Neron
NERON; beşinci Roma İmparatoru. Asıl adı Lu- cius Domitus Ahenobarbus’tur. M.S. 54-68 seneleri arasındaki imparatorluğu boyunca ve daha sonraları Neron Claudius Caesar olarak anılmıştır. 15 Aralık 37’de İtalya’nın Antium şehrinde doğdu. Julio-claudion imparatorlarının son ferdidir. Babası ve annesi ilk Roma İmparatoru Augustus’un so- yundandır. Babası 40 senesinde ölünce annesi Aggrippi- na, amcası ve aynı zamanda imparator olan Claudius ile evlendi. Claudius’un meşrû vârisi, oğlu Britlanicus’tu. Ancak Aggrippina İmparatoru iknâ ederek, tahtın vârisinin kendi oğlu Neron olmasını sağladı. Meşrû vârisi isteyenleri de işbaşından uzaklaştırdı. Claudius, 13 Ocak 54’te Aggrippina tarafından zehirlenerek öldürüldü. Ondan sonra 17 yaşındaki Neron hükümdâr oldu. Hakikatte ise annesi ve adamları idâreyi ellerine aldılar. Aggri- pina’nm plânları mûcibince Neron’un yakınlarından olan Burrus ve filozof Senaka, uzun süre imparatorluğun en tesirli kişileri oldular. Neron’un ilk beş hükümdarlık senesi, altın yılları oldu. Yardımcılarının tavsiyeleri doğrultusunda, önceden yaptırdığı vaadleri tuttu, vergileri azalttı, halkın faydasına mâlî reformlara girişti, iç barışı ve sınır emniyetini tesis etti. Ancak bu beş yılın hemen ardından zevk ve sefâhate daldı. Se- fâhat âlemlerinde 2.200.000 sestier (Roma parası) sarfetti. Annesi bu hayâtına müdâhale edince, onu öldürttü. Bu yıllarda Neron’un en mühim işi, ülkenin bozulan düzenini tekrar kurmaya çalışmak oldu. Bu yolda, etrâfındakilerden Burrus’u 62’de, Senaka’yı 65’te öldürttü. İsmi sayılanların hâricinde öldürülenlerin arasında karısı ve bir senatörle çok sayıda önemli kişi de vardı. 64 yılında hayâtının en büyük fikr-i sâbiti olan Roma’yı zevkine göre yeniden inşâ etmek için, Büyük Roma Yangınını başlattı. Yangın sonucu Roma’nm tamâmına yakını kül oldu. Suçu, Hıristiyan ve Yahûdîlerin üzerine atarak binlerce kişiyi katletti. Bundan sonra halkın önünde şarkı söylemeye, çalgı çalmaya başlayan Neron, nüfûzunu iyice kaybetti. Senato ve ordu, kendisini kundakçılık, kâtillik ve uygunsuz davranışlarda bulunma ile suçlayarak, başkaldırdı. Kendisine bağlı olanlar Roma’yı kan gölü hâline getirerek ayaklanmayı bastırdılar.
67 senesinde, şarkıcılık, çalgıcılık, şâirlik ve binicilik alanlarındaki kâbiliyetlerini ispatlamak üzere Yunanistan’a gitti. Bu davranışı, diğer hareketleriyle birlikte, onun ruh hastası olduğu üzerindeki şüpheleri kuvvetlendirmektedir. Yunanistan’da ikinci senesini doldurduğunda Britanya, Filistin, Mısır, Afrika’daki sömürge ve koloniler başkaldırdılar. Bunun üzerine Neron derhal Ro- ma’ya döndü. Ancak, bu sırada ortaya çıkan Galya ve İspanya ayaklanmalarına mâni olamadı. Ülkesinde senato ve halk tarafından vatan hâini îlân edildi. 9 Haziran 68’de Roma dışına çıkarak, bir mağarada boğazını kesmek sûretiyle intihar etti.