Müdrik Hakkında Meseleler

Müdrik, namazın başından sonuna kadar fasılasız olarak imama uyan ve bütün rekâtleri imamla beraber kılan kimsedir. İmama ilk rekâtın rükûunda yetişen, o rekâta yetişmiş ve müdrik adım almış olur. Namaza imam ile barebar başlamanın fazileti pek büyüktür. Bu hususta aşağıdaki meseleler ortaya çıkar.
301- Bir kimse tek başına bir farz namaza başladıktan soma, bulunduğu yerde cemaatla o farz namaz kılınmaya başlansa bakılır: Eğer tek başma namaz kılmakta olan henüz secdeye varmamış ise, namazı bırakıp imama uyar. Böylece cemaat sevabını kazanmaya koşar. Bu müstahabdır. Eğer bir kez secdeye varmış ise, bakılır: Kıldığı namaz sabah veya akşam namazı ise, yine namazını bırakn ve imama uyar. Fakat bunların ikinci rekâtı için secdeye varmışsa, artık namazı bırakmayıp tamamlar, imama uyamaz. Çünkü sabah namazından sonra nafile kılınamayacağı gibi, üç rekatlı bir namaz da nafile kılınamaz. Öğle namazı gibi dört rekatlı bir farz ise, kıldığı bir rekata bir rekat daha ilâve eder, teşehhüdde bulunur ve selâm vererek imama uyar. Evelce kıldığı o iki rekât namaz nafile olmuş olur. Böyle bir namazın üçüncü rekâtında bulunup da henüz secdesine varmamış ise, hemen ayakta veya oturarak selâm verip namazdan çıkar ve imama uyar. Yalnız başına kıldığı iki rekat yine bir nafile olmuş olur. Fakat bu namazın üçüncü rekatını secde ile bağlasa, artık bunu tamamlar, farzını kılmış olur. Bu namaz, öğle veya yatsı olduğuna göre de, kendi farzını kıldıktan soma imama uyabilir. İmam ile kılacağı bu namaz bir nafile olmuş olur. Fakat ikindi namazı ise, imama uyamaz; çünkü ikindi namazından soma nafile kılınması mekruhtur302- Nafile bir namaza başlamış olan bir kimse, yanında cemaatla namaza başlanınca, bu nafileyi iki rekât olmak üzere tamamlar. Ondan soma selâm verip cemaata katılır. Üçüncü rekâta kalkmış ise, onu da dörde tamamladıktan soma cemaata katılır. Bundan cenaze namazı müstesnadır. Şöyle ki: Böyle nafileye başlamış olan kimse, kılınmaya başlanan bir cenaze namazının kaçırılacağından korkarsa, kılmakta olduğu namazı hemen bırakıp cenaze namazı için imama uyar. Soma nafileyi kaza eder. Çünkü cenaze namazınm kazası yoktur.
303- Cemaatle sabah namazına başlanmış olduğunu gören kimse, cemaate yetişebileceğini zannederse hemen sabah namazmm sünnetini kılar. Gerek görürse, “Sübhaneke” ile “Eûzü’yü ve sûre ilâvesini bırakıp yalnız Fatiha sûresi ile rükû ve sücudda birer teşbih ile yetinebilir. Ondan soma imama uyar. Fakat cemaate yetişeceğini hiç zannetmiyorsa, sünnete başlamayıp imama uyar; artık bu sünneti kaza edemez. Eğer sünnete başlamış ise, onu tamamlar, bırakmaz. Fakat öğle, ikindi ve yatsı namazları böyle değildir. Bunların cemaatla kılınmaya başlanmış olduğunu gören kimse, bunların sünnetini kılmadan imama uyar. Sonra öğlenin dört rekât sünnetini kaza eder. İkindinin sünnetini vaktin kerahetinden dolayı kaza edemez. Yatsı namazmm dört rekat sünnetini, bir gayri müekked sünnet olduğu için dilerse kaza eder, dilerse kaza etmez.
304- Vaktin çıkacağmı veya cemaatın tamamen kaçırılacağını kesinlikle anlayan kimse, sünnetleri kılmayacağı gibi, kendisinde bulunan az bir pisliği gidermekle uğraşamaz. Fakat başka bir cemaat bulabileceğinden emin olan kimse, az necaseti gidermeden namaza başlamaz; bu daha faziletlidir. Böylece namazı ittifakla sahih duruma geçer. (Şafiî’lere göre namaz, az pislik ile de bozulur. Necasetler (pislikler) bölümüne bakılsın!..)