Aleksandr II

Aleksandr II
Rusya imparatoru (Moskova 1818-Petersburg 1881). Babası Nikolay l’in ölümünden (1855) sonra tahta çıkan Aleksandr II, Kırım Savaşinı sonuca ulaştırmak ve Karadeniz’in tarafsızlığını onaylayan Paris Antlaşmasinı imzalamak (1856) zorunda kaldı. Şeyh Şamil’in teslim olmasını sağlayarak Kafkasya’daki sorunu çözümleyip (1859), Rus yaşantısını batılılaştırmaya girişti: Toprak Köleliği’nin kaldırılması(19 ŞubatH 861 );bir bakanlar kurulu ve seçimle işbaşına gelen Zemtsvo meclislerinin kurulması (1864); polisin baskısının azaltılması; bir demiryolu tasarısı hazırlanması; vb. Ne var ki, Polonya ayaklanması (1863) ve nihilistlerin suikast girişimleri üstüne, 1866’dan sonra sürekli ölüm korkusuyla yaşadı ve tutum değiştirerek “islavlık” düşüncesini gerçekleştirmek isteyen ulusçulara yanaştı; Zemtsvo’ların etkinliğini kısıtlayıp, Polonya’nın ve Baltık eyaletlerinin ruslaş- tırılmasını hızlandırdı; gizli mahkemeleri yeniden kurdu. Prusya’ya yaklaşıp, Boğazlar’a ilişkin maddeleri yürürlükten kaldırtarak, Karadeniz’de yeniden hareket serbestliği elde etti; böylece, Balkan yarımadası siyasetine elverişli ortam oluşturdu. Osmanlılara karşı “İslav halklari’nı koruyucu, hattâ kurtarıcı tavrı takındı. Üç İmparator ittifakıyla (1872) Bismarck siyasetiyle işbirliği yaptıysa da, bir yandan da bu siyaseti frenledi. Rusya’yı doğuya doğru genişletmesine (Amur kıyısındaki iller, 1878; Kafkasya, 1857, Türkistan 1881) karşın, Balkan Savaşinın doğurduğu parasal güçlükler, insan kayıpları, savaşın istenen sonuçlara ulaşamaması gibi nedenlerle mutlakiyetçi yönetimine karşı başlamış olan hoşnutsuzluğun artması sonucunda, ulusal bir danışma meclisi kurulmasıyla ilgili sınırlı anayasayı imzaladığı gün, korktuğu gibi bir suikastte öldürüldü.