BULGARİSTAN

Ülke adı: Bulgaristan

Cumhuriyeti Yüzölçümü: Toplam: 1 10,910 km2

Sahil şeridi: 354km

Dil: Bulgarca.

Din: Ortodoks % 82.6, Müslüman % 12.2, Roma Katolikleri % 1.5, Diğer Katolikler % 0.2, Musevi % 0.8, Protestan, Ermeni Grigori- yanlan ve diğer (2001)

Nüfus: 7,666,551 :tnek؟aB Sofya

Yönetim biçimi: Çok Partili Cumhuriyet

İdarî bölümler: 28 bölgeye ayrılır; Blagoevgrad, Burgas, Dobrich, Gabrovo, Khaskovo, Kurdz- hail, Kyustendil, Lovech, Montana, Pazardzhik, Pernik, Pleven, Plovdiv, Razgrad, Ruse, Shu- men, Sillstra, Sliven, Smolyan, So^a, Sofya- Grad, Stara Zagora, Turgovishte, Varna, Veliko Turnovo, Vidin, Vratsa, Yambol

Milli bayram: Bağımsızlık günü, 3 Mart (1878)

Bağmsızlık günü: 3 Mart 1878 (Osmanlı Devleti’nden ayrıldı)

Para birimi: Bulgar fevl (BGL)

Telefon kodu: 359 Internet kısaltması: bg

İklimi: Ilıman; kışlar soğuk ve rutubeti¡, yazlar sıcak ve kuru geçer.

Tarım ve Hayvancılık: Sebze, meyve, tütün, çiftlik hayvanlan, buğday, arpa, ayçiçeği, şeker pancarı, büyükbaş hayvancılık, koyun ve keçi.

Doğal kaynakları: Boksit, bakır, kurşun, çinko, kömür, kereste.

Konum: Güneydoğu Avrupa’da, Karadeniz sahilinde, Romanya ve Türkiye arasında yer alan ülke.

Bulgaristan Tarihinin Dönüm Noktaları

* Bıılgarlar, Osmanlı Devleti ile temasa geçmeden daha önceki yüzyıllarda birçok devlet ve milletle siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel ilişkide bulunmuşlardır. Osmanlıların Rumeli’ye geçip Edirne ve Filibe’yi almasıyla ilk defa Bulgarlarla temasa geçildi.

* Bugünkü Bulgaristan’ı oluşturan topraklara karşı ilk Osmanlı fütuhatı ise Sultan Birinci Mıırad (1360-1389) zamanında başladı. Edirne’nin fethi sırasında Meriç vadisine hâkim ve Edirne’yi koruyacak biçimde bulunan Çirmen fethedilerek idari teşkilâtta Rumeli Eyaleti içerisine dâhil edildi. Böylece ilk Osmanlı sancaklarından olan Çirmen Sancağı teşkil edildi.

* Osmanlı kuvvetlerinin 1388’de, Ploşnik’te uğradığı mağlubiyetten $onra, Balkan- larda kurulan Haçlı ittifakına karşı taarruza geçen Osmanlılar birçok şehrin yanında Niğbolu Kalesi’ni de fethederek Bulgar Krallığı’nı idareleri altına aldı. * 1392’de Macarlarla gizlice haberleşen ve Osmanlılara karşı bulunan Bulgar kralı üzerine 1393’te sevk edilen Osmanlı kuvvetleri Bulgar başşehri Tırnova’yı ele geçirerek Bulgar Krallığı’na son verdiler. Bu savaş sonrasında kralın oğlu Aleksandr Müslümanlığı kabul ederek Samsun kacna؛ beyliğine tayin edildi.

* 19. yüzyıla kadar Bulgarlar Türk idaresinden şikâyetçi olmamışlardır. 1789 Fransız ihtilâli’nin mil- liyetçilik akımları ve birtakım güçlerin kışkırtmaları isyan komitelerinin kurularak ilk hadiselerin başlaması- na sebep olmuştur. Ancak ilk zamanlar Bulgar halkının desteklemediği bu isyan komitelerinin hareketleri zamanla Bulgar papazlarının çalışmaları ile genişledi.

