Kaysaylan

orta arabistanlı eski bir
arap kabile. islamdan önce tüm öteki bedevi
kabileleri gibi Kinde krallığı’na bağlı
olan Kaysaylanlar, islamlığın başlangıcında
Hz. Muhammet’e karşı cephe aldılarsa
da sonraları onunla güçbirliği yaparak
Mekke’nin alınmasına katıldılar (630).
Müslüman olmayan arap kabilelerine karşı
Peygamberin yanında savaştılar ve islami*
benimsediler. Peygamber öldükten
(632) sonra, bölge sorunu yüzünden çıkardıkları
ayaklanma Halit bin Velit tarafından
bastırıldı. Daha sonra halife Ali’ye
bağlanan kabile, Iran seferinde, Cemel”
yakasında (656) ve Sıffin savaşı’ nda onun
düşmanlarına karşı savaştı. Bir kolu ken
dilerine, bir kolu da baş düşmanları Yemenli
Kelbler’e dayalı olan Emeviler döneminde
saygınlıkları arttığı gibi, siyaset
ve askerlik alanında da büyük önem kazandılar.
Ancak, annesi kelb kabilesinden
olan Muaviye Il (683-684) ve kardeşi Mervan
l’e (684-685) karşı ayaklanarak kendisini
halife ilan eden Abdullah bin Zübeyr’in
saflarına katıldılar. Abdullah bin
Zübeyr’in kardeşi Musab yönetiminde
ağır bir yenilgiye uğradılarsa da (685) Abdullah
Mekke’de Haccac tarafından öldürülene
kadar (692) Mezopotamya’da yurt
tuttukları bölgede kaldılar. Ömer bin Abdülaziz
döneminde (717-720) Kelblerle
aralarındaki düşmanlık halifenin olumlu
girişimleriyle yatışır gibi olduysa da, İslam
devletinin dış eyaletlerinde (Kuzey Afrika
ve İspanya) olanca hızıyla sürüp gitti. Abbasiler
döneminde de Şam çevresinde veÜrdün bölgesinde Yemenlilerle birçok
kez savaşan Kaysaylanlar, güçlerini giderek
yitirdiler. XIV. yy. başlarında Afrika’nın
çeşitli bölgelerinde bu büyük kabilenin artıkları
olan birtakım dağınık aşiretlere rastlandlysa
da zamanla bunlar da eriyip gitti