LİR

LİR; Aim. Lyra, Leier (f), Fr. Lyre (f), İng. Lyre.
Kaynağı eski Yunanlılara dayanan ”UMharfi şeklinde
ağaçtan oyulan, çırpma telli bir çalgı âleti.
Tıp ilminde, beyin üçgeninde, iki arka kordonların
boş kısımlarına ve ammon boynüzlarını birleştiren
enine liflerin hepsi bu isimle anılmaktadır.
Bu müzik âleti, ilk önce yarım küre şeklinde,
içi boşaltılmış kaplumbağa kabuğunun iki ucuna
karşılıklı olarak yerleştirilen 3 kirişin gerilmesiyle
ortaya çıkmıştır. Daha sonra modern hâle sokulan,
lirin kirişleri (telleri) beşe çıkarılmıştır.
Lir; on üçüncü yüzyılda İtalya’da kullanılmıştır.
Bâzı rivâyetlerde keman bu müzik âletinin
kaynağı olarak anlatılır. Şekil îtibâriyle kemana
benzer. On dördüncü yüzyıllarda Pleiçde şâirleri şif
ir okurken telli ve yaylı olan bu müzik âletini kullanmışlardırLirin özelliği parmaklarla çalınır ve kucakta iki
diz arasında tutularak ses verdirilir. “İnsanların
duygularını anlatma” anlamına gelen “lirik” kelimesinin
şiir dünyâsında yer alması, bu müzik âle-.
tine dayanır. Daha sonra bu şiir türü de şâirler
arasında yayılmıştır.
Lir sözü, 18. yüzyılın yarılarına doğru motif ve
dekoratif sanatına da girerek “Lir motifi” olarak ahşap
binâ duvarlarım süslemede kullanılmıştır.