Yangından Korunma

 
İnsanlar yüzyıllar boyunca yangınları önlemek ve söndürmek için daha etkiU yöntemler bulmaya çalıştılar. Eski Roma’da bir itfaiye örgütü ve Roma lejyonlarıyla birlikte giden eğitilmiş itfaiyeciler vardı. En eski yangın söndürme aracı elden ele geçirilen su kovalarıydı. Ama sonraları, elle çahşan ve basınçlı
su,fışkırtan pompalar geliştirildi. Ortaçağda ka ülkeler de buna benzer itfaiye örgütleri
Avrupa kentlerinde evlerin çoğu ahşaptı. Bu kurdular. Ayrıca, havalimanlannda, demir-
dönemde yangına karşı ahnan önlem, evler- yollanriida ve askeri birliklerde olduğu gibi
deki ateşlerin akşam belirli bir saatte zorunlu birçok büyük fabrikada ^a özel, itfaiye örgüt-
olarak söndürülmesini öngören kuraldı. Her leri kuruldu. Birçok ülkede gerektiği zaman
itfaiye örgütüne katılarak yangın söndürme çalışmalarına yardımcı olan gönüllü itfaiyeciler vardır;
Yangını Önlemeîki tür yangın önleme yöntemi vardır. Aktif yöntemler ve pasif yöntemler. Aktif yöntemler, yangın hortumlan, yangın uyarı sistemleri ve otomatik yangın söndürme sistemlerini kapsar. Pasif önleme yöntemleri ise, yapıların tasarımının yangının yayılmasını önleyecek biçimde yapılması, ateşe, dayanıklı kaplama vc (juııaıııııı kuüduilıııası, yangın uıeıûiveııieıi yapılması gibi konulan kapsar. Birçok kentte, yapılann en az iki uygun çıkış kapısı olması zorunluluğunu getiren yasalar vardır. Çıkış kapılannın belirgin olarak işaretlenmesi zorunludur. Çevresi kapalı merdivenler yangının bir kattan öbürüne hızla yayılmasını önleyeceği gibi, güvenli bir çıkış yolu da sağlar. Özel olarak yapılmış yangın duvarları ve yangın kapılan da yangının hızla yayılmasını önler.
Hastaneler, tiyatrolar, işyerleri ve fabrikalar gibi, çok sayıda insanın bir arada bulunduğu yerlerde ahnması gereken önlemler yasalarla behrienmiştir. Her yapıda yangın durumunda insanlann nasıl dışan çıkacağını gösteren planlar olması gerekir.
Yangını önleme ve. söndürmede zaman en önemli konudur. Yangını hemen belirleyecek bir yangın uyan sisteminin kurulmadığı yapılarda, yangın alarmı verilene kadar yangın iyi-
Otomatik bir yağmurlama sistemi. Aşağıdan sıcaklık gelince özel kapakçıklar açılarak yangının üzerine su püskürür: 1. Püskürtücü merheler. 2. Denetim kapakçıkları. 3. Ölçek ve sayaç. 4. Alarmlar. 5. Su boruları. 6. Su deposu.

Londra’da bir yangın söndürme çalışması. Bazı itfaiyecilerin solunum aygıtrkullandığı görülüyor.
ce yayılır. Eğer bir yapıda yangını anında belirleyecek etkih bir uyan sistemi ve otomatik olarak çalışmaya başlayarak yangına su püskürtecek bir yağmurlama sisterni varsa, itfaiye arabalan gelene kadar yangın büyük olası-hkla denetim altına alıhinış ya da söndürülmüş olacaktır.
Yangınları önlemekte kullanılan ilk otomatik yağmurlama sistemlerinden biri 1812’de Londra’da, Drury Lane Tiyatrosu’nda kuruldu. Günümüzde iş hanları, oteller, pasajlar gibi genel kullanıma açık yapılarda ve havalimanları, petrol istasyonlan, kimyasal madde fabrikaları gibi yangın tehlikesi çok olan yer^ lerde köpük ve su ile çalışan en modern yağmurlama sistemleri kullanılmalıdır. Yangını önlemede yanıcı olmayan gazlar da kullandır; özellikle elektrik kontağı söz konusu olan yerlerde ve yolcu uçaklarında bu sistem uygulanır.
Yangın Söndürme
Yangın söndürmede kullanılan araçlar, buharlı pompalarla donatılmış atlı itfaiye arabalarının yollardan dörtnala geçerek yangın söndürmeye gittiği eski günlerden ben çok değişti. Modern bir itfaiye arabası dakikada 7.500 litreden, çok su püskürtebilir. Bu arabalarda çeşitli merdivenler ve yangını söndürmek için çok yüksek basınçlı su püskürtebilen porhpa-1ar vardır. İç içe geçmiş 3-4 bölümlü döner merdivenler açıldığı zaman 30 metreden fazla bir yüksekliğe erişebilir. Aynca, yapıların üst katlarındaki insanlan kurtarmakta ve itfaiyie-

