Lincoln, Beqjamin

(d. 24 Ocak 1733, Hingham, Massachusetts – ö. 9 Mayıs 1810, Boston, ABD), Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında Kıta Ordusu’nda çarpışan subay. Savaşm başlannda üstün başarılar kazanmış, ama 12 Mayıs 1780’de Güney Carolina’nın Charleston kentinde yaklaşık 7 bin askeriyle birlikte teslim olmak zorunda kalmıştır. .
Savaştan önce çiftçilik yapan Lincoln, 1755-76 arasında Massachusetts milis birliklerinde çarpıştı. Mayıs 1776’da Kıta Ordusu’nda tuğgeneral yapıldı. 1778’de de Güney’deki Kıta birliklerinin komutanlığına getirildi. Charleston yenilgisinden dolayı yoğun eleştirilere hedef olduysa da hakkında herhangi bir soruşturma açılmadı. Bir tutsak değiş tokuşu sırasmda serbest bırakıldıktan sonra Yorktown harekâtına katıldı (1781). Ardından Kıta Kongresi’nde savaş bakam olarak görev yaptı (1781-83). 1786’da ağır vergiler nedeniyle patlak veren Shays Ayaklanması’m bastıran milis birliklerine komuta etti. 1788’de Massachusetts eyaleti vali yardımcılığına seçildi. 1789-1809 arasında da Boston limanı vergi tahsildarlığı görevinde bulundu.
Lincoln, Robert Todd (d. 1 Ağustos 1843, Springfield, Illinois – ö. 26 Temmuz 1926, Manchester, New Hampshire, ABD), Abraham Lincoln’m en büyük ve hayatta kalan tek çocuğu. Şirket avukatı olarak büyük bir servet edinmiş, Cumhuriyetçi Parti iktidar-lan sırasında savaş bakanı ve ABD’mn İngiltere ortaelçisi olarak görev yapmıştır. Çocukluğu Illinois eyaletindeki Spnngfi-eld’de geçti. Bir süre Phillips Exeter Aka-demisi’ne devam ettikten sonra 1864 te Harvard Üniversitesi’ni bitirdi. Daha sonra aynı üniversitenin Hukuk Okulu’nda dört ay süreyle öğrenim gördü. ABD Kara Kuvvetleri’nde yüzbaşı olarak görevlendirilince öğrenimini yanda bırakarak General Ulysses S. Grant komutasındaki birliklere katıldı.
Robert E. Lee’nin teslim olmasından ve babasının öldürülmesinden sonra yeniden okula dönerek Chicago’da hukuk öğrenimini tamamlayan Lincoln, 1867’de baroya kabul edildi. Başta demiryolu şirketleri olmak üzere büyük şirketlerin avukatlığım üstlenerek mesleğinde hızla yükselmeye başladı.
1881’de James A. Garfield hükümetinde savaş bakanı oldu. Bu görevim Chester A. Arthur’m başkanlık döneminde de 1885’e değin sürdürdü. Ardından Chicago’da özel avukatlık yapmaya başladı. 1889’da Başkan Benjamin Hamson tarafından ABD’mn İngiltere ortaelçiliğine atandı.
1893’te yeniden avukatlık mesleğine dönen Lincoln, bu dönemde öteki ünlü şirketlerin yanı sıra Pullman Palace Car Company’nin de hukuk danışmanlığını üstlendi. George Pullman’ın 1897’de ölmesinin ardından önce başkan yardımcısı, daha sonra da başkan olarak şirketi yönetti. 1911’de bu görevinden aynldıysa da, Pullman Palace Car Company’nin yönetim kurulu başkanlığının yam sıra, merkezi Chicago’da olan bazı haşka şirketlerle mali kuruluşların yöneticiliğini yapmayı sürdürdü. Yaşamının sonuna doğru, ölümünden sonra 21 yıl süreyle arıtmaması koşuluyla babasının yazılannı Kongre Kütüphanesi’ne bıraktı.
Lincoln Anıta, ABD’nin başkenti Washington, D.C.’de Başkan Abraham Lin-
‘ Handlin tcoln and
incoln’ın
Nutuklar
İT.
