ÖZYÖNETİM blş. i. Yeni. Siyaset. Sosyalist yönetimli bazı Ülkelerde (özellikle Yugoslavya ve Cezayir), bir tarım alanı veya bir sanayi işletmesinin emekçilerin seçtiği bir komite tarafından yönetilmesi.
— Sibern, Bir sistemin, çalışırken yeni bilgilere ihtiyaç göstermeden, yapımı sırasında verilen bir programa veya bilgilere göre kendi kendini yönetmesi. (L)
-itd ıtısr -ı;x fini: -eJIbJîîî -JSUİIİ E ıniîid ı
-eli ils nsıedisi -mı n£v -016)1 . nıQid 1
ıdzaanu nslsg , oısl-
-İjid n
— o ) r r n tt
hiJüronl»; h;”1’*”.!. fenlke Tlıera batı yunan «ki yunan
hiyeroglifi hıyerotıgı yunan harfi etriisk
eski latm
1 Orhun 4 J -p (kelime sonu) »s Orhun alfabesi
sonda > i9 b.p ortada başla Uygur alfabesi
—Û’ tk. A f> ortada başta Mani alfabesi
P i. Türk alfabesinin yirminci, osmanlı alfabesinin üçüncü harfi; pe. | Katı, patlamalı, titreşimsiz çift dudak ünsüzü. II Sıralama ve sınıflandırmada sayı yerine kül-amldıiı zaman 19’u (veya 20’yi) gösterir, J! Ebced hesabında b gibi 2 sayısının karsı-hğı olarak kutlanılır.
— Din. Fransızcada P harfi, rahiplere verilen unvan olan ptre’ia (peder) kısaltılmış şeklidir. (P. Hardouin; peder Hardouin).
— Elektron. ıpı- tipi bölge, bir yan iletkende elektron eksiklimi olan yabancı maddenin bulunduğu bölge.
— Kim, P, fosfor’m kimyasal sembolü. || r, para mn kısaltılması.
— Metrol. p, piko’nun sembolü, lî Sayısal işaret olarak P, Yunanlılarda safc üstte aksanlı olursa (» ) 80 sayısının, sol altta aksam bulunursa (,r) 80 000 sayısının işareti. —P, bazen nimt. , beş’in baş harfi olarak
5 değerini alır. Roma ‘da p( 400 sayısını, üstünde yatay bir çizgi bulunursa (P) 400 000 sayısını belirtir. — Başka Ülkelerde P
S gibi 7 ve yatay çizgiyle 7 000 için kulla-nlljr- — Nihayet C değerinde, yani 100 sayısını bildiren kullanılışı da vardır,
— Müz. Fiano veya «hafif şekilde» anlamına gelir; pp., piano piano «çok hafif bir sesle»; ppp., pianissimo «son derece
? edilecek., || Org parçalarında pozitif ın kısaltması.
A?1SI5L’ Leng. • Harfin tarihi. Pe, «ağız»?, Fenike dilinde harfin bu dildeki biçimine uygun düşmez. Habeşçedeki af, «burun» ise, harfi ters çevirmek şartıyle, harfin günümüzdeki biçimine uygun düşer Oysa tersine, pe’nin bağlandığı hiyeroglif biçimi «ağız» anlamına uygun düşmekte ama harfin obür dillerdeki ve hattâ hiyera-tık yazıdaki biçimiyle uyuşmamaktadır.
