RADYO DALGALARI

RADYO DALGALARI

 radyo ve televizyon yayınında, ayrıca öteki iletişim sistemlerinde ve radyoastrono-mide kullanılan, radyo frekanslı elektromanyetik ışınım. -* İYO-NOSFER, MODÜLASYON

RADYO FREKANSI, 3 kilohertz (=3 bin hertz) ila 300 glgahertz (=300 milyar hertz) frekans bandında yer alan elektromanyetik ışınım. Bu frekans sınırındaki alternatif akım için de kullanılır.

RADYOAKTİF SERİ, doğal elementlerin radyoizotoplarının, kütle sayılarına göre ayrıldıkları gruplardan her biri. Bu radyoizotopların atom sayıları (Z), Z=81 ila Z=92 arasındadır. Bunlar üç radyoaktif seriye (uranyum serisi, toryum serisi, aktinyum serisi) ayrılabilir. Serilerin kütle sayıları sırasıyla 4n+2, 4n ve 4n+3 genel terimleriyle bulunabilir (n=52, 53, 54, …, 59). Serilerin başında yer alan izotoplar, yarılanma süreleri 109 – 1010 yıl dolayında olan uzun ömürlü radyoizotoplardır: Uranyum-238 (uranyum serisi), toryum-232 (toryum serisi) ve uran-yum-235 (aktinyum serisi). Ayrıca neptunyum serisi (4n + 1) adlı dördüncü bir seri de vardır. Bu serinin
başında yer alan üç izotopun (plu-tonyum-241, amerikyum-241, nep-‘tünyum-237) yarılanma süresi çok daha kısadır ve bu nedenle yeryüzünde ya tümüyle tükenmiştir ya da son derece az miktarda bulunur.

RADYOAKTİF YAŞ BELİRLEMESİ, kimi özgün radyoizotopların numunedeki miktarının ölçülmesiyle arkeolojik ve fosil kalıntılarının, ka-yaçların vb. yaşının belirlenmesi. Bu amaçla değişik yöntemler uygulanır. Radyokarbon (karbon-14, 14C) yöntemiyle yaşı 10.000 yıla kadar olan ve geçmişte canlı madde içermiş olan (örneğin tahta) nesnelerin yaşı belirlenebilir. Doğal karbonda sabit oranda radyoaktif 14C radyoizotopu, (yarılanma süresi 5.730 yıl) bulunur. Canlı organizmalar havanın karbondioksitinden karbon alırlar. Ölümle birlikte bu olay son bulur ve bir zamanların sabit olan 11C / 12C oranı, karbon-14’ün bozunması sonucunda azalmaya başlar. Öyle ki duyarlı parçacık sayaçlarıyla bir numunedeki 14C derişimi saptanarak, söz konusu organizmanın ölümünden bu yana geçmiş olan zaman hesaplanabilir. Bu yöntemle geçmişi 4.000 yıl geriye giden nesnelerin yaşı oldukça duyarlı biçimde bulunabilmektedir. Potas-yum-argon yöntemiyle ise 10 milyon yıla kadar yaş belirlenme-

si yapılabilir. Doğal potasyumda %0,00118 oranında 40K (potas-yum-40) radyoizotopu bulunur. Bu da 1,28×109 yıl gibi bir yarılanma süresiyle kararlı bir argon izotopuna (40Ar) dönüşür. Öyle ki bu yöntemde 40K /40Ar oranının saptanmasına çalışılır. Rubidyum-stronsiyum yöntemiyle yaşı birkaç yüz milyon yıl olan nesnelerin yaşı saptanabilir. Bu yöntem de doğal rubidyumda %27,85 oranında 87Rb (rubid-yum-87) radyoizotopunun bulunmasına, bunun da 5×1011 gibi bir yarılanma süresiyle 87Sr (stronsiyum-87) kararlı izotopuna dönüşmesine dayanır ve numunedeki 87Rb / 87Sr oranının saptanmasına çalışılır. Radyoaktif yöntemle, en eski (prekamb-riyen) kayaçların yaşı 3,5 milyar yıl olarak, Dünya’nın yaşı ise 4,6 milyar yıl olarak bulunmuştur. İkisi arasındaki fark, Dünya’nın oluştuktan sonra uzun bir soğuma dönemi geçirmesinden kaynaklanmaktadır.