Sinyal İletiminde G-Proteinleri
G-proteinleri, birincil haberci-ler ile birleşen reseptörlerin, hücre enzimlerine bilgi aktarımını sağlayan moleküllerdir. G-proteinleri, hücre membranının iç yüzeyine yerleşik olup alfa, beta ve gama olmak üzere üç ünitenin birleşmesinden oluşurlar. G-proteininin aktivi-tesinden sorumlu olan alfa alt ünitesidir. Bu üniteye, organizmadaki viiksek enerjili moleküllerden olan, guanozin trifosfat (GTP) bağlandığında, molekül aktivite kazanma kca, GTP’ın bir fosfat bağının kınlrr^as’: de «».usan guanozin dıfos-ODP-j- se aktı-
— —-e . ” GTP
veva GDP e ^ – .kı>
iün aktivite _ p ^s:c*^”en esi. bir elektrİK düzmesinin kapalı ya da açık durumuna benzetilmektedir. GTP bağlı durum düğmenin açık şeklini oluştururken, GDP bağlı durum da düğmeyi kapatmaktadır.
G-proteininin aktivasyonu ile iletimde ikincil haberciler devreye girer. Alfa subünitine GTP bağlı aktif G-proteini, ilgili enzimi, inaktif durumdan aktif hale geçirdikten
ma dönmesi gerekmektedir. Bu görevi de. GTPaz (guanozin trifosfazım yapar, burada önemli olan nok-
_ Birincil haberci
O (hormon, transmitterv
gösterirse G-protcin aktivitesi gerçekleşemeyecek ve sinyal iletimi o safhada kesilecektir. Ya da başka bir ihtimal olarak, GTPaz aktivitesi hiç ortaya çıkmazsa, G-proteininin alfa altbirimi, sürekli olarak, sinyal göndererek hücredeki dengenin bozulmasına neden olabilecektir. İşte zamanlama olarak böylesine hassas bir reaksiyonda meydana gelebilecek en ufak bir gecikme veya hızlanma, birçok hastalığı da beraberinde getirebilmektedir. Yapılan çalışmalarda, alfa altünitinin, GTP bağlama bölgesini etkileyerek, GTPaz’ın yıktmından koruyan bir mutasyonun (genetik şifrede oluşan yapı değişmesi), kalın bağırsak tümörlerine neden olduğu gösterilmiştir. İşte hücrelerimizde saniyelerle ifade edilen zamanlarda, binlerce reaksiyon böylesine hassas dengeler içinde gerçekleşmektedir.
cı bir molekül tarafından iletimidir. ta, ortamdaki GTPaz aktıvıtesmde-Organizmamızdaki bu aracı fonksi- ki zamanlamadır. Kendisi de bir yonu yürüten tek molekül, G-pro- sinyal iletimi ile oluşturulan tein (Guanozin nükleotidi bağlayanı#$GTPaz, eğer erkenden aktivite