İSKENDERUN

Akdeniz bölgesinde (Hatay ili) ilçe merkezi şehir ve liman; 154 807 nüf. (iftfln). Şehir İskenderun körfezi’nin doğu kıyısında Amanos dağlan önünde tir
Foto. Turizm-Tanıtma (MEYDAN)
*
İSK
yalı ovasında kurulmuştur. Anadolu demiryollarına Toprakkale’de bağlandığı gibi, işlek Adana-Antakya karayolu buradan geçer ve Belen geçitini aşarak şehri il merkezine bağlar. Şehrin yalı boyundan, hurma ağaçlarıyle süslü geniş Atatürk bulvarı geçer ve planında birbirini dik kesen cadde ve sokaklar yer alır. Şehri çevreleyen ve yakın zamanlara kadar geniş yer tutan bataklıklar şimdi zararsız hale getirilmiştir. Bununla birlikte yazların nemli sıcağı yüzünden, şehir halkından bazıları bu mevsimi Amanos yazlıklarında geçirirler. İskenderun’un önemi, geçilmesi güç Amanos dağlarının kolay aşılan tek geçiti olan Belen geçkinden gelen yolun kıyıya açıldığı yer yakınında kurulmuş olmasından doğmuştur. Böylelikle Mezopotamya ve Suriye’den gelen yollar kıyıya ulaşabiliyordu. Ayrıca, limanın batıda hafif bir çıkıntı meydana getiren bir burnun siperinde yer alması, gemilerin barınmasını da kolaylaştırmıştır. Bugünkü İskenderun’da, komşusu olan Mersin’in sahip olduğu modern liman tesisleri henüz bulunmamakla birlikte şehir, Türkiye’nin önemli dış ticaret kapılarından birini meydana getirmekte, şimdiden birtakım sanayi kuruluşlarına sahip duruma gelmekte, hızla büyümektedir. • Tarih. İskenderun M.ö. 333 yılında Büyük İskender veya ondan az sonra An- tigones tarafından Aleksandreia adiyle kuruldu. Daha önce burada Fenikelilerin kurdukları söylenen Myriandos bulunuyordu. Sonraları şehri İskender’in adiyle kurulmuş başka şehirlerden ayırmak için buna Küçük İskenderiye («Alexandria Minör») ve Alexandretta veya Alexandria ad issum denildi. Araplar da VII. yy. ortalarından sonra hâkimiyetlerine aldıkları şehre Iskan- daruna dediler. İslâm-Bizans çekişmesinde birkaç defa el değiştiren ve bir ara Haçlılara geçen İskenderun, XVI. yy.ın ilk yarısında osmanlı hâkimiyetine girdi ve özellikle Halep’in limanı oldu. XIX. yy. sonlarında nüfusu 8 000 kadar tahmin ediliyor ve Birinci Dünya savaşından hemen sonra 15 000’i bulmuyordu. 9 Kasım 1918’de ingilizler tarafından işgal edildi, sonra Fransızlara bırakıldı. Suriye’de «manda» ida resi kurulurken, nüfusunun büyük kısmı Türklerden meydana gelen «İskenderun sancağına merkez oldu ve muhtariyet kazandı (1925). 1937’de Suriye’ye bağımsızlık verilirken Türkiye’nin isteği üzerine kurulan «Bağımsız Hatay devleti» içinde yer aldı ve 29 Temmuz 1939’da bu devletin Türkiye’ye katılmasıyle İskenderun, merkezi Antakya olan Hatay vilâyetine (il), bir ilçe merkezi olarak katıldı. 1940 Sayımında 11 859’u geçmeyen ve 1950’de henüz 22 872 olan nüfusu, 1955’te 46 000’i geçti, 1965’- te 69 382 oldu ve 1970’te 81 000’i aştı. Bu artış şehrin sanayi, ticaret ve ulaşım alanındaki hızlı gelişmesiyle beraber vürüdü. — İskenderun ilçesi, 956 km2, 25.9 475 nüf. .flâ9û)> Merkez ve Ûlncınar (Arsus) ve Be- lenbucakları içinde 46 muhtarlık ve bir kasaba (Belen) vardır, (m)