Osmanlı İdarî Teşkilatında Bulgaristan O sm anlı İdarî teşkilâtında, Bulgaristan’ın bugün yer aldığı sahalarda 17. yüzyıl başlarına kadar Rum eli Eyaleti içerisinde olm ak üzere Sofya, Vidin, Silistre, N iğbolu, Ç irm en, Vize ve Köstendi! sancakları yer alm aktaydı.

Silistre. 1388-1389‘da fethedilen Silistre, Rumeli eyaletinde Rusçuk Sancağı’na bağlı bir kaza merkezi, bir zaman da sancak oldu. Tuna Nehri, kuzeyde Bulgaristan-Romanya sınırının bir kısmını oluşturur ve en son ülkenin kuzeydoğusunda yer alan Silistre’den ayrılarak Romanya içlerine doğru uzanır.

* Bulgarların Osmanlı Devleti’ne karşı ilk ciddi isyan hareketleri Rusla- nn kışkırtmalanyla 1841, 1849 ve 1867’de ayaklanma şeklinde başladı ve bu isyanlar güçlükle basünlabildi.

*Gülhane Hatt-ı Hümâyunu ile önce bir Bulgar papaz evi, 11 Mart 1870’te de müstakil Bulgar Kilisesi kuruldu.

*Hersek ve Karadağ meselesinden çıkan ve Osmanlı tarihlerinde 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda muhtar bir Bulgaristan Prensliği kuruldu.

* Bulgaristan 5 Ekim 1908 tarihinde tam bağımsızlığını ilân etti.

* 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın Arnavutluk ve Yenipazar sancağına girmesiyle başlayan Birinci Balkan Savaşı’na Bulgaristan’ın yanında Sırbistan ve Yunanistan da katıldı.

* 30 Mayıs 1913 tarihinde imzalanan Londra Antlaşması Bulgaristan’la müttefiklerinin lehine, Os- manlı Devleti’nin aleyhine hükümler ihtiva ediyordu. Antlaşmadan bir ay sonra, maddelerin yorumu ve ele geçirilen toprakların paylaşılması hususunda müttefik devletler anlaşamayınca kendi aralarında . Balkan Savaşı patlak verdi. Bulgaristan’ı dört yandan saran Sırbistan, Yunanistan, Romanya ve Karadağ bu ülkeyi büyük bir yenilgiye uğrattılar. Barış istemek zorunda kalan Bulgaristan 10 Ağustos 1913’te Bükreş Barış Antlaşması’nı imzalayarak Güney Dobruca’yı Romanya’ya bıraktığı gibi Makedonya’dan da vazgeçti.

* Bulgaristan I. Dünya Savaşı çıktığında diğer Balkan devletlerinin aksine Almanya, Avusturya Macaristan ve Osmanlı Devleti’nin yanında yer aldı. Savaşı sona erdiren Neully Antlaşması’yla Bulgaristan Sırplar lehine belirli bir stra- tejik toprak kaybına uğramış, Batı Trakya’nın tamamını kaybetmiş, Ege Denizi kıyısını Yunanistan’a bı- rakmak durumunda kalmış ve Güney Dobruca’yı Romanya’ya veren Bükreş Barış Antlaşması hükümleri- ni de onaylamıştır.

Bulgaristan’da Osmanlı Eserleri

Bulgaristan XIV. yüzyılda Balkanlar’da ilk fethedilen yerlerden biri olup Osmanlı fetih siyasetinin sonucu olarak daha o tarihlerden itibaren burada birçok vakıf ve mimari eseri yapılmıştır. Başta Osmanlı padişahları ve saray mensupları olmak üzere bölgede faaliyet gösteren akıncı ve sancak beyleri, ulema ve özellikle çeşitli sebeplerle Anadolu’dan getirilip burada iskân edilen halk pek çok vakıf kurmuş, bunları ayakta tutacak gelir kaynakları tahsis etmiştir. Ekrem Hakkı Ayverdi’nin yaptığı tespitlere göre Bulgaristan’da 2356 cami – mescid, 142 medrese, 273 mektep, 174 tekke – zaviye, 42 imaret, 116 han, 113 hamam – ılıca  – kaplıca, 27 türbe, 24 köprü, 75 çeşme, 16 kervansaray vb.den oluşan toplam 3339 İslâmî eserden maalesef çok azı günümüze ulaşmıştır.

