BÂBİL KRALLIKLARI

BÂBİL KRALLIKLARI; Aim. Babylonische
Qonigriche, Fr. Voyaumez de Babylone, Ing. Babylonian
kingdoms. Ön Asya bölgesi Dicle ve Fırat
nehirleri arasındaki verimli sâhalarda kurulan ve
merkezi Bâbil olan krallıklar. i(
I. Bâbil Devleti: M. Ö. 1895-1595 târihleri
arasında Mezopotamya’da Batı Samiler (Amurrular)
tarafından kurulan en büyük ve en teşkilâtlı
devlet. Kurucusu olarak Samıı Abum bilinmektedir.
Bundan sonra gelen üç-<fört kral, silik şahsiyetlerdir.
Bu sülâle Mezopotamya’yı Elâmlılardan
tamâmen temizlemiş ve Elâm ülkesini nüfûzu
altına almıştır. Elâmlılara son darbeyi vuran kral,
eski doğunun en büyük sîmâlarından olan Hammurabi
’dir.
Hammurabi, İsin ve Larsa sitelerinin kralı
olan Rimsin’i mağlûb ederek, Elâm’a kadar tâkib
etti ve sonunda esir aldı. Bundan sonra sınırlarını
genişletmeye başladı. Asur ülkesini de devletine
kattı. Orta Fırat bölgesinde bulunan ve bugün TeliHarrir ismi ile anılan Mari’de Kenânilerin kurduğu
bir krallıkla temasa geçti. Mari Kralı ile bir
müddet dost geçinen Hammurabi, orayı da ülkesine
kattı. Kuzeye gittiğine dâir bir kayıt yoktur. Herhâlde
Akkad kralları gibi hudutlannı Akdeniz’e ve
Anadolu’nun içlerine kadar genişletememiştir. Zâten
Hammurabi, askerî seferlerden ziyâde iç işlere
önem vermiştir. Kültür hayâtının hemen her
safhasında eserler ortaya koymuştur. Mezopotamya’da
ilk defâ gerçek anlamıyla merkezileştirilmiş
birleşik bir devleti Hammurabi kurdu. Bu
devlete tâbi olan sitelerin başlarındaki kral ve
prensler ortadan kaldınldı. Onlann yerine kralın tâyin
ettiği vâliler gönderildi. İdâri teşkilât, geniş bir
memur kadrosuna dayanmaktadır. Teşkilâtın en
yüksek noktasında bulunan kral, idâri işlerle yakından
ilgilenmekte, vergilerin zamânında ve tam
olarak toplanılmasına önem vermekteydi. Askerî
teşkilâtta da yenilikler yapan Hammurabi, ilk defâ
dâimî bir ordu vücûda getirmiş ve idâresini bizzât
eline almıştır. Hammurabi’nin şöhretini artıran
husus, düzenlemiş olduğu kânunlardır. Bu kânunnâme,
medenî ve cezâ hukûku ile ilgili olan 300
kadar maddeyi ihtivâ ediyor ve halkın birbirleriyle
veya devletle olan münâsebetlerini düzenleme
gâyesini güdüyordu.
Birinci Bâbil Devletinin ömrü uzun sürmedi.
Hammurabi’nin ölümünden sonra yer yer isyanlar
çıktı. Dışardan da komşu kavimlerin taarruzları
başladı. İsyanlar neticesinde güneydeki kıyı eyâletleri
Bâbil’den aynldı. Kuzeyden, doğudan ve batıdan
gelen istilâ dalgalan, devletin büsbütün sarsılmasına
yol açtı. Nihâyet Anadolu’da büyük bir
devlet kurmuş olan Hititler M.Ö. 1595 târihinde Fırat
boylarından güneye inerek Bâbil şehrini hâkimiyetleri altına aldılar. M. Ö. 1570’de ise şehrin
idâresi Kassitlerin eline geçti. Bu istilâlar kısa bir
müddet içinde sona ermesine rağmen, Bâbil Devleti
uzun süre toparlanamadı. Ancak 1000 sene
sonra İkinci Bâbil Devleti adı ile târih sahnesine
tekrar çıkacaklardır. Bâbilliler, Sâmi dili konuşur
ve çivi yazısı kullanırlardı.II. Bâbil Devleti: İran’da bir devlet kurmuş
olan Medler, Asurlularm üzerine şiddetli hücumlarda
bulunuyorlardı. Bunu fırsat bilen Bâbilliler,
Medlerle birleştiler ve Asur Devletini yıktılar. Yerine
yeni Bâbil Devletini kurdular (M Ö. 625).
İkinci Bâbil Krallığının en ünlü hükamdârı
olan Nabukednazar daha babası zamânında Mısır
ordusunu Kadeş’te yenmiş, Suriye ve Filistin’i
Bâbillilerin yönetimi altına sokmuştu. En büyük
gâyesi Kudüs’ü ele geçirmek olan kral, maksadına
ulaşmak için yerli halkı ayaklandırmak istedi.
Buna karşı çıkan Kudüs Kralı, Bâbil’e vermekte olduğu
yıllık vergiyi kesti. Bunun üzerine Nabukednazar,
Kudüs üzerine bir sefer düzenledi ve
Filistin ile Kudüs’ü ele geçirdi. Yahûdî âlimlerini
ve bu arada zamânın Peygamberi Danyal aleyhisselâmı
esir etti. Esirlik 70 sene sürdü. Sûriye ve
Mısır’ı da çöllere kadar aldı. Dînî literatürde ismi
Buhtunnasar olarak geçmekte olan Nabukednazar,
yeryüzüne hâkim olan dört kişiden biridir.
Nitekim bir hadîs-i şerîfte:
“İsmini duyduğunuz kimselerden yeryüzüne
dört kişi mâlik oldu. İkisi mü’min ikisi de kâfir
idi. Mü’min olan iki kişi, Zülkarneyn ile Süleymân
(aleyhisselâm) idi. Kâfir olan ikisi de,
Nemrud ve Buhtunnasar idi. Beşinci olarak
yeryüzüne benim evlâdımdan biri, yâni Mehdî
de mâlik olacaktır.” buyuruldu.Burada zikredilen Buhtunnasar, Yeni Bâbil
Devletinin en meşhur kralı Nabukednazar’dır.
Kendisi ateşe tapardı. Zamânmda Bâbil, büyük
bir ticâret merkezi hâline geldi.
Nabukednazar’dan sonra Bâbil Devleti çökmeye
başladı. Bu çöküş, Marduk rahiplerinin düşman
olduğu Kral Nabo-Nedo devrinde hızlandı. İran’da
Medlerin yerine geçen Perslerin büyük hükümdân
Kiros (Kuruş) tarafından Bâbil şehri alınınca, Bâbillilerin
bağımsızlıkları sona erdi ve ülke Pers İmparatorluğunun
bir eyâleti hâline geldi (M.Ö. 539).