DİYOT

Alm. Diode (f), Fr. Diode, (f), İng. Diode.
Genel olarak elektron tüpleri adı verilen vakumlu
elektronik devre elemanlarından ilki olan iki
elektrotlu bir düzen. Elektronların boşluktaki hareketlerine
ilişkin fizikî özelliklere dayanılarak
geliştirilmiştir.Diyot lamba:
Diyot lâmba
(diyot valfı)’nın
iki elektrodu
vardır: Isıtılmış bir
katot ile bir anot.
Isıtma, elektronların
katodu terketmesine
sebep olur. Elektronlar
katottan ayrılarak
pozitif yüklü anoda
giderler. Bu elektron
akışı, elektrik akımını
belirler. Diyot lâmba,
akımın yalnız bir yöne
akmasına müsaade eder.İlk önce vakumlu diyot lambaları bulunmuştur.
Vakumlu diyot ideal olarak elektrik akımını bir
yönde geçirip diğer yöne doğru geçirmeyen iki
uçlu bir eleman olarak kabul edilebilir. Havası
boşaltılmış bir cam tüpe yerleştirilmiş anot ve katot
denilen iki elektrot ve katodun ısıtılması için bir
flamandan ibârettir. Anot genellikle katodu çevreleyen
bir silindir şeklinde yapılır. Katot ısıtılıp
anodun gerilimi katoda göre pozitif tutulduğunda
salman elektronlar anot tarafından çekilirler. Böylece
bir elektrik akımı hâsıl olur. Akacak olan akımın
miktarı anot-katot geriliminin değerine bağlıdır.
Yarı iletken devre elemanlarının keşfinden
sonra elektron tüplerinin kullanılma alanları gitgide
daralmış bulunmaktadır.
Yarı iletken diyot n ve p gibi farklı iki yarı iletken
malzemenin bir yüzey boyunca temas ettirilmesi
ile meydana getirilmiştir. Elektrikî özellikleri
vakumlu diyotla esas olarak aynıdır. Daha dayanıklı
ve uzun ömürlü olması, daha hafif ve küçük
boyutlu olması, daha az güç harcamaları vakumlu
diyot lambaya olan üstünlükleri arasında sayılabilir.
Zener diyot: Zener diyotlar ters gerilim altında
(anoduna eksi katoduna artı) kullanılan özel
diyodlardır. Diyotlara ters yönde gerilim uygulandığında
akım geçirmezler. Fakat bu ters gerilim
arttırılırsa belirli bir değerden sonra akım geçmeye
başlar. İşte bu noktaya zener (çığ) noktası denir.
Bu noktadan sonra zenere uygulanan voltaj artsa
da zener üzerindeki voltaj değişmez, akım ise
çok hızlı artar. Akım çok artırılırsa zener diyot
bozulur. Zener diyodun bu özelliğinden istifâde
edilerek akım değişmelerine karşı voltajın sabit
kalması istenen yerlerde kullanılırlar. Zener hangi
voltajı sabit tutuyorsa o voltajla anılırlar (9
voltluk zener gibi). Zener diy otlar mutlaka ters
gerilim altında ve bir dirençle seri bağlı olarak
kullanılırlar.