Off-Broadway

Off-Broadway, ABD tiyatrosunda, New
York kentindeki ticari yönelimli Broadway
tiyatrolarına yıllarca bir seçenek oluşturan
küçük bütçeli profesyonel yapımları anlatmak
için kullanılan terim. Genellikle küçük
salonlarda, ucuz bütçelerle gerçekleştirilen
bu tür oyunların üslubu, yapımcıların ciddi
ya da deneysel olmayan ama ticari başarı
garantisi olduğu için yöneldiği yüksek maliyetli
Broadway oyunlarına göre daha özgür
ve yaratıcıdır. Maliyetin düşük olmasında,
sektördeki personel sayısı ve asgari ücret
konusundaki sendika kurallarının daha gevşek
biçimde uygulanmasının da rolü vardır.
Broadway ve Off-Broadway ifadeleri, tiyattiyatronun
bulunduğu yerden çok, büyüklüğü ve
yapımın ölçeğiyle ilgilidir. Broadway tiyatrolarının
çoğu Broadway’de değil, bitişik
caddelerde yer alır. Çoğu Manhattan’ın
merkezinden uzakta olan Off-Broadway
tiyatrolarının bazıları Broadway tiyatro bölgesinin
içindedir.
Off-Broadway tiyatroları 1952’den sonra,
yönetmen José Quintero’nun oyunlarının
Greenwich Village’daki Circle in the Square
Theatre’da kazandığı başarının ardından
nitelik ve önem açısından bir yükseliş
dönemi yaşadı. Yirmi yıl süren bu çok canlı
dönemde Off-Broadway birçok önemli tiyatro
yeteneğini gün ışığına çıkardı. Daha
sonraları Central Park’ta ücretsiz Shakespeare
oyunları düzenleyecek ve deneysel yapıtlar
sahneleyen Public Theatre’ı kuracak
olan yönetmen Joseph Papp(*) bunlardan
biriydi. Edward Albee, Charles Gordone,
Paul Zindel, Sam Shepard, Lanford Wilson
ve John Guare gibi ödül kazanmış Amerikalı
oyun yazarlarının oyunları ilk kez Off-
Broadway’de sahnelendi. Ayrıca Eugène
Ionesco, Ugo Betti, Jean Genet, Samuel
Beckett ve Harold Pinter gibi Avrupalı
avant-garde oyun yazarlarının oyunları,
Bertolt Brecht ve Eugene O’Neill’in yapıtlarının
yeni yorumları da bu tiyatrolarda
sahneye kondu. Küçük tiyatrolardan birçok
ünlü oyuncunun yanında ışıklandırma, kostüm
ve sahne tasarımı uzmanı da yetişti.
Broadway gibi, Off-Broadway tiyatroları
da yükselen maliyetler nedeniyle çıkmaza
girince, daha da küçük bütçeli ve iddialı
oyunlar sahnelenmeye başladı. Off-Off-
Broadway adı takılan bu tiyatroların başarılı
örnekleri arasında Negro Ensemble Company,
La Mama Experimental Theatre
Company, Open Theatre, Manhattan Theatre
Club, Ensemble Studio Theatre ve
Roundabout sayılabilir.