BERGSON, Henri

BERGSON, Henri; Fransız fikir adamı.
1859’da Paris’te doğdu. Yahûdî asıllı bir PolonyalI
babayla, Yahûdî asıllı bir İngiliz annenin oğludur. Ancak hayatının tamâmı Paris’te geçti. Paris’te
Condercet Lisesini bitirdi. Burada fen ve
edebiyat derslerinde üstün başarı gösterdi. 1878-
1881 yıllan arasında Pâris Yüksek Öğretmen Okulunu
bitirdi. Çeşitli şehirlerde öğretmenlik yaptı.
Okulda başladığı felsefî çalışmalarını devam ettirdi.
1889’da Şuurun Doğrudan Doğruya Verileri
adlı tezi ile doktor oldu. Paris’te Dördüncü
Henri Lisesinde ders verdi.
1891’de Louise Neuburger ile evlendi. Bu arada
ruh ve beden arasındaki münâsebet üzerinde çalışmaya
başladı. 1900’de College de France’e çağrıldı.
1914’te Fransız Akademisine üye seçildi.
Savaş yıllarında diplomatik vazife gördü. 1927’de
Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı. Bu arada geçirdiği
bir felç sebebiyle sosyal hayattan uzak kaldı.
1941’de Pâris’te öldü.
Bergson’un felsefesi müşâhede, akılcılık ve
izâfiyetten kaçınır. Ona göre bu üç öğreti gerçekte
yalnızca katı maddeleri, düşüncede kavramlan, şuurda
ise yalnızca biçimleri kabul eder. Halbuki
Bergson’un öğretisi; bütün bilgileri ve varlığın tamamını
kucakladığını öne süren zekânın eleştirilmesiyle
aynı zamanda dolaysız verinin faydacılık,
bilginin geometri, eylemin de teknik aşamasına henüz
düşmediği insanlık deneyinin başlangıcını his
yoluyla kavrama, idrak etme metodudur.
Bergson, sâbit değerlere karşı çıkarak, hareket,
değişme ve evrim gibi değerleri benimseyen ve daha
sonra “süreç felsefesi” adını alan bir fikir sistemi
kurmuştur.
Eserleri: Bergson, eserlerinde maddecilerin
hücumlarına karşı, rûha ve öldükten sonra ebedî
hayâta inananları müdâfaa etmiştir. Kitapları din
ve kıyâmetle ilgili bilgilerle doludur. Okuyanlar dîne
ve kıyâmete seve seve inanırlar. Eserlerinden
bâzıları:
Din ve Ahlâkın İki Kaynağı, Şuurun Verileri,
Madde ve Hâfıza, Düşünce ve Hareket,
Metafiziğe Giriş, Gülmek vb.’dir.