NİZAMŞAHLAR; Hindistan’ın Dekken bölgesinde on beşinci asrın sonlarına doğru kurulan devlet. 1490 senesinde Behmenîlerin yıkılması üzerine Dekken’de beş müstakil sultanlık ortaya çıktı. Bunlardan biri de Ahmednagar ve çevresinde kurulan Nizamşahlardır. Devletin kurucusu Güney Dekkenli ve Müslüman olan Hindli bir kabîleye mensuptur. İlk hükümdâr Melik Ahmed Bekrî’den îtibâren başa geçen hükümdârlar Nizamşah ünvanını kullandıkları için devletin adına Nizam- şahlar denilmiştir. Ahmed Nizamşâh’ın siyâsî hayâtı hakkında fazla bilgi yoktur. Ölümü üzerine yerine oğlu Birinci Nizamşah Burhan geçti (1509). Birinci Burhan Nizamşah’ın ilk yıllan iç isyanları bastırmakla geçti. 1525 senesinde Şolapur bölgesinin hâkimiyet meselesi yüzünden Nizamşahlar ile Âdilşahlann arası açıldı. Alâüddîn İmâdşah ve Ali Berid’le de ittifak kuran Burhan Nizamşah, İsmâil Âdilşah üzerine sefere çıktı ise de, Şolapur önlerinde yenildi. İsmâil Âdilşah diğer Dekken sultanlarıyla anlaşarak Burhan Nizamşah üzerine sefer düzenledi (1527) ve Pathri şehrini geri aldı. Bu durum karşısında Sultan Burhan, Ali Berid’in yardımı ile Berar’ı istilâ etti. Pathri’yi geri aldı. Alâüddîn İmâdşah’ı Handeş’e çekilmeye mecbûr bıraktı. İmadşah, Gu- cerat sultanı Bahâdır Hanı yardıma çağırdı. Bahadır Han Nizamşahlar topraklarına girerek Ahmedna- gar’ı ele geçirdi (1528). Fakat 1529 senesi yağışlı mevsim girmeden geri çekildi. 1531 senesinde Gu- cerat sultanı, Malva Devletini ortadan kaldınnca, aynı durumun kendi başına gelmemesi için, Burhan Nizamşah, şiî olan Gucerat sultanını ziyâret ederek iki devlet arasında dostluk kurulmasını sağladı ve 1537 senesinde şiîliği kabûl etti.
Kırk altı sene saltanat süren Burhan Nizam- şah, 1553 senesinde ölünce, yerine bir iç savaş neticesinde oğlu Hüseyin geçti. Hüseyin Nizam- şah döneminde Viceyanagar hindularına karşı, Berar hâriç, bölgedeki dört Müslüman devlet birleştiler ve Talikota’da yapılan savaşta Viceyanagar kuvvetlerini bozguna uğrattılar (1562). 1565 senesinde Hüseyin Nizamşah’ın ölümü üzerine yerine oğlu Murtaza Nizamşah geçti. Devleti vezirlerin eline bırakan Murtaza Nizamşah, zevk ve eğlenceye dalıp, memleket işlerini ihmâl etti. Zamânında Portekizlileri Hindistan’dan çıkarmak için başarısız seferler yapıldı ve 1574 senesinde Berar Devleti ilhâk edildi. Bundan sonra Ni- zamşahlar Devletinde önemli bir târihî faaliyet olmadı. 1600 senesinde Gürkanlı Devletine tâbi olan Nizamşahlar, 1633’te Şâh Cihân tarafından ortadan kaldırıldı.
NİZAMŞAHLAR
Tahta Geçişi
Ahmed Nizamşah………………………. . . ………1490
Burhan Nizamşah…………..:……………………..1509
Hüseyin Nizamşah…………………………… … ..1553
Murtaza Nizamşah…………………………. . …..1565
İkinci Hüseyin Nizamşah………………………..1586
İsmâil Nizamşah…………………………………….1589
İkinci Burhan Nizamşah…………………. ……..1591
İbrâhim Nizamşah………………………………….1595
B ahadır Nizamşah………………………………. ..1596
İkinci Ahmed Nizamşah…………………………..1596
İkinci Murtaza Nizamşah… ……………………..1603
Üçüncü Hüseyin Nizamşah…•………………….,1630
Gürkanlı fethi………………………………….. …….163