ISTVAN IX UROŞ IV DUŞAN

(1308-Di- avoli 1355), sırp kralı, daha sonra sırp
imparatoru (1331-1355). lstvan Deçanski’- nin oğlu. Gençliğini İstanbul’da babasıyle sürgünde geçirdi. Doğu imparatorluğunun yerini alacak ve Türklerin yolunu kesecek olan bir Sırp-Bizans imparatorluğu kurmak niyetindeydi. Bulgar çarı İvan Aleksandr’m kız kardeşi Jilena ile evlendi, böylece Bul* garistan üstündeki sırp hâkimiyetim sağladı (1331), Kısa bir süre sonra Doğu Makedonya’ya hâkim oldu, ama İstanbul’a yürümekten vaz geçmek zorunda kaldı; çünkü Macaristan kralı Carobert’in saldırısına uğramış (1355) ve bu saldırıya az sonra Bosna sancakbeyi lstvan Kostromonoviç de katılmıştı. Bu tehlikeden, Venedik ile ittifak yaparak kurtuldu (1340). İoannes V Paleologos ve 1341’den beri (Priştina antlaşması) müttefik olduğu İoannes Kantaku- zenos arasındaki mücadele sırasında Makedonya’yı (1342-1345), ardından Epir’i ve Se- lânik dışta kalmak üzere Tesalya’yı (1348- 1349) ele geçirdi. 1346’nın paskalya günü başkent Üsküp’te, Romalıların ve Sırpların, Bulgarların ve Arnavutların imparatoru olarak taç giydi. Bundan kısa bir süre önce sırp kilisesini tam bağımsız duruma getirmek için Pec başpiskoposunu patrikliğe yükseltmişti. Macaristan’ın düşmanca davranışına tepki göstererek Belgrad’ı geri aldıktan (1354) sonra 1355’te İstanbul’u ele geçirmek ve Hıristiyanlığın Türklere karşı savunucusu rolünü oynamak amacıyle büyük bir sefere girişti. Edirne’yi ele geçirdikten az sonra öldü. O ölünce ordusu dönüş yolunu tuttu. lstvan IX Duşan, Sırbistan’ın mülî kahramanıdır. Aynı zamanda da büyük bir yönetici ve kanunkoyu- cuydu. Duşanov Zakonik adını taşıyan bir mevzuat hazırlattı. Yunan hukuku temel alınarak hazırlanan ve 1349’da ilân edilerek 1354’te tamamlanmış olan bu mevzuat XIV. yy. sırp medeniyetinin Batıdakinden hiç de aşağı kalmadığını gösteren bir belgedir.