İslam da Bilim Ve Teknoloji
El-Cezerî
Hayatımızı kolaylaştıran otomatik kapılar, bir düğmeye dokununca onlarca metre yukarılara taşıyan asansörler, kolumuzda taşıdığımız tıkır tıkır işleyen saatler, açılır kapanır köprüler gibi birçok otomatik makinelerin temelinde sibernetik bilimi vardır. Sibernetik üzerine ilk defa sistemli çalışmaları Ebu’l-îzz El-Cezerî (1136-1206) yapmıştır. El- Cezerî, ömrünün son 32 yılını Artukluların Diyarbakır’da bulunan sarayında geçirdi.
Burada, daha önce hiç yapılmamış olan hidromekanik sistemlerle çalışan makineleri üretmiş, birçok araştırma ve deneyler yapmıştır. İcat ettiği makinelerden biri de abdest almaya yardımcı olan bir alettir. El-Cezerî yapmış olduğu çalışmaların büyük bir bölümünü sıvının basıncından, kaldırma kuvvetin den ve akış hızından yararlanarak gerçekleştirmiştir. Bu yapmış olduğu çalışmaların en önemlilerinden birisi de hükümdarın kolayca abdest alması için yaptığı otomatik makinedir. Bu sistemde robot adamın üzerinde büyük bir küvet bulunmaktadır. Buradaki su robot adamın içinden geçerek elindeki testiye akar. Üstte bulunan kuş bir tür alarm görevi görmektedir. Testiye su dolunca suyun ağırlığı ile hizmetçinin kolu aşağıya doğru iner. Dolayısıyla koldaki basınç kalkar ve bu da kuşun, testideki su her dolduğunda ötmesini sağlar. Kuş öttükten hemen sonra testideki su hükümdarın abdest alacağı havuza dökülür. Su boşalınca testi tekrar eski yerine döner. Bu arada dökülen suyun toplandığı kabın içerisinde de bir adet kuş bulunmaktadır. Bu kuş küvete toplanan suyu robot adamın altında bulunan gizli bir depoya aktarır. Bu depodaki su seviyesinin yükselmesiyle birlikte içeride bulunan kol yukarıya kalkmakta ve robot adamın sol kolunda bulunan havluyu hükümdara doğru uzatmaktadır. Havlunun uzatılması abdest alma işinin son adımını teşkil etmektedir.
