PEDAL

P ED A L ; Aim. Pedal (n), Fussantritt (m), Fr.
Pedale (f), İng. Pedal. Ayak yardımıyla makina ve
mekanizmaların tahriki ve kumandası için kullanılan
düzen. Kullanış biçimlerine göre iki ana tipi
vardır. Kumanda gâyesiyle kullanılan tipi, ucundaki
yassı bir parça üzerine ayak basılarak uygulanan
kuvveti, ana mekanizmaya iletmeye yarayan bir
levye şeklindedir. Levyenin mesnetleme boyu ayarlanarak
veya hidrolik sistemler kullanılarak uygulanacak
kuvvetin arttırılması sağlanabilirBu tip pedalların en yaygın kullanılanları motorlu
taşıtların kumandasında kullanılan gaz, fren,
debriyaj pedallarıdır. Aynca müzik âletlerinde, tekstil
tezgâhlarında ve diğer birçok mekanizmada bu çeşit
ayak pedallan kumanda gayesiyle kullanılır.
Tahrik maksadıyla kullanılan tipin en yaygın
olanı bisiklet pedallarıdır. Bisikletlerdeki pedal sistemi,
insan gücünü bisikletin arka tekerleğine ileterek
bisikleti hareket ettirmeye yarar. Ayak vâsıtasıyla verilen
hareket, pedal aynasına ve bir zincir mekanizması
yardımıyla arka tekerleğe iletilerek bisikletin
tahriki sağlanır. Bisiklette pedallar, pedal aynası
üzerine ters yönde kamalanarak bağlanmış iki pedal
kolu vâsıtasıyla gerçekleştirilir. Ayak basılan pedallar,
pedal kollan ucundaki pemolara, pedal kollarının
bağlı olduğu dişli ayna ise bilyalı rulmanlarla
bisiklet kadrosunun alt kısmına, serbestçe dönecek
şekilde yataklanırlar. Pedallara basılarak elde edilen
hareket, pedal kollarının manivela etkisiyle pedal aynasına
dönme hareketi olarak iletilir. Dişli pedal
aynasından bir zincir mekanizması vâsıtasıyla, arka
tekerleğe bağlı pinyon dişliye iletilen hareket yardımıyla,
arka tekerlek döndürülerek bisikletin tahriki
sağlanmış olur.