enzimin sentezi bir gen tarafından kontrol edi- ))r. Eğergen zedelenir veya değişirse enzim de değişir.

Ön madde ►ornitin – ► Sitrulin — > Arjilin

16— Enzimler, etki ettikleri substratın son iki harfi atılarak yerine (az) eki getirilerek isim­lendirilir. Örneğin,

Lipaz: Yağlı maddelere etki edip onları yağ asidi ve gliserine ayırırlar.

Karbonhidraz: Karbonhidratlara etki edip onları glikoza çevirirler.

Proteaz: Proteinlere etki edip asi te çevirirler.

1—    Enzimle etkinen madde arasındaki ilişkiyi, kilitle anahtar arasındaki ilişkiye ben zetebiliriz. Enzimlere ait aşağıdaki özelliklerden hangisi bu benzetmeyi yapmamıza yol açar? ÜSS

A)  Enzimler, sıcaklık değişmelerinden etkilenebilir.

B)  Eniimler, belirli koenzimlerle çalışırlar.

C)  Etkinen madde miktarı reaksiyon hızını etkiler.

D)  Her enzim belirli bir PH derecesinde çalışır.

E)  Her enzim belirli bir etkinen maddeye özgüdür.

ÇÖZÜM: A, B, C, D maddeleri enzimlere ait diğer özellikleri içeriyor. E maddesi ise her anahtarın belli bir kiliti açışı gibi her enzimde belli maddeye etki eder anlamına gel­diğinden doğru cevap (E)’dir.

-A- grafiği hücre çekirdeğinde DNA yapımını gösterirse — B — gra­fiği bu olayla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisini ifade eder?