WÜRZBURG

Almanya’ nın Bavyera eyaletinde kent, Aşağı Franken’in merkezi, Main kıyısında, 126 700 nüf. (1990). Zengin bir bağcılık bölgesinin ticaret merkezi. Yönetim, üniversite ve sanayi (takım tezgâhları, besin sanayisi, mobilya, bilyalı rulmanlar, silah) kentidir. —Tar. Main kıyısında eski bir kelt balıkçı yerleşmesi olan Würzburg, Romalılar tarafından imparatorluk dönemi sonunda tahkim edildi. 741’de, aziz Bonifacius tarafından kurulan bir piskoposluğun merkezi oldu. Dünyevi iktidarlarını bu düklüğün doğu yarısına yayan VVürzburg piskoposları, 1168’de kesin olarak dük unvanını aldılar. Reform zamanında katolik kalan VVürzburg, Wilhelm von Grumbach tarafından yağmalandı (1558). 1582’de, kentte bir üniversite kuruldu. Gustaf-Adolf tarafından işgal edilen (1631) VVürzburg, XVII. ve XVIII. yy.’larda Schönborn sülalesinden prens piskoposlar döneminde büyük bir refaha kavuştu. Bu prens piskoposlardan biri ve aynı zamanda Mairız Seçici başpiskoposu olan Johann Philipp Franz (1719-1724), burada, R. de Cotte ve Boffrand adlı mimarlara aynen Versailles sarayı’nın planlarına göre bir saray yaptırmaya başladı, üunâville antlaşması’yla (1801) laikleştirilen piskoposluk, imparatorluk tutanağıyla Bavyera’ya verildi (1803); Bavyera da kilise emvaline elkoydu. VVürzburg grandüklüğünün merkezi olan (1806-1814) kent, 1914’te Bavyera’ya geri verildi. 16 mart 1945 bombardımanında kentin % 85’i yıkıldı.—Güz. sant. Main’ın sol kıyısında yer alan ve 1720’ye kadar piskoposların ikametgâhı olan Marienberg kalesi kente hâkim durumdadır (VIII. yy.’dan kalma daire biçiminde ve kubbeli capella, Rönesans’tan kalma şato; T. Riemenschneider’in heykellerini içeren Franken müzesi). Roman ve gotik üslubunda Sankt Burkard kilisesi ile rokoko üslubunda hac yeri olan Kâppe- le’nin bulunduğu sol kıyı, barok heykellerle süslü Ortaçağ’dan kalma bir köprüyle karşı kıyıya bağlanır. Main’ın sağ kıyısında, kent mimarisi VVürzburg tarihinin önemini yansıtır; roman üslubunda katedral (XI.-XIII. yy.; XVIII. yy.’da baroklaştırılmıştır); yeni katedral (yine roman üslubunda, kubbesi ve cephesi barok); geç gotik üslupta Mari- enkapelle (Riemenschneider’in Âdem ve Havva mezarı ve figürleri); XVI. yy. sonundan kalma eski üniversite; sırasıyla XIV. ve XVI. yy.’da kurulmuş iki hastane; rokoko üslubunda zengin cephesiyle “şahinler” konağı. 1719-1744 arasında B. Neumann’ ın planlarına göre inşa edilmiş piskopos prensler ikametgâhı, alman barok sanatının bir başyapıtıdır (G. B. Tiepolo’nun freskleriyle süslü “imparator” salonu ve görkemli merdivenler; bahçeler).