NARGİLE;
Gümüş kakmalı Arap ve İran nargileleri
Alm. Wasserpfeife, Nargileh (f), Fr. Nar guile, narghileh (m), İng. Water-pipe, narghile. Tömbeki adı verilen bir cins tütün içmeye yarıyan takım. Tahminen 15. asırda, narcil denilen büyük hindistancevizinin kabuğundan yapılarak kullanılmaya başlandı. Mısırlılar, bu âlete çok rağbet gösterdiler. Adına da “nargil” dediler. Nargile ismi buradan gelmektedir. Keyiflerine düşkün olan İranlılar narçil yerine fayanstan nargile şişesi, bronzdan başlık, marpuçu da ilâve ederek yaygınlaştırdılar. İsfehan, Şiraz, Keşan’da nargilelerde kullanılan kaliteli tömbekiler yetiştirildi. Her şeyde zerâfete önem veren Türkler bil- lûrdan, beyaz, renkli şişeler, işlemeli başlıklar yaldızlı lüleler ilâve ederek, nargilelerin çok çeşitli tiplerini yaptılar. Arapların nargil, İranlılarm galyan, Türklerin nargile adını verdikleri bu keyif aletinin mar- pucunun ucuna takılan kehribar ağızlı olanlar, tiryakileri tarafından çok tutuldu.
Genellikle camdan yapılan nargilenin içinde su bulunur. Bunun ağız kısmında çömlekçi çamurundan yapılan, tömbek koymaya yarıyan etrafı delikli lüle vardır. Şişenin üst kısmına marpuç takılır. Marpuçun ucunda, nargile emildiğinde, suyun içine doğru uzanan lüleden gelen tömbekin dumanı, su içinde süzülerek yukarı çıktığından ağza gelir. Eskiden çok kullanılan nargileler günümüz insanı tarafından pek rağbet görmemektedir.