KAFES ELBİSENİN AŞINMA SÜRECİ
Anıtın onarımı, maliyetin yüksekliğinden başka, birtakım teknik sorunlar da getiriyordu. Çeşitli öneriler yapmakla görevli mimar ve mühendisler ekibi, çözümleme ve hesaplamaların yapılması işini, CETIM (Centre technique des industries mecaniques-Mekanik Endüstrisi Teknik Merkezi)’e verdi.
Yapılması gereken çalışmalara gelince: Yapının iskeletinde, önce omuzu sağlamlaştırmak gerekiyor. Fakat omuz çok sert yapılırsa, bu kez de zorlamalar, yapının tümü üzerine dağılacağı yerde, yalnızca kol üzerinde kalır. İşe yaramayan kuvvetlendirme çubuklarını kaldırmak ve Eiffel’in ölçülü çizimlerine olabildiğince yaklaşmak gerekir. Fakat kuruluştaki yanılgıyı bulmak olanaksızdır, çünkü çok geç. Başın dengesinin sağlanması yanında, çok yıpranmış ya da kötü yerleştirilmiş çubukları değiştirerek ikincil iskeletin ölçülere uygun olarak yemden düzenlenmesi de zorunludur.
CETI M’in hesap servisinden sorumlu olan Alain Bonnefoy’un açıklaması şöyle: “Zorlamaların bölüşülmesi çok iyi değil. Klasik varsayımlar üzerinde çok ince hesaplar yapılmasını sağlayan sonlu öğeler yöntemi (Ay’a gitmek için Amerikalıların geliştirdiği yöntem-Nastron programı) ile, bir onarım modeli (hazırlanıyor. Model bitirilince, ek düzeltmeler de denenecek.” Güçlüklerin biri de, Eiffel’in kullandığı malzeme ile ilgili: Eiffel’in kullandığı, eritilip arıtılmış demir (Eiffel kulesi ve birçok SNCF köprüsü bu malzeme İle yapılmıştır), demir ve çelik arasında bir ımaddedir-üretimi ancak, 1900 yılından sonra gelişebilmiştir. Eritilip arıtılmış demir, mekanik özellikler bakımından ve aşınmaya dayanma bakımından elverişsiz birçok netaldışı özellik-kükürde ve oksitlenmeye kar-di-taşır. Şimdi ise, artık üretilmiyor. Bu nedenle, Eiffel kulesini veya bir demiryolu köprüsünü onarmak için çatının bazı parçalarını başka bir metalden yapılmış çubuklarla değiştirmek gerekiyor. Yeni metalin mekanik özellikleri farklı olacağından, böyle onarımlar iskeletin dengesinde çeşitli değişmeler oluşturabilirler, bunların da kesin hesabının yapılması zorunludur.
Elbisenin giydirildiği kafes, tüm olarak değiştirilmelidir. Bakır ile pil oluşturmayan bir malzeme bulunmalıdır. Aynı zamanda elbiseye kıvrımlı biçimini verebilmek için, kullanılacak maddenin kolay işlenebilir olması da gerekir. Şimdilik, oksitlenmeyen, çelik ve bakırlı-nikelin özelliklerini karşılaştırmak için çözümlemeler yapılmaktadır, iki durumda da, eritilip arıtılmış demir ile aynı mekanik özellikleri elde etmek için, kafes çubuklarının boyutları yemden belirlenmelidir.
İyice yıpranmış olan meşale yeniden yapılmaktadır. Yaz güneşi Özgürlük Anıtı’nı fırına çevirdiği zaman, anıta tırmanırken hastalanan çok sayıda insanı kurtarmak amacı ile, anıtın boynuna dek çıkan bir yardım asansörü yerleştirilmesi de düşünülmelidir.
Bugün anıtın onarım çalışmaları, 19fi6 yılında tamamlanmak üzere sürdürülüyor. Fakat tüm bu onarımlar ve yenilemeler, Özgürlük Anıtı’nın dış ve iç görünüşünü hiç değiştirme-melidir.
Onarım çalışmalarının tümü başarılabildik-ten sonra, Bayan Özgürlük, eğik iskeletine karşın, New York’un girişinde meşalesini tutmayı, ve “dünyaya ışık saçmayı” sürdürecektir.
Sciences et Avenir’den
Çev: Dr. Hanaslı GÜR
Ekim 1984
13
