MULTİPL SKLEROZ (MS); Alm. Sklerçse (f), Fr. Sclérose (f), İng. Sclerosis. Merkezi sinir sisteminin; beyin ve omurilikte dağınık demyeli- nizasyon (miyelinin harabiyeti) plaklarının husû- lü ile ve çok sayıda belirtilerle karakterlenen, alevlenme ve iyileşme dönemleriyle uzunca ve müzmin bir seyir gösteren iltihabî bir hastalığı. Bu hastalığın sebebi bilinmemektedir. Mikrobik, toksik (zehirleyici), metabolik, vasküler, allerjik, hayvansal yağlara düşkünlük ve benzeri faktörler suçlanmış fakat hiçbirisi isbatlanamamıştır. Multipl skleroz, bütün dünyâda görülebilen bir hastalıktır. Bununla berâber Avrupa ve Amerika’da daha fazladır. Beyaz ırkta daha çok görülmektedir. Çeşitli istatistiklere göre Avrupa ülkelerinde halkın 1/5000-1/10.000 oranında bu hastalığa yakalandığı bildirilmektedir. Hastalığın ilk belirtileri, genellikle yirmi ile kırk yaşları arasında ortaya çıkmaktadır. İlk belirtiler çok değişiktir. Görme bozukluğu, idrar yapamama, göz kaşlarının felci veya siyatik nevraljisinden dolayı doktora müracaat edenler vardır. Hastalığın birden bire kol ve bacaklarda karıncalanmalarla, dengesizlik ile, kuvvetsizlik ve buna bağlı yürüme zorluğu, yarım; vüçuj: felci;veya saraya benzer nöbetlerle başlaması da sözkonusudyr. Bu şikâyetler genellikle gelip geçicidir, ama .birkaç, , hafta sonra, tekrar başgösterir, tekrar iyileşir. Seneler geçtikçe iyileşme dönemleri sırasında belirtiler daha az geriler ve gittikçe daha fazla yer-f leşirler. Neticede tipik hastalık tablosu ortaya çıkar. Bâzı nâdir vak’alarda ilk belirtilerden sonra hastalık geçer, fakat yıllarca,sonra yinenüks edebilir. Bâzı vak’alarda asıl belirtilerin ortaya çıkir şmdan önce senelerce süren sinirsel ve, rpmatizmal şikâyetler dikkati çeker. Bu durumdaki hastalar doktor doktor dolaşırlar, fakat teşhis konamaz. Hastalık iyice yerleştikten sonra, hastaların yürüyüşleri, maskeli yüz ifadeleri, kesintili ve tutuk ve ezerek konuşmaları oldpkça.tipiktir. Bir iş yaparken elleri titrer. Görme sinirinin iltihabından dolayı bu hastalar herşeyi gri renkte gördüklerini veya gözlerinin önünde uçuşmalar olduğunu, ifâde ederler, göz hareketleri de ağrılıdır.. >
nin kesik kesik ve gayri ihtiyari hareketleri) görülür. Gözü hareket ettiren sinirlerinfelçi neticeT sinde şaşılık görülür. . . , > t 3; ¡; . i. fs, ; • : Çeşitli hareket bozuklukları, his kusurları, refleks bozuklukları, idrar ve.dışkıyı tutamama, ba- zan inatçı ishal veya kabızlık, bâzı psişik bozukluklar görülebilir. Çabuk yorulurlar, ufak bir he-. yecanla ağlar ve gülerler. Hastalığın ilerlemesiyle ilginin azalması, unutkanlık ye bir takım buna- ma belirtileri görülür. v . Çeşitli belirtiler görülebildiği multipl skleroz, sinir sisteminin hemen bütün hastalıklarını taklit edebilir.
MULTİPL SKLEROZ
21
Eki