PASTERNAK, Boris Leonidoiç

PASTERNAK, Boris Leonidoiç; Rus şâir
ve yazan. 10 Şubat 1890’da, Moskova’da doğdu.
Ailesi Yahûdîydi. Leonid Osipoviç Pasternak
(1862-1945) meşhur bir ressamdı. Annesi Rozo
Kaufmann ise bir piyanistti. Gençlik yıllarında
birçok meşhur yazarla tanıştı. Bu yazarlar arasında
romancı Leo Tolstoy, Alman şâiri Rainer Maria
Rill vardı. Piyanist ve bestekâr Aleksandr
Scrabte’nin çok tesirinde kaldı. Birkaç sene müzikle
uğraştıktan sonra, Moskova Üniversitesinde
iki sene okudu. Sonra Almanya’daki Marburg Üniversitesinde
felsefe tahsil etti. Burada HeokontFelsefe Okulunun bir üyesi olan filozof Hermann
Cohende’nin de tesiri altında kaldı.
Edebiyat hayâtı, Almanya’dayken yazdığı şiirlerle
başladı. İtalya’ya yaptığı kısa bir seyahatten
sonra Moskova’ya dönerek, şiir yazmaya devam etti.
Bir süre sonra ilk kitabı Bulutlardaki İkizler
yayınlandı. Bunu diğer kitapları tâkip etti. 1921’de
yazdığı Temalar ve Değişiklikler ve 1922’de yazdığı
Kızkardeşimin Hayâtı kitapları ona “Rus
devrim yazarı” ünvânmı kazandırdı. Bu dönemde
ilodemist şair Sergei Yasenin ve Vladimir Mayakovski
ile samîmî dostluğu oldu. Bu iki şâirin
1925 ve 1930’da intiharlarından sonra, Pasternak
Rusya’nın yaşayan en büyük şâiri ünvânmı aldı.
1933-1943 yılları arasında, komünist rejimini
methedici resmî Sovyet şiiriyle uyuşamadığmdan
çeviriler yapmaya başladı. İngiliz, Fransız, Alman,
PolonyalI ve Gürcü şâirlerin eserlerini Rusçaya
çevirdi. William Shakespeare ve Gürcü şâirlerden
yaptığı çeviriler Rusya’da çok okunmaktadır.
İkinci Dünyâ Savaşı esnâsında şiirler yazdı ve
yayınladı. Bunlar arasında birkaç tâne de savaş
şiiri vardı.
Doktor Jivago isimli romanını 1955 yılında
tamamladı. Fakat sâdece bir kısmını Rusya’da yayınlayabildi.
Çünkü Rusya’da basımı yasaklandı.
Pasternak, bunu gizlice dışarı kaçırttı. 1957’de bir
İtalyan bu kitabı tercüme ederek neşretti. 1958
yılında İsveç Akademisi Pasternak’ın edebiyat
ödülünü kazandığını îlân etti. Pasternak bu duruma
çok sevinmişti. Ancak bir hafta sonra Sovyet
Yazarlar Birliğinden atıldı ve birçok suçlamalarla
karşılaştı. Bunun üzerine Pasternak, mükâfatını
almak için çağrıldığında gelemeyeceğini bildirdi.
Doktor Jivago birçok dillere çevrildi ve
Pasternak milletlerarası bir üne kavuştu.
Son yılları üzüntüler ve baskılar içinde geçen
Pasternak, 30 Mayıs 1960’ta Peredelkino’da öldü.
Edebî şahsiyeti: Pasternak, şâir olarak siyâsete
karşı olan tutumu ile çok defâ komünizm partizanları
tarafından tenkit edilmiş ve Rusya’da her
sanatkârdan istenen sosyalist realizmi, kendi kendine
teşhis etme konusundaki muvaffakiyetsizliği
uzun süre tenkit edilmişti. Kendisine ün sağlayan
ilk şiirleri sembolist, daha sonrakiler ise füturisttir.
İlk nesrinde ferdiyetçi düşünüş tarzını men etmeyi
denemişti. Bu durumu daha sonra tabiattan ve
dînî değerlerden ilham alarak yazdığı Lirik şiirlerinde
karakterize eder. Nesirlerinde sosyal konular
üzerinde gösterdiği çaba pek başarılı olmadı.
Onun şâirliği genellikle zor tasvir edilir. Fakat
dilindeki orijinallik, veznindeki ahenk dikkate değerdir.
Şiirlerinde eşyâları analitik görüşle gören
hayâlciliği dile getirir. 1905 Rus devrimini birçok
nesrinde işlemişti. Sonradan komünizmden
vazgeçerek, koyu bir ferdiyetçi oldu.Eserleri:
1) Bulutlardaki İkizler (1913) Bu şiir kitabını
füturist ekolün etkisinde yazmıştır. 2) Engellerin
Üstünde (1917). 3) Temalar ve Değişikler (1921).
4) Kızkardeşimin Hayâtı (1922). Lirik bir şiir kitabıdır.
5) İkinci Doğuş (1932). Bu şiir kitabında
sosyal konulara eğilip, Maykovski’nin intiharım anlatmıştır.
6) Emniyetli Davranış (1931). Kendi hayâtını
yazmıştır. 7) Doktor Jivago (1955). Marksizm,
komünizm ve kollektivizm tenkit edilerek,
bir doktorun Rus devrimi sonrası mâceraları anlatılmaktadır.