Peygamber S.A.V.’in turunca bakmayı sevdiği rivayet edilir. Ve şöyle derlerdi:
«Mü’min turunca benzer; tadı da hoştur. Kokusu da hoştur.» — Sahihi Buhari. Ekşi turunçtan yapılan şurup mide yanmaları için yararlıdır. Bu şurup kalbi takviye eder ve ferahlık verir. İştahı açar, susuzluğu giderir. Safra, ishal ve kuşağını keser. Çarpıntıyı önler, sıkıntıyı defeder. Ekşi, kumaştan mürekkep lekesini çıkarır ve yüzdeki çilleri izale eder. Ekşi, sinire zarar verir. Göğsü daraltır. Turuncun kabuk altındaki beyaz, etsi kısmının ise hazmı zordur, kulunç ağrısı yapar. Turuncun çekirdeği, kabuğu, yaprağı ve çiçeği hararet verir. Çekirdeğinde tiryak hassası vardır. 5 gr. turunç çekirdeği döğülür de, akrebin soktuğu yerin üzerine konursa acısını keser. Bundan iki miskal şurup içilirse bütün zehirlenmelere iyi gelir. Turuncun sarı kabuğundan da turunç macunu yapılır; kulunca faydası vardır. Şehveti kuvvetlendirir, iştahı açar, şişkinliği giderir. Çiçeği daha kuvvetli ve daha hoştur. Turuncun kokusu veba salgınını önler, havayı temizler. Mesruk şöyle bir hadise anlatıyor: Hz. Âişe’nin yanma gittim, orada âmâ bir adam gördüm. Hz. Âişe ona kesip kesip turunç veriyordu, turuncu bala batırıyordu. Bu kim? dedim. Hakkında «Abese suresi» nâzil olan Abdullah İbn Ümmü Mektûm, dedi. Acı Ilgın: Bu iri bir ağaçtır. Meyvesi nohutu andırır. Pelit gibi kuvvetlidir. Fakat zararı etkileyici değildir. Kabız yapar, kanı keser. Kur’an-ı Kerim’de bir yerde geçmektedir. — Sebe’ süresi: 16.
Isfahan sürmesi: Göz sinirlerini kuvvetlendirir, Peygamberimiz S.A.V. bunun hakkında şöyle buyur-* muştur:
«Gözünüze çektiğiniz en iyi sürme, ismid (Isfahan) sürmesidir. Göze parlaklık verir, kirpikleri uzatır.»: — Ebu Davud. Hadisin mânâsı şu demektir ki, bu sürme gözün sağlığını koruyucudur. Tedavi edici değildir. «Resululiah S.A.V.’in bir sürmeliği vardı. Geceleri her gözüne üçer defa sürme çekerdi.»
— Tirmizi. İçerisine misk katılan sürme daha da rahatlatıcıdır. Abdullatif diyor ki: İsmid (Isfahan sürmesi) kirpikleri gürleştirir, göze güzellik, kalbe sevgi verir. Erik: Mideyi aşağıya doğru sarkıtır. Kamı yumuşatır. Yemekten önce yenmesi, sonra yenmesinden daha faydalıdır. Erik şurubu safradan mütevellit sıtmaya iyi gelir; yumuşaklık verir. Susuzluğu keser. Müshil olarak kullanılan şurup vs. ye karıştırılır. Mekke ayrığı: Gayet hoştur. İdran ve âdet kanım sürer. Şişlikleri dağıtır. Peygam berimiz S.A.V. hadislerinde ondan bahsetmiştir. (1)
Pirinç: Buğdaydan sonra en besleyici gıda. İshali durdurur. Sütle pişirilirse bu etkisi azalır. Şekerle alınırsa, mideden daha kolay geçer; vücudu besler, meniyi arttırır. Pirinç yiyenler güzel rüyalar görürler. Keçi böbreği ile pişirilmiş pirinç unu ishal yapan ilaçlar için gayet faydalıdır. Bu, tıp ilminin bir sırrıdır. Yiyeceklerin efendisi önce et, sonra pirinçtir. Hz. Ali de merfu olarak:
«Pirinç, içinde hastalık unsuru bulunmayan tam bir şifadır.» Hadisini rivayet etmiştir. Misvak ağacı: imamı Âzam, en iyi cins misvakın bu olduğunu söylemiştir. Zira, bunun misvaki kelama güzellik verir, dili çözer, ağız kokusunu güzelleştirir, iştahı açar ve beyni temizler. Misvak için en iyisi, gül suyunda ıslatılarak kullanılmasıdır. Ibn-i Abbas şöyle bir hadis rivayet ediyor.-
«Misvakte on bir haslet vardır: Ağzı temizler, diş etlerini sertleştirir, balgamı söker, insanı horluktan kurtarır, mideyi açar, sünnete uygundur. Allah’ı C.C. razı eder, sevabı arttırır ve melekleri sevindirir.»
