SİMGECİLİK

SİMGECİLİK, düşünceyi simgelerle anlatmaya çalışan sanat görüşü, sembolizm. Parnas şiirine, dolayısıyla gerçekçiliğe tepki olarak 19. yüzyıl ortalarında Fransa’da bir şiir akımı olarak doğdu. Belli bir akıma bağlanamayan Baudelaire (1821-1867), biçim özeni bakımından Par-nasçılara yakın gibi görünürse de ses olanaklarının zenginliği, konularının çarpıcılığıyla, başlamakta olan simgecilik akımını hazırladı. Simgecilik; istiareler zenginliğinin yarattığı simgeleri, duyguları, en ahenkli ses etkileriyle iletmede kullanılan sanatçıların eğilimidir. Simgecilere göre şiir gerçeği değil, gerçeğin insanda bıraktığı etkileri anlatmalıdır. Bu ise apaçık aktarılamaz. Başka bir deyişle simgeci şair, düşünceyi duyulara seslenen bir biçim içinde anlatmaya çalışmalıdır. Bu anlayış şairi öz-biçim dengesinde musikiyi aramaya götürür. Amaç duygular ve düşüncelerle sözcükler arasında uyum sağlamaktır. Ayrıca dış dünyanın insan üzerindeki etkilerini, yansımalarını simgeler aracılığıyla sezdirmek ilkesi benimsenir. Şiirsel güzellik anlamın kapalı oluşunda, kolayca kendini ele vermeyişinde aranır. Fransa’da simgeciliğin en ünlü temsilcileri S. Mallarmé, P. Verlaine ve Jean Moréas’dir. Maeterlinck, Rodenbaeh ve Verhaeren gibi Belçikalı şairlerle dünyada tanınan simgeciliğin öteki ünlü yazarları Almanya’da Stefan George, İngiltere’de Oscar Wilde, Balmont, Danimarka’da Georg Brandes ve Macaristan’da Endre Ady’dir. Türk edebiyatında Cenap Şahabettin, Ahmet Haşim, Yedi Meşaleciler, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı ve Ahmet Muhip Dıranas gibi şairler simgecilikten etkilenmişlerdir. Simgecilik resim sanatında da, edebiyat alanına paralel olarak 1880 sonları ve 1890’ larda ortaya çıktı. Gerçekte resimde simgeler kullanma çok daha eskiye dayanır. Örneğin Ortaçağ sanatında Aziz Jan bir kartalla simgelenmiş, Jan van Eyck, “Arnolfini’nin Evlilik Portresi” adlı yapıtında evli çiftin ayakları dibindeki köpeği, kadınca sadakatin simgesi olarak kullanmıştır. Resimde, soyut duygu ve kavramları simgesel biçimler ve renklerle yansıtmaya çalışan simgecilik akımının başlıca temsilcileri Paul Gauguin, Emile Ber-nard, Paul Serüsier, Odilon Redon, Gustave Moreau ve Puvis de Cha-vannes’dır.