YEŞEREN KUMLAR
Heide SKUDELNY
Koyun ve sığırlar, ağzından su yerine hava i gelen çeşmelerin önünde susuzluktan ölü-ar, mısır henüz olgunlaşmadan sapından ku-3r, dayanma güçlerini yitirmiş insanlar ağaç tlarının oluşturduğu tepecikleri kazarak bölerin kaynağına inmeye çalışıyorlar. İşte çöl-e kaplı ülkelerdeki günlük yaşantı bu denli
İngiliz mühendis Allan Cooke’un soruna bir :üm getirebilmek için düşünceye dalmasına î bu görüntüler neden oldu. Cooke, kurumuş ler üzerine kuraklığa rağmen bir bitki örtüsü şturma projeleri yapmaya başladı ve sonun-“Angrosoke” ve “Erosel” isminde Polymere ıfma ait küre biçiminde, iki yapay madde du. Bu maddelerin, kendi ağırlıklarından 30 sli daha fazla bir miktar suyu emme özellik-i vardır.
Yapay maddelerin becerileri bununla bitmi-rdu: Depoladıkları suyu ancak, bitki köklerinin yatlarını kurtaracak nemi aradıkları sırada, ları adeta bir bira fıçısı gibi deldikleri zaman ri veriyorlardı. Bunun yanı sıra toprağın yü-yi öyle sağlamlaşıyordu ki, tohumun yerinden pırdaması söz konusu olamazdı.
Yapay maddenin uygulanması düşünce ola-k basittir: Toprak, 10 cm’lik bir derinliğe ka-ır “Angrosoke” küreleriyle karıştırılır. Bir hek-rlık çöl alanım verimli bir çiftlik arazisine dö-iştürebilmek için bu sünger işlevi olan ya-jy kürelerinin bir tonu yeterlidir.
Sıvı, yerin yüzeyinden o kadar derinde bu-ınur ki, buharlaşması ve aynı zamanda da ye-irince hızlı bir şekilde toprağa akması hemen emen olanaksızdır.
Allan Cooke’un amacı, yen. yöntemini yalızca kuraklıktan şikâyetçi ülkelere sunmak eğil. Bu yöntemle aynı zamanda, sadece İn-ilterede 16 milyon ağacın ölmesine neden olan karaağaç hastalığı” nın önünü alabileceğini rmuyor. Bu amacına ulaşmak için, hastalığa eden olan öldürücü mantarların yayılmasını en-lelleyen bakterileri suya karıştırmayı düşünü-
Agrosoke küreler kuma karıştırılıyor.
o
o°o °0°0° 00 O o o
o
Su verildiğinde, küreler yayılıyor. Yaşam için gerekli olan nem depolanıyor.
°-
cy~(LD — O
O q O o
Su gereksinmelerini, kumun altındaki depodan karşılayan bitkiler artık yerleştirilebilirler.
Diğer yapay madde “Erosel” in görünüşü bir şeker granulatını andırıyor. 1 m2’lik toprak yüzeyine karıştırılan 5 gram Erosel, toprağı her türlü su ve rüzgâr erozyonundan koruyor. Yüzey öyle sertleşiyor ki, neredeyse cadde olarak bile kullanılabilecek duruma geliyor. Yine de bu kabük tabakası, suyun ve bitkilerin kolaylıkla delip geçmelerine engel teşkil etmiyor.
Bu yöntemle yalnızca çöl alanları verimli hale getirilmiş olmuyor, aynı zamanda kıyılardaki ve cadde çevrelerindeki meyilli bölgeler, bayırlar, sahil şeritleri ve kanal çevreleri de sağlamlaştırılmış oluyor.
Ancak bu uygulamanın fiyatı oldukça yüksek: Bir kilogram için 20 DM. gerekli. Fakat sonuçları açısından uygulama, bu harcamaya fazlasıyla değer. Açılma ve çürüme özellikleri olmadığından, küreler yalnızca bir kez ekilir. Bunlar aynı zamanda, kendiliğinden yedek su depo edebilecek doğal humusun, bir zamanlar verimsiz olan toprağın üstünde oluşmasını da sağlarlar
Allan Cooke, verimdeki büyük artışla bu yüksek fiyatın etkisinin giderilebileceği görüşünde. İngiltere’nin Manchester Üniversitesi’nde yapılan laboratuvar deneylerinde araştırmacılar yapay madde karıştırılmış toprakta, normalle-