WORMS

Almanya’nın Rheinland-Pfalz eyaletinde kent, Ren kıyısında; 74 000 nüf. XII. ve XIII. yüzyıllardan kalma karşılıklı iki koroyeriyle görkemli katedral (B. Neumann’ın barok üslubunda sunakar- kalığı) ve ikinci Dünya savaşı’ndan sonra onarılan başka Ortaçağ kiliseleri. Eski Andreaskirche’de müze (tarihöncesi, arkeoloji, tarih, güzel sanatlar). Ticaret ve sanayi merkezi; kimya (vernik ve boya maddeleri), makine yapımı, kereste sanayisi, besin sanayileri. Romalılar’ın fethinden önce kurulan kent, Ortaçağ’da, çeşitli tarım ve bağcılık yapılan zengin bir bölgenin pazarı olarak, iktisadi alanda çok önemli rol oynadı. —Tar. VVorms’a Keltler Borbetomagus diyorlardı (erken Ortaçağ’da Wormatia). V. yy.’da Hunlar’ın eline geçti, frank krallar tarafından yeniden yaptırıldı ve bu kralların zaman zaman oturdukları kent, kendi piskoposlarına bağlandı (979), daha sonra XII. yy.’da özgün imparatorluk kenti durumuna geldi. 23 eylül 1122’de burada, Calixtus II ve Heinrich V arasında. Rahipleri atama kavgasına son veren ve piskoposların atanmasında papanın ve imparatorun ruhani ve cismani yetkilerini sınırlamaya girişen Worms konkordatosu imzalandı. 1495’te burada toplanan bir diyet sırasında Maximilian I, “sürekli barış” ilan ettirdi ve özel savaşları önlemekle görevli imparatorluk mahkemesini VVorms’a yerleştirdi. 1521 ‘de bir başka diyet toplandı ve Kari V’in huzurunda Uıther, bu diyetin karşısına çıktı. Öğretisini hararetle savunan Luther, imparatorluktan sürüldü ve yapıtlarının yok edilmesi kararlaştırıldı. Hemen ardından VVorms, Reform’u benimsedi. Otuz Yıl savaşı’nda çok büyük zarar gördü ve 1689’da Fransızlar tarafından yıkıldı. Daha 1792’de işgal edilen kent, 1801’de bir fransız kenti durumuna geldi. 1815’te Viyana kongresi’nde kent, Hessen-Darmstadt düklüğüne bağlandı.