* I. Dünya Savaşı’ndaki yenilgi, özellikle çarpışmaların son yılında yaşanan Dobre Pole hezimeti üzerine askerlerin isyan ederek devleti savaşa sokanlardan hesap sormaya kalkmaları ve kaybedilen topraklarda yaşayan Bulgarların ülkeye göçü siyasî istikrarsızlığa ve İktisadî sıkıntıya sebep oldu.

* Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra meydana gelen siyasî istikrarsızlık ve iç karmaşa Lyapçev döneminde İktisadî hayatta nisbî bir istikrar sağlanmış olmasına rağmen devam etti. Radilcallerle liberallerden ve çiftçilerden belirli bazı grupları da yanına alan Demokrat Parti lideri A. Malinov, ” Ulusal Blok” adıyla bir muhalefet oluşturdu ve 1931 ,deki seçimleri kazanarak iktidara geçti. Malinov hükümeti iç politikada önemli bir değişiklik yapmazken dış politikada Yugoslavya, Yunanistan ve Romanya’dan eski toprakların geri alınabileceğini umarak Faşist İtalya ve H itler Almanya’sıyla yakınlık tesis etti; bu yüzden 1934’teki Balkan Paktı’na da girmedi. Tekrar ülkede siyasî kaos ve askerî darbeler yaşanmaya başladı. Darbeyi yapanlardan bir grubun istekleri doğrultusunda önce Yugoslavya ve Fransa ile yakınlık kurulurken daha sonra hükümet de değiştirilerek Almanya ve İtalya ile yakınlık sağlandı.

* 1937’de Almanların baskısıyla önce Yugoslavya ile arkasından da Selanik’te öteki Balkan ülkeleriyle “Sürekli Dostluk Anlaşması” imza edildi.

* 1940’tâki seçimler sonunda B. Filov başkanlığında kurulan hükümet, 1 Mart 1941’de “Üçlü İttifak “a (Almanya, İtalya ve Japonya) girme kararı aldı ve ertesi gün A lman askerleri Bulgaristan’a gelmeye başladılar.
*5 Eylül 1944’te Sovyetler Birliği’nin Bulgaristan’a savaş açarak Kızılordu’nun ülkeye girmesinden sonra 9 Eylül’de de Bulgaristan A lmanya’ya savaş ilân etti. Bunun ardından 28 Ekim 1944’te Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere ile mütareke yapıldı. 18 Kasım 1945 seçimlerinden sonra yine K . Georgiev’in başkanlığında komünistlerin hâkim olduğu Vatan Cephesi hükümeti kurulunca ordunun karşıt görüşlü elemanlardan temizlenmesine ve denetim altına alınmasına öncelik verildi.

* 8 Eylül 1946’da yapılan halk oylamasıyla cumhuriyet ilân edildi.

* 10 Şubat 1947’de Paris’te herhangi bir toprak kaybına uğramadan barış antlaşması imzalandı.

* 4 Aralık 1947’de Yugoslavya ve Sovyetler Birliği anayasaları örnek alınarak Bulgar İşçi Partisi’nin yerine kurulan Komünist Parti’nin liderliğini kabul eden ve yönetimde vermeyen yeni anayasa kabul edildi.

* 1991 anayasası kuvvetler ayrılığını kabul eden, çoğulcu  parla menter sistemi . benimsemiştir

* Dış politikada da , Bulgaristan kurucu üyesi olduğu CO M ECO N ve Varşova Paku’nın dağılması  üzeri ne Batı bloğu kuruluşlarına, bu ara da Avrupa Birliği’ne ve ekonomik örgütlere üyelik için . başvurmuştu

* 1 Ocak 2007’de Avrupa Birli ği’ne  katıldı.