BalJ Vunancadan iiİİji Î^ , ¿?ee bu biîimin ikinci bö-laî^»rfty,UVta Jama iünal1 bu-
yuk harfte İmparatorluk devri sonuna ka-alt kısmı açık (bu durum, MillSttan sonraki ilk Uç yüzyılda işlek yazıda kullanılan pmn geçirdiği evrimi açıklar) biçim muhafaza edildi. Bununla birlikte, alt kıs-
ÎÎTdı.tr»a=.ir S “?■* »T1: »r dan itibaren
• rastlanır. Uncialis ve yan un-
££ iîınn, h J!İiiJbiSİmi de vardlr> karo-î*nj. k0£*lk1 harfinde yalnız kapalı biçim vardır; başlangıçta harf, «karolenj öncesi» bazı biçimlerde de görülen dıştan gelen yatay bir çizgiden meydana gelirdi. Mero-venj yazılarında başlangıçta kullanılan biçi-
•tpa lOpha • r
¿Af;’: 1 -p (hece sonu)
Brahmi alfabesi .
tu b. P
ortada başta
Sogd alfabesi
pa po
El pha pho
¿J pa po
Passe-pa alfabesi
min ters çevrildiği görülür: merovenj yazılarında p, özellikle öndeki harfe bağlandığı zaman, karın kısmının etkisinde kalır; bu ters çevirme eylemine eski işlek yazı biçimlerinde de rastlanır ve latin p’siyle karıştırılan yunan rAd’su (q) işlek yazı biçimini etkilemiştir. Bununla birlikte gotik işlek yazıda benzer ama ters yönde bir ters çevirme eylemi göze çarpar. Bu özel merovenj biçimi, ortaçağ büyük harflerinde ve kelime baslarında üslüplaşlırılmtş bir şekilde muhafaza edilmiştir.
• Göktürk (orhon) alfabesinde p sesi için bir işaret kullanılmıştır. Uygur yazısında p sesi, b ile birlikte aynı işaretle temsil edilmiştir. Mani alfabesinde bir p harfi görülür. Türk brahmı” yazısında pa, pha hecelerini gösteren işaretlerin yanında, hece sonundaki p için de bir işarete yer verildiği dikkati çeker. Sogd alfabesindeki 6 harfi, aynı zamanda p sesi yerine de kullanılmıştır. Passe-pa yazısında hece değerleri farklı (mogolca: pa, pha; çinee: po, pho) iki işaret yer almıştır. Sami dillerde p sesi olma-dıgı için, arap alfabesinde de bulunmayan bu harf, Acemler tarafından eklenmiş, Os-manlıcaya da Acemler yoluyle üçüncü harf olarak girmiştir. (Osmanlı alfabesinde, bazı durumlarda «be» harfi, p sesini belirtmek için de kullanılmıştır.) Latin harflerini kullanan Türkiye Türkçesinde bir p harfi vardır.
• Fonetik (ses bilgisi), p sesi, katı, pat-!^”aiii.1tÎt.reîirasiz bir S’ft dudak ünsüzüdür. Türkiye Türkçesinde p ünsüzü ön, iç ve son sesle görülebilir: parlak, parmak, paşa, peki, pınar, piliç, pişmek; apışmak, çarpıntı, kapı, sapık; çöp, gelip, sap, yap v.b. Türkçe kelimelerde ön seste görülen P, Ana Türkçede genellikle b idi; bıHar > pınar, berk > pek v.b. TUrkçeye giren yabancı kelimelerden p’li örnekler oldukça çoktur: palavra, penisilin, pipo, pişekâr Plaf portre, pehlivan, perişan; apandisit, epik; antilop, grup, eşarp, prensip v.d. Yansımalarda p’li örneklere de rastlanabilir: paldır küldür, patır patır, pır pır, pii-
Pütür v.b. Bazı yabancı kelimelerin, rurkçeye girerken b ön sesleri titreşimsiz-leşır ve p olur: büt > put, büzü > pazı, bazar > pazar, badincan > patlıcan, bus-sola > pusula, bianco > piyango, brillante > pırlanta, brisiola > pirzola v.b. Bir kısım yabancı kelimelerde ise bu değişimin tersi (p- > b-) görülebilir: pappafigo > baba-fıngo, piper > biber, Prussa > Bru-şa > Bursa v.b. Yabancı kelimelerde iç ses b, yanındaki titreşimsiz ünsüzle benzeşerek P olur: kıbtî > kıptı, tesbit >tesplt, ceb-
378
