LÛDİLER

LÛDfLER; Afganistan ‘da yaşayan Halaç Türklerinin
bir kolu ve bunların Hindistan’da kurdukları
hânedân.
Lûdîlerden bir kısmı, Delhi Türk Sultânı Fîrûz
Şâh, Üçüncü Tuğluk devrinde Hindistan’a göç ettiler.
Tuğluk Hânedânının ortadan kalkması ile
devletin iç siyâsetinde söz sâhibi olmaya başladılar.
Delhi’ye hâkim olan Seyyidlerin, hanedânm
Türk ve Afgan askerî sınıflarına seçilmesi Lûdîlerin
işlerini daha da kolaylaştırdı. Seyyidlerden
Âlemşâh’ın tahttan çekilmesi üzerine, Serhend ve
Lahor eski vâlisi ve Lûdî reisi Behlül Lûdî, Delhi
tahtını ele geçirdi (1451).
Behlül Lûdî içerdeki durumunu sağlamlaştırmak
için çeşitli tedbirler aldı. Dağlık bölgelerdeyaşayan Afganlıları kitleler hâlinde Kuzey Hindistan
düzlüklerine yerleştirdi. Delhi’yi aldığı zaman,
hazînesindeki bütün parayı Lûdî Afganlarına
dağıtarak kendisi de herkes kadar pay aldı.
Delhi’yi kuşatan Cavnpûr Sultânını yendikten sonra,
Cavnpur’u işgâl etti (1478).
Behlül, çok mütevâzî olmaya, büyük oymak
başkanlarına kendisi ile aynı derecedeymiş gibi
davranmaya, her işi onlarla istişâre ederek yapmaya,
kendisiyle görüşmek isteyen herkesi kabul
etmeye, hiçbir zaman beylerini taht üzerinde otururken
kabul etmemeye ve onları ayakta bırakmamaya
önem verdi. Behlül Lûdî, 1489 senesinde
ölünce, epey çekişmeli geçen toplantılardan
sonra beyler, oğullarından Nizâm Hanı, İskender
lakabıyla tahta geçirdiler. İskender Lûdî, 1495 senesinde
Bihar’ı fethetti. Bengal Devleti ile antlaşma
yaptı. Merkezî otoriteyi temin edip, ıktâların
hesaplarını ciddî şekilde denetleyip devletinin
hakkını aldı. O da, beylerine babası gibi arkadaşça
davranırdı. Çok dindâr olup, hayır sâhibi
bir kimseydi.
1517 senesinde vefât eden İskender Lûdî”nin
yerine oğlu Sultan İbrâhim geçti. Sultan İbrâhim’in
beylerine karşı davranışı dede ve babasından
çok farklı idi. Çevresini kırdı. Sultan İbrahim’in
beylerine karşı şüphelerinin artması ve birçoğunu
gizlice yakalatıp, öldürmesi üzerine, bir
grup bey, Kâbil Sultânı Bâbür Şâha başvurup,
Hindistan’a dâvet ettiler. Bâbür Şâh, çeşitli hazırlık
ve deneme seferlerinden sonra, 1526’da Hindistan’a
yaptığı son seferde, Delhi’nin kuzeyinde
Pânî Püt’te Sultan İbrâhim’in ordusunu bozguna uğrattı.
Sultan İbrâhim savaş esnâsmda öldü. Böylece
Delhi Afgan Sultanlığı (Lûdîler) de sona erdi.
Toprakları, Bâbür’ün eline geçti.
Lûdîler
Behlül Lûdî………………. ……………..:…1451-1489
İskender Lûdî…………………….. ………..1489-1512
İbrâhim Lûdî……………… … ……………. 1512-1526
Bâbür hâkimiyeti…. ………………………… ….1526