LÜKSEMBURG

LÜKSEMBURG
DEVLETİN ADI Lüksemburg Grandüklüğü
BAŞŞEHRİ……………. ………………..Lüksemburg
NÜFUSU…. … ………… ……………………….. 387.000
YÜZÖLÇÜMÜ…………………… …………….2587 km2
RESMÎ DİLİ……….. Letzeburg dili, Fransızca ve
………………………………………. ………………..Almanca
DÎNİ 1 ……………….. ……………………… ……..Katolik
PARA BİRİMİ….. ………Frank (=100 centimes)
Batı Avrupa’da Almanya, Fransa ve Belçika
arasında, dükalık ile yönetilen, NATO üyesi küçük
bir kanton devleti.
Târihi
Lüksemburg, 5. yüzyıla kadar Roma İmparatorluğu
elinde idâre edilip, Roma kültürünün tesirinde
kaldı. Romalılar devrinden sonra, 963 yılına
kadar Lotharingia Devleti adıyla târih sahnesinde
göründü. Lotharingia’nm 963 yılında yıkılmasından
sonra Sigefroi tarafından yeni bir devlet kurularak,
Lüksemburg adı verildi. Kurulduğu târihten
bağımsızlığını kazandığı târihe kadar, çeşitli istilâlar
ve yönetimler altında kalmıştır. Bundan dolayı istilâların
berâberinde getirip yerleştirdiği kültürler,
Lüksemburg’un çehresini kozmopolitik ve kendine
özel duruma getirdi. Sırasıyla 1544’te Hollanda,
1555’te İspanya, 1714’te Avusturya ve 1795’te Fransa,
ülkeyi ellerine geçirdiler. Yıllarca süren müzâkereler
ve mücâdeleler sonucu 1839 yılında bağımsızlığını
kazandı. Soydan gelen Dük’lerce yönetilmeye
başlandı. Fakat Lüksemburg Düklüğü, bağımsızlığı
uzun sürmeyip 1914 ve 1940 yıllarında
ayrı ayrı Alman işgâline uğradı. Almanların İkinci
Dünyâ Harbinde mağlûbiyeti ile tekrar yönetim
Düklerin eline geçti. 1949 yılında NATO ülkeleri
arasına katıldı. 1964 yılma kadar ülkeyi yöneten büyük
Düşes Charlotte’nin yerine oğlu, büyük Dük Jean
geçti. Hâlâ Dük Jean başta bulunmaktadır.Fizikî Yapı
Batı Avrupa’nın bu küçük ülkesi, iki büyük
coğrafî bölgeden meydana gelir; Ardenler ve Lorraine.
Kuzeyde yer alan ve ortalama 500 m yüksekliğinde
olan Ardenler Yaylası, turistleri kendisine
cezbeden yemyeşil bir tabiat manzarasına sâhiptir.
Güneyde yer alan Lorraine Yaylasının (diğer
adıyla Bon Plays bölgesinin) yüksekliği, ortalama
olarak 300 m’dir.
Lüksemburg’un yüzölçümü çok küçük olup,
ancak 2587 km2yi bulur. Ülkenin uzunluğu 82 km
ve en geniş yeri 56 km’dir. Ülkenin genel görünümü
orta yükseklikte bir yayla olup, en yüksek yeri
Burgplatz Tepesi (yaklaşık 559 m)dir. Nehir ve şelâleler
son derece bol olup, ülke manzarasına ayrı
bir güzellik verirler. Sûre, Our ve Moselle ülkenin
en önemli üç büyük nehridir.
İklim
Lüksemburg, sâhip olduğu yeryüzü şekillerinin
verdiği avantajlar sâyesine, aşırı sıcak ve soğuklardan
uzak, mûtedil bir iklime sâhiptir. Batı Avrupa’nın
mûtedil deniz ikliminin tesiriyle ülke bol
yağış alır. Dolayısı ile nehirlerin ve sulak bölgelerin
sayısı oldukça fazladır. Ülkenin hemen hemen
her tarafı yemyeşil bitki örtüsü ile kaplıdır. Mevcut
nehirler ve şelâleler, bu yeşilliğe ayn bir güzellik katarak
Lüksemburg’a zengin bir tabiat manzarası kazandırır.
Yaz aylarında ortalama sıcaklık 17°C olup,
kış aylarında 0°C’a kadar düştüğü de görülür. Genel
olarak ülke, bahar mevsimlerinin tesiri altındadır.Tabiî Kaynakları
Bol yağışlar, nehirlerin ve yeşil alanların sayısını
arttırmış, ülkeyi yemyeşil bir bitki örtüsüne
boğmuştur. Nehir ve şelâlelerin bol olduğu Ardenler
Yaylası, hemen hemen tamâmıyla ormanlarla
kaplıdır. Bu ormanlar çoğunlukla, kış aylarında
yapraklarını döken ağaç cinslerinden meydana
gelmiştir. Ayrıca ormanlık bölgelerde yabânî
hayvanlardan bâzılarına bol miktarda raslanır.