çilerin çatıya çıkmalarında kullanılan hidrolik platformlar vardır. Bu platformlardaki itfaiyeciler yangına yukarıdan su ya da köpük püskürtebilirler.İtfaiyecilerin yangına karşı hâlâ başlıca silahı olan su, ırmaklardan ya da su dağıtım sistemine bağlanan hortumlardan sağlanır. Yangına püskürtülecek köpük ile yangın söndürmede ve* kurtarmada kullanılacak öbür gereçler ‘ özel itfaiye araçlarıyla taşınır. Bu araçlarda, kapıları kırmak için özel gereçler, motorlu testereler, elektrik jeneratörleri, projektörler ve ağlar yardır. Birçok itfaiye örgütünde, dumanla zehirlenmiş insanlara yardımcı olabilmek için oksijen tüpleri bulunur. Elektrik enerjisi ye aydınlatma sağlayan özel itfaiye arabaları da vardır.Büyük kentlerde ye havalimanlarmda yangın söndürmek için genellikle özel kimyasal maddeler kullamhr. Havalimanlannda yangını önlemek için, zorunlu iniş yapan uçakların üzerine köpük püskürtülür. Petrol yangınlarını ve elektrik kontağından çıkan yangınları söndürmek için yangın söndürücü özel kimyasal maddeler kullanılır.
Liman ve doklardaki yangınları söndürmek için genellikle itfaiye gemileri kullanılır. Bu gemilerde basınçh su püskürten güçlü pompalar bulunur.
Zehirli gaz tehlikesi olan yangınlarda itfaiyeciler özel solunum aygıtlan kullanırlar. Sentetik maddelerin çok yaygın olarak kullanıldığı günümüzde yangınlarda zehirU gaz tehlikesiyle sık sık karşılaşılır. Solunum aygıtı kullanan itfaiyeciler birbirleriyle ilişkilerini radyo aracılığıyla kurarlar. Büyük yangınlarda özel bir denetim birimi kurulur ve bu birim gerektiği zaman başka itfaiye örgütlerinden yardım isteyebilir.
Bazı yangınları söndürmek^ öbür yangınlara göre daha zordur. Odun ve kâğıt yangınları su dökülüp sıcakhğı düşürülerek söndürülebi-lir. Ama petrol yangınları suyla söndürüle-mez; çünkü yanan petrol suyun üzerine çıkarak yanmayı sürdürür. Küçük petrol yangınla-nm söndürmek için kum ve toprak İcullamla-biUr. Büyük petrol yangınlarını söndürmekte su buharı, köpük ya da toz kimyasal maddeler de kullanılabiHr. Köpük ya da bazı buharlar petrol yangınının üzerine püskürtülünce, ate-
şin çevresini sarıp havadan oksijen almasını önleyerek ateşi söndürür.
Petrol kuyusu yangınları özellikle çok tehlikelidir, çünkü yanan petrol çok yükseklere fışkırabilir. Petrol kuyusu yangınlarını özel eğitilmiş itfaiyeciler söndürebilir. Yanmaz giysiler ve kasklar giymiş olan itfaiyeciler yanan petrol kuyusunun iki yanına 6 metre yüksekliğinde iki direk dikerler ve onları asbest bir kemerle birleştirirler. Bir makaranın yardımıyla bu kemer üzerinde nitroghserin kapsülleri yuvarlanır. Kapsüller alevlerin üzerine gelince, aşağı bırakılıi- ve düşerken elektrik akımıyla patlatılır. Kapsüllerin patlamasıyla oluşan basınç yangını söndürür. ..v.ı
Su iletken olduğu için elektrik yangmlann-da kullanılmaz. Bu yangınlarda karbon diok-sit, yangın söndürücü tozlar ya da buharlaşan sıvı yangın söndürücüler kullanılır.
Orman Yangıniarı
Orman yangınları, özellikle uzun süre yağmur yağmayan yaz aylarında büyük bir tehlikedir. Avustralya’nın bazı bölgeleri, Afrika, Fransa ve ABD orman yangınlarının çok olduğu yerlerdir. Dikkatsizce üzerine bir sigara fırlatılan kuru yapraklar bir süre kimsenin dikkatini çekmeden için için yanabilir. Sonra bir rüzgâr eser, yapraklar alevlenir ve eğer hemen görülüp söndürülmezse yangın büyüyerek denetimden çıkar. Ormanlık bölgelerde yangın gözetleme kuleleri ve yangın tehlikesine karşı uyanık orman görevlileri vardır. Zaman za-

Bir orman yangınında alevlerin havayla ilişkisini kesmek için uçaktan su ve kimyasal madde karışımı püskürtülüyor.

man devriye uçakları da herhangi bir duman olup olmadığmı havadan denetler. Eğer bir yangm yayılmaya başlamadan önce saptana-bilirse kolayca söndürülebilir. Ama yangın çok büyükse, itfaiyeciler ya helikopterle ya da uçaklardan paraşütle atlayarak hızla yangın yerine ulaşırlar. Uçaklar yangına havadan kimyasal söndürücüler püskürtür. Yangının yayılmasını önlemek için yangının çevresindeki bir kuşak boyunca bitkiler buldozerlerle temizlenir. Genellikle bu kuşak çevresindeki ağaçlar denetim altında yakılarak yangın buraya geimce yanacak oır şey Kalmamış oıması sağlanır. Ağaçtan ağaca atlayarak genişleyen yangın buraya ulaştığında ateşin atlayabilecek ği bir ağaç olmadığı için yangının yayılması durur. Yangın söndürme ekipleri son ateş parçası sönene kadar çahşmalannı sürdürürler. Bütün bu gelişmiş söndürme yöntemlerine karşın orman yangınları her yıl büyük zararlara neden olmaktadır