LOUİS

LOUİS; Fransa krallarından on sekizinin adı. Birinci
Louis (Dindar) (814-840), İkinci Louis (Kekeme)
(877-879), Üçüncü Louis (879-882), Dördüncü
Louis (936-954), Beşinci Louis (Tembel)
(986-987), Altıncı Louis (Şişman) (1108-1137),
Yedinci Louis (Küçük) (1137-1180), Sekizinci Louis
(Arslan) (1223-1226), Dokuzuncu Louis (Aziz)
(1226-1270), Onuncu Louis (Kavgacı) (1314-
1316), Onbirinci Louis (1461-1483), Onikinci Louis
(1498-1515), Onüçüncü Louis (Âdil) (1590-
1643), Ondördüncü Louis (Büyük) (1643-1715),
Onbeşinci Louis (Sevgili) (1715-1774), Onaltıncı
Louis (1774-1793), Onyedinci Louis (veliahtlığı):
(1789-1795), Onsekizinci Louis (1814-1824) târihleri
arasında krallık yapmışlardır.
Bunlardan en önemli olanlarından bâzıları
şunlardır:Yedinci Louis: Fransa krallarından. 1120’de
doğup, 1180’de öldü. 1137’de babası Şişman Louis’in
yerine Fransa kralı oldu. Krallığının ilk yıllarında
Vatikan ve ülke içindeki kontlarla anlaşmazlığa
düştü. Papa İkinci Innocentius tarafından
Vatikan’a girmesi yasaklanınca, 1142’de Vitri şehrini
alıp, kiliseyi ateşe vererek bin üç yüz kişiyi de
yaktı. Pişman olup, buna karşılık kendi askerlerini
öldürdü. 1147’de Müslümanlara karşı tertiplenen
İkinci Haçlı Seferine katılıp, 1149’da mağlub olarak
Fransa’ya döndü. Haçlı Seferi dönüşü papazlarla
iyi geçinip, ülke içindeki karışıklıkları düzeltmek
için asilzâdeler ile akrabâlık kurdu ve 1180’de
ölünceye kadar Fransa’yı idâre etti.
Ondördüncü Louis: Büyük Louis diye bilinen
Fransa kralı. 1638’de doğup, 1715’te öldü. Onüçüncü
Louis’in 1643’te ölümüyle, beş yaşında Fransa
kralı oldu. 1661 yılma kadar vaftiz babası İtalyan
asıllı Kardinal Mazarin kral vekilliği yaptı. Yirmi
üç yaşında Fransa’nın tek hâkimi olarak idâreyi
ele aldı. Fransa’yı Avrupa’da üstün seviyeye
getirmek ve Katolik mezhebini İngiltere’ye yerleştirmek
arzusuyla faaliyette bulundu. İngiltere’ye
karşı olan siyâsetine, İngiltere Kralı Üçüncü
William mâni oldu. İspanya’daki Habsburg Hânedânında
kral olarak aday bulunmayınca, torunu
Anjou Dükü’nü, Beşinci Felipe adıyla İspanya
Kralı yaptı. Ülke içinde, Protestan mezhebine karşı
tavır takınıp, Fransa’nın iktisâdî hayâtında büyük
rol alan bu mezhep mensuplarının imtiyazlarını
kaldırarak, onları sürdü. Saray âlemine ve eğlenceye
düşkün olduğundan, sefahatıyla meşhur oldu.
Devrinde resim ve heykel sanatı gelişti. Zamânında
Boileau, Bossuet, Corneille, Fenelon, La
Bruyere, La Fontaine, Perrault, Racine, La Rochefoucauld
gibi Fransız meşhurları yetişti. Yetmiş
iki yıl krallık yapan Büyük Louis, çalışkan, gururlu
biri olup, eğlenceye çok düşkündü.
Onbeşinci Louis: Sevgili Louis lakaplı Fransa
kralı. 1710’da doğup, 1774’te öldü. Büyük Louis’in
1715’te ölümüyle Fransa kralı oldu. Beş yaşında
küçük bir çocuk olan Sevgili Louis’in yerine
1726’ya kadar. Dükler, kral vekilliği yaptılar.
1725’te Lehistan prensesi ile evlendi. İktidârını
evlenmeler yoluyla kuvvetlendirerek, ittifaklar
kurdu. 1743’ten îtibâren iktidârda gözdeler hâkimiyeti
başladı. Lehistan verâseti ve Yediyıl Savaşlarından
Fransa zararlı çıktı. Fransa’nın iç ve dış
siyâsetinde, Sevgili Louis’in metresleri idâreye
hâkim oldular. Bu sebeple isrâf arttı. Sömürgelerinin
bir kısmını İngiltere’ye kaptırması ve saraydaki
israflardan memnuniyetsizliğin artması sonucu
Sevgili Louis’in elli dokuz yıl süren krallığı,
Fransız ihtilâline zemin hazırladı. Fransız ihtilâlinin
fikrî ve fiilî liderleri onun devrinde yetişti.
1774 yılında öldü.
Onaltmcı Louis: Fransa ihtilâlinde îdâm edilen
kral. 1754’te doğup, 1793’te îdâm edildi. 1774’te
Sevgili Louis’in ölümüyle kral oldu. İyi niyetli,
saf bir şahsiyeti olduğundan, krallık sarayındaki ahlâk
anlayışına davranışları ters düşüyordu. Kendisini
ilme verip, hususî meraklarıyla uğraştı. Versailles
Sarayından uzaklaşmak için sık sık ava giderdi.
Samimî olarak halkın mutluluğunu isterdi. İnsan
haklarına saygılıydı. İşkenceyi kaldırıp, Protestan
mezhebi mensuplarına medenî haklar verdi.
Onaltmcı Louis’in iyi niyyeti, Fransa’yı düzeltemediğinden
27 Temmuz 1789’da ihtilâl oldu. 10
Ağustos’ta tahttan indirilip Fransa’da cumhûriyet
îlân edildi. 21 Ocak 1793’te îdâm edildi.
Onsekizinci Louis: Fransa krallarından, Onaltmcı
Louis’in kardeşiydi. 1755’te doğup, 1824’te öldü.
1789 Fransız İhtilâlinde İngiltere’ye kaçtı.
Fransa’dan kaçan mültecilerin liderliğini yaptı.
Ağabeyi Onaltmcı Louis’e ve ülkesindeki kralcılara
direnmelerini tavsiye ederek onları dışardandestekledi. Rus Çariçesi İkinci Katerine ve Çar
Birinci AJexandr’dan destek gördü. Fransa’da kralcılar
tarafından kral tanındığından, Napoleon Bonaparte
1814’te iktidardan düşünce Paris’e gelip,
kral oldu. Napoleon’un yüz günlük ikinci iktidarında
Belçika’ya sığındı. 1815’te tekrar Fransa
kralı olup, 1824’te ölünceye kadar tahtta kaldı.
Onsekizinci Louis, çevresindekileri idâre etmesini
bilen biriydi.