MOLUK ADALARI

MOLUK ADALARI; Endonezya’nın doğusundaki târihî baharat adaları. İsmi, bölgede hindistancevizi ve diğer bitkilerden üretilen baharatlardan kaynaklanmaktadır. Ekvator üzerinde bir bölgedir. Batıda Celebes (Sulawesi), doğuda Yeni Guyana, güneyde Timor ve kuzeyde Filipinler’e kadar uzanan Pasifik Okyanusu ile sınırlanır. Toplam alanı 90.000 km2, nüfûsu ise bir milyondan fazladır. Avrupalılar buraları sömürge yapmadan önce, kuzey Moluklar, karanfil ve ceviziyle uzun müddet Asya ticâretinde önemli rol oynadılar. On altıncı yüzyılda Moluklann içinde iki küçük ada olan Ti- dare ile Temate’de sultanlıklar kuruldu ve bunlar kendi bölgelerinin ticâretini idâreye başladılar. 1512’de gelen Portekizliler, Temale Sultam ile ticârî bir anlaşma yaptılar. Ancak bu sırada İspanyollar- la Portekizliler arasmda adaların kontrolü üzerinde anlaşmazlıklar başgösterdi. 1599’da HollandalIlar güneydeki Amboina, Banda Adalarım hâkimiyetleri altına aldılar. On sekizinci asrın sonlanna doğru ise Moluk Adalarının ticârî gücü hızlı bir kayba uğrayarak, ekonomik bir durgunluğa girdi. İkinci Dünyâ Savaşından sonra doğu Endonezya Eyâletinin bir ili olan Moluk Adaları, 1949’daEndonezya Birleşik Devletlerinin özerk bir eyâleti oldu. Bölgenin en önemli fizikî özelliği, Seram Denizi ile ikiye ayrılan, irili ufaklı yüzlerce adadan müteşekkil olmasıdır. Tektonik, gayri sâbit bir bölgedir. Sık sık depremler meydana gelir. Moluk Adalarında, en önemlileri Temate ve Banda adalarında
Moluk Adaları Endonezya’nın doğusundaki takımadalardır. Sâhile yakın ve kazıklar üzerinde yapılan evler, özellik arz eder.
bulunan, birkaç faal volkan vardır. Büyük bir bölümü dağlık olan adaların en yüksek noktası, Seram Adasındaki Binaji (3027) Tepesidir. Tanimbar ve Aru adaları ise deniz seviyesine çok yakın ve bataklıktır. Hâkim iklim tipi, tropikal iklimdir. Ekvator üzerinde olan bölgede Asya’nın Muson ikliminin tesiri de hissedilmektedir. Sıcaklık, en soğuk-en sıcak ay arasmda 25°C ilâ 29°C olarak değişir. Yıllık yağış ortalaması ise 250 mm civânnda- dır. Adaların çoğunda, ormanlar kesilerek tarım arazisi hâline getirilmiş, çok az ada, olduğu gibi kalmıştır. Bitki, hayvan çeşitleri bakımından, Moluk Adaları, Asya ve Avustralya bölgeleri arasmda, garip görünüşlü memeliler ve özel papağanlar gibi bölgesel türlere sâhip bir transisyon (geçiş) alanıdır. Bu yüzden bölge, bilim adamları için geniş araştırma imkânları olan bir yerdir. Moluk Adalarında üretilen en önemli baharatlar, hindistancevizi, bunun tozu ve biberdir. Bunlardan başka pirinç, hindistancevizi yağı ve karanfil üretilir. Bölgede önemli bir endüstri teşekkülü bulunmamaktadır. Halkın en önemli geçim kaynağı olan tarım, hem eyâlete hem de Endonezya’ya ekonomik bakımdan büyük faydalar sağlar. Moluk Adalarında önemli miktarda balık da avlanmaktadır. Bölgeye on altıncı yüzyılda Portekizlilerle gelen Hıristiyanlık, üç asır zarfında, sâdece ticârî münâsebette bulundukları kimseler arasmda yayıldı, yerli halka nüfuz edemedi. Moluka Adalarında, bilhassa 19. asrın ikinci yansında İslâmiyet hızla yayılmaya başladı ve günümüzde adalardaki Müslüman nüfus % 95’e kadar çıktı. Siyâsî bakımdan adalar, Endonezya’nın başşehri Ambon olan Maluku eyâletini meydana getirirler. Bu eyâlet de, Maluku Utara (Kuzey Moluklar) Maluku Tengah (Orta Maluklar), Amboina (Ambon ve Maluku), Tenggara (Güney Doğu Maluklar) olmak üzere dört alt idâri bölüme ayrrlrr. Moluk Adaları iç işlerinde özerktir. Başşehir Am- bon’da, halk temsilcilerinin toplandığı bir mahallî meclis vardır.