Hz. Huzeyfe R.A.: «Resulullah S.A.V. gece namazına kalktığı zaman dişlerini misvaklerdi.» demiştir. — Buharı.
«Misvak insanın güzel konuşmasını daha da arttırır.» diye varid olmuştur. — Ebu Nuaym. Misvakın fazileti hakkında çok ve meşhur hadisler vardır. Nar, reyhan: «Peygamberimiz S.A.V. Nar ve reyhan çöpü ile dişleri kurcalamayı menetmiştir.»
Hz. Ömer de, dişleri kamışla kurcalamayı menetmiştir. Tavşan : Tavşan eti, Sevda yapar. En iyi tarafı sırt ve but etleridir. Tavşanın hayız gördüğü söylenir. Peygamberimiz S.A.V. Tavşan eti yemeyi bırakmıştır. Hz. Enes şöyle diyor: «Tavşan ürettik. Ebu Talha Peygamberimize S.A.V. tavşanın but ve uyluklarını gönderdi, Peygamberimiz de kabul etti.»
— Buhari Müslim. Ispanak: Boğaz ve göğüs kurumasına iyi gelir, kamı yumuşatır. Karabaş otu: Sevda ve balgam çıkmasını kolaylaştırır. Beyin rahatsızlıklarına faydası vardır. Bundan bir çeşit şurup yapılır. Mersin ağacı: İshali durdurur. Kokusu şiddetli başağnsım geçirir. Döğülür de yara ve sivilce üzerine konursa, iyi eder. Sağlam uzuvları da kuvvetlendirir. Pişirilir de üzerine oturulursa, makat ve rahim çıkmasına yarar sağlar. Yağı, saçı siyahlaştırır. Araplar mersin ağacına reyhan (Kokulu bitki) derler. Peygamberimiz S.A.V. şöyle buyurmuşlardır
«Birinize reyhan ikram edildiği zaman reddetmesin. Çünkü o cennettendir.» Ancak şu kadar var ki, reyhan çöpü ile diş kurcalanmaz. Suyu yanıklara iyi gelir. Bunun da şurubu yapılır. Şuruplar içinde öksürüğe faydası olan ve ishali kesen biri varsa ayva şurubudur. Mersin tohumundan bir çeşit macun yapılır. İbn-i Abbas şöyle diyor: «Gemiden indiği zaman Nuh A.S.’ın ilk diktiği ağaç mersin ağacı idi.»
Yine İbn-i Abbas’dan: «Adem A.S. Cennetten üç şeyle indi: Mersin ağacı, Buğday
— ki dünya yiyeceklerinin efendisir
— ve acve’dir
— ki dünyadaki meyvelerin efendisidir.»
— Ebu Nuaym. Erişte: öksürüğe ve boğaz kurumasına iyi gelir. Geç hazmolur. Hazmedilince de çok enerji sağlar Kuyruk yağı: Mide için zararlıdır, sinirleri yatıştırır. Hz. Enes şöyle diyor:
«Resulullah S.A.V. siyatik için, yaylım tavsiye ederdi. Şöyle ki: Bir miktar kuyruk eritilir. Bu üçe bölünür. Her gün aç karnına bir miktar içilir.»
— îbn-i Mâce. Hz. Enes diyor ki: Resulullah S.A.V. bunu üç yüzden çok hastaya tavsiye etti; hepsi de iyi oldular. Çünkü kuyruk, kalça sinirlerini yumuşatır. Zira, bu koyunlar yavşan ve pelin (Ayvadana) otlarını yayılır ki kalça sinirleri için çok faydalıdır. Kadm tuzluğu, sarı çalı: Safrayı söker, susuzluğu giderir, karaciğeri takviye eder. Öz suyu cildi temizler. Suda ıslatılarak ve hap yapılarak elde edilen ilaçlara ve altın şurubuna karıştırılır. Çoban değneği: Şurubu kan keser, kendisi müshildir. Tek özelliği budur. Anason: îç ağrısını dindirir, gazı çıkarır; hayız kanını, sütü ve meniyi çoğaltır; zehirlenmeleri önler. Suyu göze sıkılırsa göze parlaklık verir. Bunun içindir ki, bahar geldimi yılan, anason arar ve gözüne sürer. Çünkü kışın yılanın gözü zayıflar. Anason; kaynatılarak ve pişirilerek yapılan ilaçların terkibine katılır. îlk ön ce çok yakar. Rutubetlidir. Gıda olarak ne iyi, ne kötü, ortadır.