Bol yağış tabiat güzelliği getirirken, toprağın
işlemesini güçleştirmiştir. Lüksemburg, yeraltı
zenginliklerinden yana da şanslı olup, zengin demir
rezervlerine sâhiptir. Ayrıca bol miktarda kireç
yatakları mevcuttur.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Lüksemburg, yüzölçümüne göre oldukça kalabalık
ise de 387.000 kişilik nüfûsuyla, dünyânın
nüfus bakımından çok küçük ülkeleri arasında yer
alır. Halkın çoğu ya Fransız veya Alman asıllıdır.
Çok az bir bölümü İtalyandır. Halk, an’anelerine ve
millî değerlerine çok bağlıdır. Almanca ve Fransızcayı
çok iyi bildikleri halde, umûmiyetle Avrupa
dillerinin karışımından meydana gelmiş Letzeburg
yerli dilini konuşurlar. Yazışmalarda ise Almancayı
ve Fransızcayı kullanırlar.
Thomas ve Gilehrist adlı iki Lüksemburglunun
dökme demirdeki fosforun giderilmesiyla alâkalı
çok önemli buluşları, ülkenin refah seviyesinin
birdenbire yükselmesine sebep olmuştur.
Ülke insanları eğlence hayatına ve mutlu olabilme
ümidiyle kullandıkları keyf verici maddelere
karşı aşırı düşkündür.
Eğitim ve öğretim 6-15 yaş grubu için mecbûridir,
Okullarda Almanca ve Fransızca öğretilmektedir.
Yüksek okullar henüz yeni sayılır. Lise
ve dengi okulların yanısıra tarım ve bağcılık okulları
ve bir de Milletlerarası Fen İlimleri Üniversitesi
mevcuttur. Bütün bu okullar ve nüfusun çoğunluğu, ülkenin dört büyük merkezi olan Petonge,
Esch-sur Alzette, Differdange ve Dudelange
bölgelerinde toplanmıştır.
Nüfusunun % 41’inin endüstri, % 10’unun tarım
alanında çalıştığı Lüksemburg’da her çalışan
için bir sosyal sigorta mecbûridir.
Siyâsî Hayat
Hollanda asıllı Nassau sülâlesinin soyundan gelen
dükalar tarafından, anayasaya dayalı bir monarşiyle
yönetilmektedir. İki meclisli demokratik parlamenter
sistemi mevcuttur. Ülke, idârî bakımdan üç ana
bölgeye ve ayrıca bu bölgelere bağlı 12 kantona ayrılmıştır.
Bu kantonlar da kendi içlerinde kominyonlara
bölünmüştür. Büyük dük tarafından görevlendirilen
bölge vekilleri, İçişleri Bakanına karşı sorumludurlar.
Büyük dük, bakanlan tâyin etme, meclisi
dağıtma ve toplama, kânun teklifi verme gibi büyük
yetkileri hâizdir. Hükümet ve başbakan, meclis
başkanma karşı sorumluluk taşır. Yasama 52 üyeli
mecliste, yürütme yetkisi ise büyük dükte olup, bütün
kânunlar, Devlet Konseyince incelenerek geçerli olur.
Oy kullanma yaşı 21, seçilme yaşı ise 25’tir.
Lüksemburg Devleti, 1867 antlaşmasına göre
büyük devletlerin garantisi altındadır. Ülke 1947’de
Beneluks Devletleri arasına ve 1949’da Nato’ya girdi.
Ayrıca Belçika-Lüksemburg Ekonomik Birliği,
Avrupa Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı
(OECD) ve Ortak Pazar (AET) üyesidir.
Ekonomi
Demir-çelik endüstrisi, ülkenin en büyük gelir
kaynağıdır. Zengin demir yataklarına sâhip
olan ülke, yılda nüfus başına 10 tonluk üretim elde
eder. Bunun % 95’ini dış ülkelere ihraç etmektedir.
Fakat bu çok güçlü demir-çelik endüstrisi, yakıt
bakımından dışa bağlıdır. Buna rağmen millî hâsılanın
% 25’ini ve endüstri ürünlerinin % 60’ını demir-
çelik ürünleri meydana getirir. Ayrıca metalürji
ve kimyâ endüstrisi de ileri bir seviyededir.Faal nüfûsun % 41’i endüstri, % 10’u tarım
alanında çalışır. Tarım ürünleri açısından kendine
yeterli değildir. Lüksemburg, dış ülkelerden işçi almaktadır.
Bu potansiyeli çoğunlukla demir-çelik
endüstrisi olmak üzere, îmâlâthânelerde, ticârî
müesseselerde, inşaat sektöründe ve çeşitli hükümet
hizmetlerinde istihdam etmektedir.
İhracâtının hemen hemen hepsini demir-çelik
ürünleri teşkil eder. Daha çok Almanya, Fransa,
Belçika ve Hollanda ile ticârî münâsebet kurmuştur.
Ayrıca birçok ülke bu ülkede banka açmış
ve Lüksemburg’u mâlî bir merkez hâline getirmişlerdir.
Turizm, ülke ekonomisine büyük gelirler
getiren önemli bir kaynaktır.