ak 1733, lyıs 1810, malık Sa-çarpışan basanlar e Güney raklaşık 7 ; zorunda
Lincoln, milis bir-Kıta Or-78’de de nutanlığı-en dolayı a hakkın-ıadı. Bir »est bıra-pa katıldı İde savaş 1781-83). lak veren Us birlik-achusetts [789-1809 ısldarlığı
tos 1843, mz 1926, »D), Ab-ıtta kalan Jüyük bir i ıktidar-ABD’nin »»niştir. Springfi-ter Aka-ı 1864’te ıha sonra Uda dört D Kara svlendiri-General bitliklere
tndan ve yeniden iğrenimi-s baroya şirketleri »katlığını kselmeye
metinde Chester de 188S’e o’da özel t Başkan ABD ’nin
■e dönen ■ketlerin pany’nin , George odan ön-abaşkan görevin-ace Car anlığının lan bazı yönetici-n sonuna süreyle pazılarını
d Wash-un I.in-
«oin’ın anısına yapılmış anıt. Hoşgörü, dog-nluk ve kararlılığı simgeler. Henry Baron mfindan Atina Akropolisi’ndekı Parthe-aon’u anımsatacak biçimde tasarlanmıştır; 13,4 m yüksekliğinde 36 sütunu vardır. fwimarin mermerinden yapılmış bu şütun-lum sayısı, ABD nin Lincoln dönemindeki eyaletleri kadardır. Lincoln’m 5,80 m yükseldiğindeki heykeli beyaz Georgia merme-ripA-mlir ve Tennessee mermerinden yapıl-« bir kaide üstündedir. Daniel Chester French’in tasarladığı heykel, mermere New Yoıklu Piccirilli kardeşler tarafından işlen-nştir. Anıtm önündeki bir havuzun üzerinden doğuya, Washington Anıtı ile Capitol a doğru bakar. Anıtın içinde, güney duvarına Lincoln’m Gettysburg Söylevi, kuzey duva-—i» ¡se ikinci kez başkan seçildikten sonra yaptığı konuşma kazınmıştır. Tavanda Jules Guenn’in yaptığı iki resim vardır; bunlar-ıhn biri “Birleşme ve İlerleme”, öteki de “Bir Irkın Özgürlüğünü Kazanması” adlan-
■ taşır. Anıtın temeli 1915’te atılmış, açılışı da 30 Mayıs 1922’de yapılmıştır.
Lfecoin-Douglas Tartışmaları, ABD’nin Hüııois eyaletindeki 1858 Senato seçimi kampanyası sırasında Demokrat Parti’den Senatör Stephen A. Douglas ile Cumhun-Parti’nin adayı Abraham Lincoln ı yedi kez karşı karşıya getiren tartışmalar dizisi. Tartışmalann ana temasım kölecıhk ■ygulamasının sınırlan oluşturuyordu. K»ı«^iligin Batı’daki topraklara yayılması sonınu, 40 yıl kadar önce Missouri Uzlaşmasıyla (1820) görünürde çözümlenmişti. Ama Meksika Savaşı (1846-48) sırasında «em topraklann alınmasıyla yemden alevlendi. 1850 Uzlaşması 36°30’ enleminin kuzeyindeki topraklarda köleciliği yasaklayarak çatışmalan geçici olarak yatıştırdıysa Douglas’ın desteklediği Kansas-Nebras-ka Yasası (1854) kölecilik sorununu bir kez «faha öne çıkardı. Douglas’ın önerdiği “halk egemenliği” doktrini, köleciliğe izin verme konusunun Kongre yerine doğrudan yem topraklardaki göçmenler tarafından kararlaştırılmasını öngörüyordu. Kansas-Nebras-ka Yasası, başlıca amacı köleciliğin Batı’da-ki topraklara yayılmasını önlemek olan Cumhuriyetçi Parti’nin kurulmasını hızlan-dndı. Bir süre sonra Yüksek Mahkeme’nin verdiği Dred Scott karan (1857) hem Doug-las’ın halk egemenliği doktrimni, hem de Cumhuriyetçilerin köleciliğin yasaklanması «önündeki yaklaşımım geçersiz kıldı.
Bu ortamda Illinois’da Douglas’a karşı Cumhuriyetçilerin adayı olma önerisini kabul eden Lincoln, ilk konuşmasında ülkenin “yan köle, yan özgür” bir yapıyla ayakta kalamayacağım savundu. Bunun üzenne Douglas tarafından Birlik’in istikrannı teh-
– dit eden bir radikal olmakla suçlanınca, Douglas’ı halk önünde tartışmaya çağırdı. İlri senatör adayı sonunda IUinois’daki yedi seçim bölgesinde yüz yüze tartışma konusunda anlaştılar.
21 Ağustos-15 Ekim arasında gerçekleşen tartışmalann her biri üç saat sürdü. Douglas Lincoln’ı ırklar arasmda eşitliği savunan ve Birlik’in bölünmesini isteyen tehlikeli bir «dilral olarak damgalamaya çalıştı. Lincoln ise, köleciliğin ahlaki açıdan haksız bir uygulama olduğu üzerinde durdu ve “halk egemenliği” doktrinini, Kansas’ta yol açtığı kanlı sonuçlan da örnek göstererek eleştirdi.
