Schumann, Robert
Alman bestecisi (Zwickau, Saksonya 1810-Endenich, Bonn yakını 1856). Sağlam bir müzik eğitimi gören Ro-
U/xı4 Uı ıl/ı ıl/ /-> n i m i ı*ı i l > -ı fi ıv\ Uv ı –v 1 O
ucı ı jliiui ı idi m, dunun ugıcııii mı ıı ycmııı uııaı\cuaı\, I
yaşında başladığı piyano eğitimini F. Wieck ve Dorn’dan ders alarak sürdürdü. Kendi bulduğu bir mekanizmayla çalışırken parmaklarından biri sakatlanıp,
Romantizm döneminin başlıca Alman
bestecilerinden Robert Schumann, liedlerinde, piyano
parçalarında, oda müziğinde ve senfonilerinde, en üstün ve derin duygulan tumturaksız, ince, şiirsel, özlem dolu bir biçimde yansıtmıştır.
sol elini kullanamaz duruma gelmesi üstüne, besteciliğe ağırlık verdi. 1834’te Neue Zeitchrift für Musik\ (Yeni Müzik Dergisi) kurup, 1835-1844 arasında piyano vapıtları, liedler besteledi. 1840’te Clara Wieck’le (Clara Schumann) evlenip, liedler, senfonik yapıtlar bestelemeye başladı. Mendelssohn’un yeni kurduğu Leipzig Konservatuvarı’nda öğretmenliğe getirilerek (1843), eşiyle birlikte Rusya’da bir konser turnesinden sonra, Dresden’e yerleşti (1844). Düsseldorf kenti müzik yöneticiliğine atanıp (1850), geçirdiği sinir bunalımlarının gerçek bir akıl hastalığına dönüşmesi (ilk akıl hastalığı nöbeti 1854’te geldi) sonucunda, kendisini Ren ırmağına attı. Kurtarılarak Endenich akıl hastalıkları hastanesine kapatıldı ve iki yıl sonra orada öldü.
Schumann’ın ses müziği yapıtları birkaç oratoryo ve opera (Cennet ve Peri, 1841-1843; Goethe’nin Fa- ust’undan Sahneler, 1844-1853; Manfred, 1849), bazıları çevrim oluşturan (Kadının Aşkı ve Yaşamı; Şairin Aşkları) yaklaşık 250 lied, vb. içerir. Heine ve Goethe’nin şiirlerine dayalı bu yapıtlarında, ezgi çizgisi ve piyano ustalığı, metnin anlatımını sürdürüp, genişletir; üslup, büyük bir genişlik, fantezi ve acılı duyarlılıkla yoğunlaşır.
Piyano için, sınırlı çerçeve içinde geçen, uzun gelişme bölümü bulunmayan, Couperin’in yapıtlarını anımsatan parçalarında, en içten ve derin duyguları, bütün yapıtlarının ortak özelliği olan tumturaksız, ince, şiirsel ve özlem dolu bir biçimde anlatmıştır: Kelebekler (1829-1832), Senfonik Etüdler(‘\8’i4), Karnaval(1834- 1835), Çocuk Sahneleri (1838), Gençlik için Albüm (1848), Ormandan Sahneler (1848-1849), vb.
Oda müziği besteleri arasında keman ve piyano için
2 sonat, 3 üçlü, yaylılar için 3 dörtlü ve ünlü beşlisi, uvertürler, Beethoven’in etkisinde 4 senfoni (bunlardan Üçüncü Senfoni [1840] güzel orkestralaması ve büyük ritim gücüyle dikkati çeker) viyolonsel ve orkestra için Birinci Konçerto, yazılış ve şiir nitelikleri bakımından romantizm dönemi yapıtlarının en başarılı örneklerinden biri olan La Minör Konçerto (piyano ve orkestra için) sayılabilir.
Schumpeter, Joseph Alois
AvusturyalI iktisatçı (Trest, Moravya 1883-Salisbury, ABD 1950). Viyana Üniversitesi’nde öğrenim gören Joseph Alois Schumpeter, üniversitelerde ders verip, bankacılık ve Maliye bakanlığı (1919) yaptı. Bonn Üniversitesi’nde (1925) ve ABD’de Harvard Üniversitesi’nde (1932’den başlayarak) ders verip, yapıtlarında Theorie der Wirtschaftlichen [İktisadi, Evrim Kuramı, 1912]; Business Cycles [İş Yaşamındaki Çevrimler, 1939]; Kapitalismus, Socialismus und Democratio [Ka- pitalizm, Sosyalizm ve Demokrasi, 1942]; vb.), girişimcinin rolü, yenilik ve büyümenin mekanizması üstünde durarak, kapitalist iktisadın evrim sürecini tarihsel ve istatistiksel açıdan inceledi ve birbirini izleyen üç çevrimin (uzun vade, orta vade, kısa vade) etkisine dayandırdı.