| J |
dŞ^arzjUİanmaktadır.
eğ|r tükenmeyecek bir kaynak olacaktır, örneğin gÖneş ^enerjisi veya kendi
/plütonyumunu üreten hızlı nükleer
reaktörler gibi.
drçoll az
çevre feCtlenmesHe yol açarsak idlal birçözüm olacaktır, örneğin güneş veya rüzgIP’efferjisi gibi.
Yeraltı servetlerinin* tükenmesiyle başvurulacak enerj« kaynakIarhaçs^ba neler olabilir. Ya da* daha başka birdey işle petrol ve kömürün dışında ciddî olarak ek alınabilen enerji türleri nelerdir? YanıtUmaye^önce hidrolik enerjiden başlamak gerekir. Akarsular üzerine biriktirmeli veya biriktirmesm tesisler yaparakspyun gücünü elektrik enef^sine ^çevirmek.i ofeırak en basit biç »mele, tanımlayabiliriz bunu:. 1 Hidıiolik enerji: üretimi kaynak vfe çevre fecrleratıesi açsından
i enerji üretiminin sınırı kirÎ&mesi yaratı
|
m |
tin yeterince yaranabilmek îçin
AirtuS: yözyıftâr boyu bep bil ğurteş ısınlarını yeterince yoğurt olarak
|
Kaynağı .1 oluşabilecek |
} enlisi gelecekte biİrmektir. Geniş Jboî gŞneşİi saha jİîzSInff , zırnn ğCîçİübir kurta- koyulacak eğrisel Vanrtrcıİarİa ışınlar merkezdi# | yoğunluk sağlanabilir.. Bir ileri sürölen önerrlerden birisidir Diğer bir öneri de dağınık küçük rsantrkllerte küçük fcoıuit grüplarfmn y* da sânayi fcesiste^mfn elektrik enerjisi gereksinmesini kâfşılamaktır. Evterin çatılarına konulan küçük yansıtıcı larlaSKzaksu sağlanması günümüzde pek çok yerde uygu tartmaktadır Öte yandan uzay araçlarında koHandalı güneş pilleri de son derece k^Hamşl» olabilirler: ^ncak bu güneş pillerin m geliştirilmesi gerekmektedir. Bu da bizi güneş enerjisiyle ilgili, bir sorun^ getirmektedir. Genel olarak dünyada güneş enerjisi araştırmalarıma ayrılan fonlar-,diğerlerince kıyasla oldu^ç^ asç^n Ileri sürülmektedir ” ki, eğer , nükleer,p ene^î. araştırmaları için sarfedilen ,,par$, <?zarrian ve işgücü güneş enerjisine ayrılabilseydi, güneş enerjisiyle ilgili güçlüklerin pek Çöğu giderilmiş olurlardı* Bu ¿avın rte denli doğru öldüğünü bir kenara bırakarak ğüneş enerjisiyle ilgilibelki de eh önemli noktaya:• değinmekte’ yarar va^dıh
•’güneş
ı$Ü dmTftlgtf^SfîrM otadır. Bö «a tı^ halde güneşi ender olarak vieTancak yat ifç fiSjK açıdan gören bölgeler için bu enerji türünün sjhrumtpek de çözemeyeceğim gö#termgktedir.
kJŞ^gârın gücünden yararM^ak ilk çağlam dan J^rf dC§ünüImüş ve uygulanmıştır. Halâ bif çok ^kede kullanman yeldeğirmenteri vardır, Buradada bazı teknolojik güçlükler yeaynen gprîşş^enerjisındç olduğugibi şraştıçışıa eksikliği s^yJcon«su^ur. ÇoH rüzgârlı hçlg^en?aiC!4Z8|r: kulU^ara^ işjeyecçk sanö-aller,yapılması düşünülmek^edir. Hatta ^y(!rüzg£r £(jçü sanfcrak Iefinin kıyılardan uzakta bol firtınaij^demzleFde yapılması i.leri süriilmektedir. Ancak o z«unan da bir tya^dap tyapım* bakim ve işletimgüçlükleri, bir- y^ncjf»? da enerjinin <j$p$>J[anma ye(nakil gi|çlükleri sözkonusudur, öte ^mıdaıv b$ggye- yapılacak santr^eria zamana doğ^rnn dengesini bozması ?ve iklimi etkilemesi d£;£Öz konudur. £o^yia yakıpdanuğraşan kişice göre bunlar aşılamayacak güçlükler değildir* Ancak daha çok araştırmaya gerek vardır. Her halde insanoğlu bir zamanlar, gemilerini .yürütmek için rüzgâra, muty^ç, olduğu gib^ , aynı şej^il^ie, enerji ürgtimi için cje ona kesinlikle gereksinme duyduğu anda bu araşjîrrhalair j>|z lansak o , M