27 Ağustos’ta Freeport’ta yapılan tartışmada Lincoln tarafından “halk egemenliği” doktrimni Dred Scott karanyla uzlaştırmaya çalışmakla suçlanan Douglas, göçmenlerin köleciliği koruyan bir yasa çıkarmayarak Dred Scott kararım işlemez hale getirebileceğini savundu. Böyle bir korumanın olmadığı bir eyalete kimse köle getiremeyecekti.
Douglas’ın bu görüşleri daha sonra Freeport Doktrini olarak adlandınldı.
Douglas’ın tavn, Kuzeyli Demokratlann çoğu tarafından kabul edilebilir bulunmasına karşın Güneylileri öfkelendirerek Demokrat Parti’nin bölünmesine yol açtı. Az bir farkla yemden senatörlüğe seçilen Douglas, parti içindeki önder konumunu yitirirken, Lincoln Cumhuriyetçi görüşlerin parlak bir sözcüsü olarak ülke çapında adını duyurdu.
1860’ta kitap olarak basılan Lıncoln-Doug-las Tartışmalan, iki rakibin bir kez daha karşı karşıya geldiği başkanlık seçimi kampanyasında önemli bir belge olarak kullanıldı. Bu kez seçime ikiye bölünen Demokrat Parti’nin adayı olarak katılan Douglas, Lincoln karşısında ağır bir yenilgiye uğradı.
Lincoln Parkı Hayvanat Bahçesi, ABD’ nin Chicago kentinde, insansı maymun varlığıyla tanınan hayvanat bahçesi. On dört hektarlık bir alanda kurulmuştur. Lincoln Parkı Zooloji Demeği’nin de yardımıyla Chicago Park Bölgesi tarafından işletilmektedir. 1874’te hizmete açılmıştır ve ABD’ deki en eski hayvanat bahçelerindendir. Günümüzde uygulanmakta olan modernleştirme programının 1980’lerin sonlannda tamamlanması planlanmıştır. Hayvanat bahçesinde aynca kedigiller, tembelhayvan ve kanncayiyen gibi dişsizler ile Güney Amerika maymunlan önemli bir yer tutar.
T lnrnln Tüneli, Hudson Irmağının alfandan geçerek New York kentindeki Manhattan Adasını New Jersey’deki Weehawken’a bağlayan tünel. Toplam uzunluğu 2.500 m’dir; ırmak yüzeyinin aşağı yukarı 30 m altından geçer. Tünelin ilk tüpü 1937 de açılmış, onu 1954’te İkincisi, 1957’de de üçüncüsü izlemiştir. Lincoln Tüneli New York ve New Jersey Liman Başkanlığı tarafından işletilmektedir.
Lincolnshire, İngiltere’nin doğu kesiminde il (county), Kuzey Denizi kıyısında, Humber Halici ile sığ bir koy olan Wash arasında uzanır. Yüzölçümü 5.915 km ’dır. Yedi ilçeye (district) aynhr: East Lindsey, North Kesteven, South Kesteven, West Lindsey, South Holland, Boston ilçesi (borough) ve Lincoln kenti.
Lincolnshire kuzey-güney doğrultusunda uzanan iki plato bölgesini içine alır. Daha batıda kireçtaşı oluşumlu Lincolnshire Tepesi yer alır; il merkezi Lincoln kenti burada kurulmuştur. Lincolnshire Tepesi, Wolds olarak bilinen, tebeşir oluşumlu yükseltilerden, killi topraklarla kaplı bir düzlükle aynhr. Wolds ile kıyı arasında, Lincoln Bataklığı adıyla bilinen bir bölge uzanır. Lincoln Bataklığı güneyde ıslah edilmiş bataklık bir bölge olan Fens’le birleşir. Wash’u çevreleyen Fens bölgesindeki ıslah çalışmaları Roma döneminden bu yana sürdürülmektedir.
Tarihöncesinde yerleşmeler kurak yaylalarda yoğunlaşmıştı. Sonraki yıllarda Kuzey Denizi üzerinden Avrupa ile yapılan ticaretin gelişmesiyle yöredeki yerleşmelerin sayısı arttı. Roma döneminde Lincoln kentinin yakınlarında kesişen Ermine ve Fosse yolla-nnın yapılmasıyla bölge daha da önem kazandı; Lincolnshire’a Romalılardan sonra gelen ve Trent Irmağım izleyerek bölgenin içlerine ilerleyen Anglosaksonlar Lindsey Kralhğı’nı kurdular. Ardından bölgenin büyük bölümü Danlann yönetimi altına girdi; D anlar yörede Lincoln ve Stamford adlı iki büyük yerleşme ve pek çok köy kurdular. Ortaçağda tarımın gelişmesiyle birlikte Lincolnshire ülkenin en varlıklı bölgelerinden biri durumuna şeldi ve bu dönemde yörede pek çok kilise ve manastır inşa
3 Lind, James
edildi. Ama Sanayi Devrimi’yle birlikte nüfus büyük kentlere ve kömür yataklannın bulunduğu kesimlere kayınca Lincolnshire eski önemini yitirmeye başladı. Kuzey ve güney ucundaki derin Humber ve Wash girintilerinden dolayı çevreden kısmen tecrit edilmiş olması nedeniyle ilde yalnızca tanma bağlı sanayiler gelişti. Bununla birlikte sonraki yıllarda gelişmeye başlayan turizm il ekonomisine canlılık kazandırdı. Günümüzde layı boyunca, Cebelitank Burnu gibi birkaç verin dışında, Skegness ve Mablethorpe gibi kasaba ve konaklama tesisleri uzanır.
