AY TUTULMASI

AY TUTULMASI; Alm. Mondfinsternis (f),
Fr. Edipse lunaire, İng. Lunar eclipse. Dünyânın
ay ile güneş arasına girmesi. Aym dünyânın gölgesine
girmesi ile güneşten aldığı parlaklığı kaybetmesi
neticesinde görülür. Ay tutulması, dolunay
zamânında ve aym düğüm noktalarına yakın olması
durumunda meydana gelir. Güneş karşı düğüm ,
noktasında veya ona yakın olmalıdır. Bu şartlar aL
tında dünyânın gölgesi aya düşer. Bu 1.360.000 km
uzanan gölge konisi ay uzaklığından yaklaşık 8800
km geniştir. Ay saatte 3456 km hareket ettiği için,
ortalama ay tutulmasının zamânı yaklaşık 40 dakika
ile bir saat arasında değişir. Ay tutulması,,
yeryüzünün aym ufuk çizgisinin üzerinde olduğu
herhangi bir bölgesinden gözlenebilir.
Aya karşı olan dünyâ yüzeyine çarpan güneş ,
ışınları dünyânın atmosferi tarafından kırıldığı ;
için, ay tutulmasmda ay tamâmen kaybolmaz. Dünyâ
etrâfında kırılan ışıklarda mâvi renk yutulduğu
ve kırmızı renk yansıtıldığı için, dünyânın gölgesi
kırmızı renkte görülür. Bu zayıf ışık kalıntıları görünürlüğü
mahallî atmosferik şartlara bağlı olarak ,
ay’ı tuhaf bir bakır renginde ortaya çıkarır.
Dünyâ, ay ve güneşin bâzı değişik durumları
kısmî ay tutulmasını sağlar. Bu durumlarda ayın
üzerine dünyânın tam gölgesi değil, kısmî gölgesi
düşer.
Ay tutulması genellikle yılda iki kere ortaya çıkar.
Bâzı özel durumlarda ay tutulmasının hiç ortaya
çıkmadığı veya üç defâ ortaya çıktığı da olabilir.