|
W |
Geotermal sözcüğü sokaktaki adam için oldukla yâbancı görülebilir. Gerçekte ise özerlikle ülkemizde pek çok kişi bu enerji kaynağını yakından tanırlar. Yüzyıllar boyunca yerden frffcn^n sıcak su kaynakları hastalara sağlık dağıtrnjştır. Ülkemizde fc^ol kükürt içeren bu şifalı sular bir çok yerde Vardır. f$te geotermalert£r*ji bu yerden çıkan sıcik suîaı^/bubârfera<fâyaW£nv enerji* türüâür. Ayrıca özellikle volkanik bölgi£‘ lerde%aprağm derinliklerinde bulunan çöfc&tafc – kayalar da bıikaynfoğa dahildir, £ekiy^amfi geotermal enerjiden yararlanma nasıl ^ölaçaktır ? . Yüzeye çıkartılan sıcak su ve buhar hem elektrik enerfisi ■üretimincte:ihem de konutların ısıtılmasında kullanılabilmektedir. Yer. atandaki kızgın, kayalara ¿gelince. Bunların ı sinerjisin derç, yararlanmak için de çeşitli fikirler öne sürülerek uyguîaîmayavçalışılmaktadır, örneğin toprağa basınçlı su enjekte edilerek bu suyun bu kızgın kayalar gafında dolaşarak tekıar yukarı çıkmak ; $mın sağlanması gibi. Bu tür yöntemlerle ya da doğrudan elde edilen kaynar su ya da kızgın buhaf1 ise santral i işleterek elektrik ener j isini Üretebilecektir.
i’v Art^ardkrt^yâklt elde iie*8tğer>bWi
4^^1M^^l^fî^^6l<i$turfTiârktadır. Aftıkfat ırf <feğer- fenidirfferefe erfei*jf %lde eSltirtâstf çiınlı dıikilftfth^ dan biögaz Ör^iihıÎ ve blrizerî konular üzerinde’ yoğun çatışla fi ufg^amafâr vâ^rdrr;Örneğin f%ls% Miâr* gün ^Sfeİârr 45ÖÛ toA ç^Gayesinde yılda 160 milyon kîlovvâft-saâreher j i elde edHdfği bîîdirilm^kteefîr. ÂrÖklarm Iftı&r hfem
yüzey kîrfifiği adı verilen çeVre sorununa çözüm gâirfHesf \te?fıetffxte tfîkenniefc brr erierif I^Hafı olu^turmasr IsâkımıVıdan örtÖTİftüidekî yıllarda gittikçe daha fazla önem kazanacak bir alandır. *’ i 1 • • * n îs* • ; ‘ – i* • -> ‘ x i*’
. Şiryıdi de-M^oşm#zi belki pek ¿azla ilgjlenifirr, meyen ancak üstünde epeyi çaba harcanan 4ki ayn enerji .kaynağından da söz etmekte yarar görüyoruz. Bunlardan birincisi medve cezir diğer bir deyimle gelıgi* olayıdir. Bu o^ayın çok etkili olduğu kıyılarda, havy^. gibi körfezlerin ağzına baraj yapılmaktadır, öylece şular^üpum edince kapaklar açılarak baj?aj dolmakta, sular çekilince de havaca doljmpş; suy^n enerjisi hidrolik tantallerde okluğu£ibi elektriğe dönüştürülmek- tediı^Fransa’nın Atlantik Okyanusu kıyılarında bu tür yapılar kurumuştur. Yuka$f# değindiğimiz gibi, gel-git,olaydım ;etkirv olduğu yerlerde bu enerji kaynağı gelecekte iyi bir ^estefcı oluşturacaktır, Şunlardan İkincisi ise.okyanusların üst ve ali,su tabakaları arasında pjuşa^ 20C ye yakın sıcaklık farkından, y§çaçlannrı^k/tı^r.Bu sıcaklık farkından yararlanarakf^ektrij^ enerjisi üretebilecek yapılar ürerinde çalışılmaktadır. Üstelik b.u tür enerji yeni bir teoloji de istememektedir, Ancak^ bunun okyanusun .doğal, dengesine ve canlı yaşamına yapabileceği etkiler henüz tam olarak saptanmamıştır. Ne var ki, bunlar aşılamayacak engeller d# değildirler.
Nöî<!*e&P enerjiye gel irice. Bu ener fi kaynağı %ü nünüzde gelecek içjn – çök • güvenil en ve belki de en çolCda korkcılımıdtr. Konunun önde geien otoritelerMen