İlde yetişen tahıl, şeker pancan ve sebze gibi ürünler işlenmek üzere Grantham, Sleaford, Spalding, Louth ve Lincoln abı yerleşmelere gönderilir. Nüfus (1991 tah.) 573.900.
linç, bir kitlenin, suçlu kabul ettiği kişinin yargılanmasına olanak tanımadan, kendi başına adaleti yerine getirme iddiasıyla gerçekleştirdiği şiddet eylemi. Linç yasası terimi, kişinin usulünce oluşturulmuş bir yargı merciinin karşısına çıkanlmadan, kendi kendini atamış bir mahkeme tarafından cezaya çarptınlması anlamına gelir. Her iki terim de, Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında krallık yanhlannı cezalandırmak amacıyla kurulmuş bir mahkemeye başkanlık eden Virginialı Charles Lynch’in adından türemiştir.
Birçok ülkede, özelükle toplumsal kargaşa durumlannda, resmi sıfatı bulunmayan gruplann yasal yargı kurumlannın yerim almaya ya da bunlann işini tamamlamaya yeltendiği görülmüştür. Örtaçağ Almanya’ sındaki ceza mahkemelerinin (Femgericht) uygulamaları ile İngiltere’nin sınır bölgele-rindeki darağacı yasası | ve Cowper adaleti bazı yönleriyle linç özellikleri taşır. Ortaçağ İspanya’sındaki Santa Hernıandad (Kutsal Kardeş) örgütü ile Rusya ve Polonya’da Yahudilere karşı girişilen pogrom’lar da benzer eylemlerdir; ama bunlar yasal yetki-lilerce de desteklenmiştir.
Bir dönem Siyahlara karşı son derece sistemli linç eylemlerinin görüldüğü ;ABD’I de, istatistiklere göre 1882-1951 arasında 4.730 kişi linç edilmiştir; bunlardan 1.293 ü beyaz, 3.437’si Siyahtır. Gene ABD’de, ırk aynmı tartışmalannın yoğunlaştığı 1950 lerde ve 1960’larda, yurttaşlık haklan savunucularına karşı da linç eylemleri görülmüştür. Aynca bak. cinayet.
Lind, James (d. 1716, Edinburg – ö. 13 Temmuz 1794, Gosport, Hampshire, Ingıl-
Lind, Slr George Chalmers’ın
portresinden I. Wright’in yaptığı oymabaskı, 1783
Archiv für Kunst und Geschichte, Berlin
Lindahl, Erik Robert 4
tere), İngiltere’de denizcilik hijyeninin kurucusu olarak kabul edilen hekim.
Kraliyet Deniz Kuvvetleri’nde cerrahlık (1739-48), Gosport’taki Haslar Hastanesinde hekimlik (1758-94) yaptı. Bu dönemde binlerce iskorbüt, tifüs ve dizanteri vakasını inceleyerek bu hastalıklara neden olan gemi koşullarım gözlemledi. 1754’te A Treatise on Scurvy’fi (İskorbüt Üzerine Bir inceleme) yayımladığında, iskorbütten ölen denizcilerin sayısı savaş sırasında ölenlerinkin-den fazlaydı. Bu yapıtında ve On the Most Effectual Means of Preserving the Health of Seamen (1757; Denizcilerin Sağlığını Korumada En Etkili Yöntemler) adlı incelemesinde, Felemenklilerin 200 yıl kadar önce uygulamaya başladığı beslenme rejiminden esinlenerek denizcilere taze turunçgjl ve limon suyu verilmesini önerdi. Bu uygulamanın 1795’te benimsenmesiyle iskorbüt hastalığı kısa sürede ortadan kalktı. Lind ayrıca tifüsle mücadelede günümüzde de Imilanılan gemileri bitlerden arındırma işlemlerini, tropik limanlarda hasta denizciler için hastane gemilerinin bulundurulmasını ve deniz suyunun içecek su durumuna getirilmek üzere damıtılmasını önerdi.