iroquoilar

 
Kuzey Amerika’da iroquoi dillerini konuşan Kızılderili- leri belirten terim. Senecalar, Cayugalar, önandagalar, Oneidalar, Mohavklar ve Tuscaroraları içeren iroquoi- lar, Ontario gölü ve Adirondack dağlan ile güneyde Catskill dağlarının sınırladığı alanda yaşıyorlardı. XVI. yy’ın başlarında, esnek bir birlik oluşturmuşlardı. Bazı tarihçilere göre, ABD Anayasası’nı hazırlayanlar, iro- quoilar Birliği’nin son derece demokratik siyasal örgüt- lenmesini örnek almışlardır.
irredentismo
İtalya’da 1866-1918 arasında Avusturya-Macaristan imparatorluğu’nun elinde kalmış “kurtarılmamış” (“ir- redentismo”, İtalyanca “kurtarılmamış” anlamına gelir) topraklar üstünde, daha sonra da İtalyan sayılan bütün toprakları üstünde hak iddia eden hareket. 1870 yılları- na doğru, hâlâ Avusturya-Macaristan imparatorlu- ğu’nun elinde olan Trieste, Trentino, istria ve Güney Ti- rol’de hak iddia eden irredentismocular, daha sonra is- teklerini Fransa’nın yönetimindeki Korsika ve Nice ile, İngiliz yönetimindeki Malta’ya yönelttiler. Gösterileriy- le İtalya’nın XIX. yy’daki ve XX. yy. başındaki (özellikle 1900-1914 arasındaki) dış siyasetini önemli ölçüde et- kilediler. Bunun sonucunda İtalya, Almanya ve Avus- turya-Macaristan’la üçlü ittifak’؛ imzalamış olmakla bir- likte Birinci Dünya Savaşı sırasında ittifak Devletle- ri’nden ayrılıp, itilaf Devletleri safına geçti ve bu saye- de, Paris Barış Konferansı’nda (1919), irredentismocu- ların hak iddia ettikleri yerlerin çoğunu elde etti.