Olivares (Kontu ve Dükü), Gaspar de Guzmân y Pimentai,

Olivares (Kontu ve Dükü), Gaspar de
Guzmân y Pimentai, s a n l ü c a r d e b a r r a –
m e d a d ü k ü (d. 16 Ocak 1587, Roma İtalyaö.
22 Temmuz 1645, Toro, İspanya),
İspanya kralı IV. Felipe’nin gözdelerinden
(valido). Başbakanlık döneminde (1623-43)
yönetimi merkezîleştirmeye çalışması ülkenin
çeşitli kesimlerinde ayaklanmaların başlamasında
etkili olmuştur.
Soylu bir aileden geliyordu. 1601-04 arasında
Salamanca Üniversitesi’nde öğrenim
gördü. 1607’de babasının ölümünden sonra
onun soyluluk unvanını devraldı ve krallığın
en büyük servetlerinden birinin mirasçısı
oldu. 1615’te Prens Felipe’nin altı kişilik
maiyetine girdi ve çok geçmeden grande(*)
unvanını aldı.
Olivares, başbakanlığı sırasında İber Yarımadasında
ulusal birliği sağlamak için çaba
gösterdi. Ayrıca ülkenin ekonomik durumunu
düzeltmek amacıyla birçok reform
yaptı. Bunların arasında onursal unvanlar
dışındaki özel ayrıcalıkların sınırlandırılması,
eski bakır alaşımlı metal paraların yeniden
basılması, kâğıt paranın kullanıma sokulması,
Kastilya Cortes’ inin (parlamento)
kararlarının yardımıyla krallığın sanayi ve
ticaret alanında gelişmesini sağlayacak önlemlerin
alınması ve İspanyol taşımacılık
şirketlerinin Felemenk, İngiliz ve Fransız
ticaret filolarıyla rekabet edebilmesi içingerekli düzenlemelerin yapılması geliyordu.
Ama ticaret ve sanayiyi geliştirme yolundaki
çabaları, Kastilyalı soyluların ticareti
aşağılayıcı bir uğraş olarak görmeleri yüzünden
başarılı olamadı. Öte yandan yönetimi
merkezîleştirmeye yönelik girişimleri1640’ta Katalonya ve Portekiz’de ayaklanmaların
başlamasında etkili oldu. Olivares’
in izlediği dış politikanın temelinde ise
Avrupa’yı Habsburgların İspanya ve Avusturya
kollarının ortak yönetimi altında birleştirme
düşü (austracismo) yatıyordu. Bu
politika uyarınca Otuz Yıl Savaşları’na sürekli
olarak katılan İspanya, başlangıçta
önemli zaferler kazandıysa da Fransa’nın
1635’te Avusturya ve İspanya’ya karşı savaşa
girmesinden sonra gerilemeye başladı.
Fransa kraliçesi Elisabeth’in önderliğindeki
bir saray entrikasının sonucunda, Felipe
Ocak 1643’te Olivares’i görevden almak
zorunda kaldı. Karısıyla birlikte Toro kentine
sürgüne gönderilen Olivares Enkizisyon
mahkemesinin Aralık 1644’te yönetimi hakkında
soruşturma açmasından bir yıl sonra
öldü.