BazföSitfelfen yaprak, tohum, nieyve; kok ğibi çeşitli organV larında ya da bütün dokuİârında zehirli’ bileşikler bulunur. Bitkilerin bü zehitİöri .otçül hayvanlara karşı bir sayunmia aracı ;.ola^ ürettikleri sariilmaktadır.
Doğada küçuk, otsu bijtkiferdert’ağaçlara kadar çok çeşitli zehirli bitkii örneklenüe rastlanır. ^Bunlardan bazıları, örneğin’ otlalarda yetişeli zehirli bitkiler köyuri, kfeç^ at gibi ‘ötçul hayvanlar içiri’ çök: tehlikelidir:. Bitkilerdeki zehir sinir sistemini etkilediğinden, bu otlan yiyen, hayvanlar hareketlerini denetleyemez ve çılgınlık” belirtileri gösterir.
Kırlarda çok yaygın olan baldıran, subaldı-ranı, çöpleme gibi zehirli yabanıl ■ bitkilerin yanı sıra, parklarda ve evlerin bahçelerinde yetiştirilen bitkiler arasında da zehirli olanları vardır. Bunların belki de en çarpıcı örneklerinden biri, sevilen bir süs bitkisi olan zakkumdur: Ağaççık ya da.çah boyutlarındaki zakkumun bütün organlarına dağılmış olan zehri ağızdan ahndığmda insanı öldürebilir.
Vesile Bııkeı
Cranı Heiiman/EB Inc.
Hintyağı bitkisinin tohumları çok zehirlidir (solda). Şekerciboyası kırların alımlı ama zehirli bitkilerindendir (üstte).
Çobanpüskülü meyveleri kuşların kışın çok severek yediği bir besin olmakla birliktie, insanlar için zehirlidir.
Bazı bitkiler ise dokunulduğunda deride yanma, kızartı, kabarcık gibi alerji belirtilerine yol açar. En çok yenen sebzelerden biri olan patatesin yumrulan çok değerli bir besin kaynağıdır, ama gövde ve yapraklar gibi topraküstü bölümleri zehirlidir. Tahıl tarlalarında yetişen karamuk gibi zehirli bitkiler de hasat sırasında ürüne karışarak insanlarda zehirlenmelere neden olur.
Bunlann dışında, bazı şifah bitkiler de bilinçsizce kullanıldığında güçlü bir zehir etkisi gösterir. Örneğin, dijitalin denen değerli bir kalp ilacının elde edildiği yüksükotu aslında son derece zehirli bir bitkidir {bak. YÜKSÜKOTU). Gene kırlarda bolca yetişen güzelav-ratotunun spazm giderici ve ağn kesici alkaloitler içeren yaprak ve meyvelerinin yenmesi de zehirlenmeye • yol açar.
Bir bitkinin zehirli olup olmadığını anla-■mak pek kolay olmadığı için, kırlarda dolaşırken bilinmeyen bir bitkiyi ya da meyveyi yemekten kesinlikle kaçınmak gerekir.
