Kanniyakumari Kanniyakumari
Kanniyakumarisonrasına ait yazıtlardır. Bu dildeki en eski edebiyat ürünü ise, şiir sanatı üzerine Sanskrit dilindeki bir yapıt örnek alınarak yazılmış Kaviracamarga (İS y. 850) adlı incelemedir. Kannada edebiyatının günümüze ulaşan eski metinlerinin hemen tümü, Caynacı yazarlara ait dinsel şiirlerdir. Bunların en önemlilerinden biri, 12. yüzyılda Pampa’nın yazdığı Ramayana adlı şiirdir. Yapıt Sanskrit edebiyatında aynı adı taşıyan ünlü epik şiirin Caynacı versiyonudur. 12. yüzyıldan sonra Kannada edebiyatı, giderek Caynacılığm etkisinden sıyrılarak, Hinduizmin Şiva’yı tek tanrı kabul eden Lingayat mezhebinin etkisine girmiştir. Lingayat yapı tlannın çoğu yalın bir üslup taşır, birçoğu da şarkı olarak söylenmek üzere yazılmıştır. Bunların en tanınmışları, ritmik bir düzyazıyla yazılmış ve Şiva’ya adanmış Vaçana-faıvya’lardır. Kannada edebiyatının bir roman olarak nitelendirilebilecek ilk yapıtı ise, Nemiçandra’nın bir prens ile prenses arasındaki aşk öyküsünü anlatan Lilavati’sidir (1370). Kannada edebiyatının en ünlü yapıtlarından biri de Shadaksharadeva’nın düzyazı bölümlere de yer veren Racaşekha-ravilasa (1657) adlı manzum öyküsüdür. Bir ibret öyküsü niteliğindeki bu yapıt, yasaları uygulamaya çalışırken kendilerini trajik bir duruma sürükleyen bir kraliyet ailesinin Şiva’nın müdahalesiyle kurtuluşunu anlatır. Hindistan Yarımadasındaki öteki edebiyatlar gibi, 20. yüzyıl Kannada edebiyatı da Avrupa edebiyatım, özellikle de roman ve öykü türlerini örnek almıştır.
sona
ermesi ve Avrupalılann Batı Afrika kıyıla-nna ulaşması nedeniyle Kano’nun ticareti gerilemeye başladı.
Şarkin musulmi (müminlerin kumandanı) Abdurrahman’ın (Abdu) 1893’te 375 km kuzeybatıdaki Sokoto’da Mohamman Tu-kur’u Kano emiri olarak başa geçirmesi üzerine Kano Fulanileri arasında iç savaş başladı. 1894’te, iç savaştan zaferle çıkan Aliyu Babba, yeni şarkin musulmi Muham-madu 1. Attahiru’ya bağlılığını bildirdiyse de 1903’te Kano kentini ele geçiren İngiliz-ler Muhammadu Abbas Abdullahi’yi Kano emiri ilan ettiler. Kano, İngilizlerin aynı yıl oluşturduğu Kano ilindeki en büyük ve en kalabalık emirlik olarak düzenlendi.
Kano ili toprakları üzerinde 1968’de oluşturulan Kano eyaletinin sınırları 1975-76 yıllarındaki yeniden düzenleme sırasında bir değişikliğe uğramadı. Güneyde ağaçlıklı savanlar, kuzeyde çalılıklarla örtülü olan eyaletin yüzölçümü 43.285 krrr’dir. Kano-Chalavva-Hadejia ırmak sisteminin suladığı kumlu hafif topraklar temel ihraç ürünü yerfıstığmı yetiştirmeye çok elverişlidir. Öteki ticari ürünler arasında pamuk, soğan, çivit, tütün ve arapzamkı sayılabilir. Dan, kocadan, fasulye, börülce, manyok ve mısır yerel tüketim için yetiştirilir. Hayvancılık yaygındır. Hayvan derisi ve postu ihraç edilir. Demir, kalay ve kolumbit çıkarılır; güneydeki küçük uranyum yatakları henüz işletilmemektedir.
Eyalet merkezi Kano kenti dışındaki önemli kentler Gumel, Hadejia ve Kazau-re’dir. Nüfusun büyük çoğunluğunu Hausa-lar ve Fulaniler oluşturur. Ayrıca Maguza-valar, Araplar ve AvrupalIlar gibi dağınık azınlık topluluklar vardır. Kano kenti, Gumel, Hadejia, Kazaure, Rano, Birnin Kudu ve Wudil önemli ticaret merkezleridir. Eyaletten Lagos ile Nguru arasındaki demiryolu hattının dışında Kaduna ve Bauchi eyaletlerine bağlanan karayolları geçer. Kano kentinde bir uluslararası havalimanı bulunmaktadır. Nüfus (1991) eyalet, 5.632,040.
Kano, kano kenti olarak da bilinir, Nijerya’nın kuzeyinde, Kano eyaletinin merkezi kent. Jakara Irmağı kıyısında yer alır. Eski çağlarda yöredeki Dalla Tepesinde demir aramaya gelen, Gaya kabilesinden Kano adlı bir demirci tarafından kurulduğu söylenir. Kral Gajemasu döneminde (1095-1134) Hausa devletlerinden Kano’nun başkenti
Kano’da yerfıstığı torbalarının oluşturduğu piramitler, Nijerya
Marc & Eveiyne Bernheim-Rapho f Photo Researchers
olan kentin yakınlarında bulunan taş aletler, bölgede Tarihöncesi dönemlerde de yerleşim olduğunu göstermektedir. Bugün kenti çevreleyen surların 12. yüzyıldan kalma bir yapının yerine 15. yüzyılda inşj edildiği sanılmaktadır.
Kentin Jakara Irmağı boyunca uzanan surlarla çevrili eski kesiminde kervan yolla nnın sona erdiği önemli noktalardan bir olan Kurmi Çarşısı bulunur. Fulanileriı (Peuller) Hausa devletlerine açtıkları ciha din (1804-07) ardından Kano, emirliklerdeı