“İnsan Olmanın ve İnsanca Bir Hayat Sürdürebilmenin Esasları”
İnsanın verdiği sözü yerine getirmesine ve ahde vefa denir ve ahde vefa göstermek de İslami yaşam bakışıyla ve anlayışıyla bir mümin ve nüminede bulunması ve olması gereken önemli özelliklerden en öne çıkan meselelerden birisidir.
İnsan olarak yalan yere söz vermek, yalan yere vaadde bulunmak, dilin bir afetidir . Ömrünce Söz verip yerine getirmemek, münafıklık (ikiyüzlülük) alametidir. Maalesef günümüzde, kandırmak için vaatte bulunmak, yalan yere söz vermek çok fazlasıyla arttı.
Allah Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmuştur:
“Ey iman edenler! Sözlerinizi yerine getirin” (Maide: 1)
“Ahde {verilen söze) vefa edin; hiç şüphesiz ahitten (verilen sözlerden dolayı) hesap sorulacaktır” (Isra. 34)
“Yapmayacağınız sözü söylemeniz. Allah katında büyük bir günahtır.” (Saf. 3) Mü’minun suresinde ise müminlerin özelliklerinden bahsederken şöyle buyurmuştur:
“Onlar ki emanetlerine ve verdikleri sözlere sahip çıkarlar.” (Mu’minun. 8)
Hz. Peygamber (sav) de bir hadisi şerifte şöyle buyurmuştur:
“Şu üç şey kimde bulunursa -oruç da tutsa, namaz da kılsa- o. münafıktır;
- Konuştuğu zaman yalan söyleyen.
- Verdiği sözden cayan ve
- İtimat edildiği halde emanete ihanet eden.” (Buhari. Müslim)
Bir başka hadiste:
“Yarın Kıyamet gününde içinizden bana en yakın olanınız, konuşurken en doğru konuşanınız, emaneti en iyi eda edeniniz, verdiği söze ve ahde en çok sadık kalanınız, ahlakı en güzel olanınız ve halka en yakın olanınızdır. (onların dertleriyle en çok ilgileneninizdir)”
Şu hadisler de Allah Resulü (sav)’den nakledilmiştir:
“Sözünde durmayan kimsenin dini olmaz.” (Bihar-ül Envar. C.75. S.96.)
“Allah’a ve ahiret gününe inanan kimse, mutlaka verdiği sözü yerine getirsin.” (El-Kafi. C.2. S.364.)
Verilen sözde durmak böyledir. İnsan veremeyeceği şeyleri vaadetmemeli ve tutamayacağı sözler söylememelidir. Dil. insanlara söz vermek için adeta yarışır ama nefis, çoğu zaman verilen sözü yerine getirmeye yanaşmaz. Onun için en iyisi, insan tutabileceği sözler vermelidir. Söz verirken de “inşaallah” demek çok güzeldir. Bununla beraber, bir kimseye söz verdiği bir şeyi verip sonradan onu geri almak, sözünde durmamaktan daha çirkindir. Hatta Hz. Peygamber (sav) böyle kimseleri, kustuğunu yiyen köpeğe benzetmiştir.
Şunu unutmayalım ki yalan yere söz vermek. Allah azze ve celle’nin gazabına sebep olan çirkin bir sıfattır. İyi bilmemiz lazımdır ki insanlar bize güvenir ve verdiğimiz sözlere inanırlarsa bunun karşılığı olarak Allah-u Zülcelâl de bize emin bir kimse olmayı nasip edeceği gibi ahirette de büyük mükâfatlar verecektir.