BALDIRAN

BALDIRAN (C o n ium m a c i l a t u m ) ; Alm.
Gefleckter Schierling, Fr. Grande Cigue Ing. Poison-
Hemlock (Poisonous Herb). Familyası: Maydonozgiller
(Umbelliferae), Türkiye’de yetiştiği
yerler: Hemen hemen bütün Anadolu’da yetişir.
Mayıs-ağustos aylan arasında küçük ve beyaz
renkli çiçekler açan, duvar, yol ve tarla kenarlannda
çok görülen, 1-2 m yüksekliğinde 2 yılık, fenâ
kokulu ve çok zehirli bir bitki. Ağu otu da denilmektedir.
Gövdelerinin üzerindeki kırmızı lekelerden
kolayca tanınır. İlk sene bitki yalnız taban
yaprakları taşır. İkinci sene dik, silindir biçiminde
içi boş ve tüysüz bir gövde meydana getirir.
Gövde parlak yeşil renkli, bilhassa alt tarafta
kırmızımtrak-esmer lekeli ve üst tarafta fazla dallıdır.
Çiçekler, dalların uçlarında birleşik şemsiye
hâlinde toplanmıştır. Şemsiyede 10-20 tâne birbirine
eşit olmıyan çiçek sapları bulunur. Meyveleri
küreye yakın şekilli, yeşilimsi-esmer renkli,
tüysüz, fenâ kokulu fakat lezzetlidir.
Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısınılan
meyveleri ve çeşitli dallandır. Meyveler tatamâmen
olgunlaştıktan sonra toplanır ve açık havada
kurutulur. Çiçekli dalları ise iki senelik bitkilerden
çiçek açma mevsiminde toplanır ve hemen
kurutularak karanlık bir yerde saklanabilir.
Pek eski târihlerden beri tesiri bilinen ve kullanılan
bir bitkidir. Bitkinin zehirli olması, bileşimindeki
alkaloit maddelerinden ileri gelmektedir.
Hareket sinirlerini felce uğratıcı etkisi vardır.
Bugünün tıp sâhasmda kullanılışı azalmışsa da
spazm çözücü, sinir yatıştırıcı olarak, siyatik, nefes
darlığı ve boğmacada toz ve hulâsa hâlinde
verilerek kullanılmaktadır. Hulâsası ile hazırlanan
merhem ve yakılar ağrı dindirici ve teskin
edici vasıflarından dolayı romatizma ve bilhassa
kanser sancılarına karşı kullanılmaktadır. Memleketimizin
çok tanınmış zehirli bitkilerinden biridir.
Altı gram civârındaki miktarı insanlara öldürücü
tesir yapar.