oyun kâğıdı, îs k a m b î l k â Gid i olarak da
bilinir, oyun, eğitim, fal ya da büyü amacıyla
kullanılan ve üstünde belirli bir düzene
göre rakam, resim ya da hem rakam, hem
resim bulunan kâğıt dizisi. Günümüzdeki
52’lik oyun kâğıdı desteleri 13’er kâğıttan
dört süite (renk) ayrılır: Maça, kupa, karo
ve sinek. Destenin yanında, her zaman
oyunda yer almasa da iki joker bulunur.
Joker kâğıdının üstünde saray soytarısının
resmi vardır.
Kesin olmamakla birlikte oyun kâğıdının
7-10. yüzyıllar arasında Çin’de ortaya çıktığı sanılır. Oyun kâğıdının Avrupa’ya nasıl
girdiği de bilinmemektedir. İlk dönemlerdeki
oyun kâğıtlarında Çince işaretlere
benzer semboller vardı. Bu kâğıtlar, 13.
yüzyılın ikinci yarısında Çin’e giden Niccolö
Polo ya da oğlu Marco Polo tarafından
getirilmiş olabilir.
Günümüzde bütün dünyada benimsenen
standart oyun kâğıdı destesi olan 52’lik
Fransız destesi, tarot(*) destesinin rakamlı
kâğıtlarından geliştirilmiştir. Bu deste, en
büyükten küçüğe doğru as, papaz, kız ve
vale (bacak, oğlan) ile 10’dan 2’ye kadar
rakamlı kâğıtlardan oluşan dört süiti kapsar.
Sonradan geliştirilen 32 kâğıtlık Alman
destesine ve 40 kâğıtlık İspanyol destesine
karşın, daha az kâğıtla oynanan modern
kâğıt oyunlarında genellikle 52’lik desteden
bazı kâğıtları çıkarma yoluna gidilir. Süitlerin
adları ve süitteki kâğıtlarda yer alan
simgeler çeşitli ülkelerde değişiklik gösterir.
Türkiye’de süitlerin adları daha çok Fransızcalanndan
uyarlanmıştır. Ayrıca süitin
simgesinden hareketle türetilmiş adlar da
vardır. Bazı oyunlarda yalnızca Fransızca
adlardan uyarlanmış adlar benimsenmiştir.
Örneğin briçteki pik (pique), kör (coeur),
karo (carreau) ve trefl (trèfle) adları
böyledir.
Günümüzde kullanılan standart oyun kâğıdının
boyutları 6×9 cm dolayındadır. Resimler
kâğıdın hem alttan hem üstten bakıldığından
tanınmasını sağlayacak biçimde
çift başlı olarak çizilmiştir. Rakamlar çapraz
köşelerde yer alır. Kâğıtların arka yüzleri
birbirinin aynı desen ya da resimlerle kaplıdır.
Maça ve sinek genellikle siyah, kupa ve
karoysa kırmızıdır