TAVAF, Ziyaret etmek maksadı ile bir şeyin etrafında
dolaşmak. Kâ’be-i muazzamayı ziyaret ederek, etrafında
yedi kere dönmek. Tavaf, hac ve umrede, Mescid-i
Haram içinde Kâ’be-i muazzama etrafında dönmek
demektir. Lügatta dönmek, dolaşmak… mânâlarına
gelir. Kâ’be’den başka bir câmi etrafında ibadet için
dönmeyi dinimiz yasak etmiştir.
Haccın farzları üçtür: İhram, Arafatta vakfe ve Kâ’
be-i muazzamayı ziyaret maksadı ile tavaf etmektir.
Buna (Tavaf-i Ziyaret) denir. Dördü farz, üçü vacib
olmak üzere yedi kerre dönülür. Tavafa, Hacer-i Esved’
in bulunduğu köşeden başlanır. Kâ’bie sola alınarak,
Kâ’be kapısına doğru gidilmek suretiyle başlanılan yere
gelinir. Kâ’be etrafında bir kerre dönmeye “Şavt” adı
verilir. Yedi şavt, bir tavaf demektir. Zemzem kuyusunun
ve Makam-ı İbrahim’in dışından dolaşarak da
tavaf edilebilir. Kadınların tavaf ederken, Kâ’beye yaklaşmamaları
daha faziletlidir. Mescid-i Haram, dışından
tavaf yapılmaz. Tavafın, Hatim denilen yerin
dışından yapılması gerekmektedir. Tavafa niyet etmek
de, ayrıca farzdır, dinde emirdir. Ziyaret tavafını,
Arafat’tan sonra yapmak da farzdır. Tavaf ederken ve Sa’y ederken, ezan okunursa, bunlar bırakılıp, namazdan
sonra tamamlanır.
Tavafın belli bir vakti yoktur. Nafile olarak gece ve
gündüz tavaf yapılabilir. Farz olan ziyaret tavafı, Bayramın
üçüncü gününün güneşi batıncaya kadar yapılır,
iler tavaftan sonra Mescid-i Haram içinde iki rekat
namaz kılmak vacibtir, dinimizin kesin emridir. Tavaf
ederken abdestsiz ve cünüp olmamak lâzımdır. Tavaf
ederken dikkat edilmesi önemli olan bir hususta, avret yerlerinin kapalı olmasıdır. Kadınların bu şarta uyması
mühim olduğundan onlar, erkeklerin bulunmadığı
zamanlarda tavaf ederler.
Tavaf esnasında Salevât-ı şerife okunur. Tavafa baş
lama yeri olan Hâcer-i Esved’e gelince, ona yönelinir,
namazda durur gibi tekbir ve tehlil getirilerek bu taşa el
sürülür ve mümkün ise öpülür. Bunlar mümkün olmayınca
istilâm edilir. Yani karşıdan el sürme işareti yapı
larak selâm verilir. Resulullah (s.a.v.) efendimiz böyle
yapardı.Tavafın çeşitleri:
1- Kudûn Tavafı: Mekke’nin dışında, Mikat denilen
yerlerden daha uzak memleketlerin hacılarının, Mekke’
ye vardığı zaman, hemen Mescid-i Harama girerek yaptıkları
tavaftır. Bu tavafı yapmak sünnettir. Hacca geç
giden kimse, doğru Arafat’a gider. Bunun art ık(Tavaf-ı
Kudüm) yapması lâzım değildir.
2- Ziyaret Tavafı: Buna (Tavaf-ı ifade) de denir.
Farz olan bir tavaftır. Hacıların, Arafat’ta vakfede
bulunduktan sonra yaptıkları tavaftır. Bu tavafın, bayramın
üçüncü gününün güneş batıncaya kadar yapılması
lâzımdır.
3- Veda Tavafı: Buna (Tavaf-ı Sadr) da denir. Mikat
denilen yerlerlerden daha uzak memleketlerin hacıları
nın, Mekke’den son ayrılacağı gün yapmaları lâzım
olan tavaftır. Hayızlı kadına bu tavaf vacib değildir.
4- Nafile Tavaf: Mekke’de oturanların zaman
zaman yaptıkları tavaftır. Buna (Tşvaf-ı tatavvu) da
denir.
5- Ömre Tavafı: Ömre, hac zamanı olan beş günden başka, senenin her günü, ihram ile tavaf ve sa’y yapmak,
saç kazımak veya kesmektir. Ömreye (Hacc-ı asgar)
küçük hac da denir. Ömründe bir kerre müekked sünnettir
TAVAF
23
Ağu