APANDİSİT

PA N D İS İT ; Alm. Blinddarmentzündung (f),
Fr. Appendicite, İng. Appendicitis. Kalın barsakla
ince barsağın birleştiği yerdeki kör barsağın
ucunda bulunan “Appendix” denilen kısmın iltihâbı.
Kör barsağın alt ucunda bulunan 0,5-1,5 cm
kalınlığında ve uzunluğu 2-20 cm arasında değişen
çıkıntısına “Apandis” (Lat. Appendix vermiformis)
denir.H ad apandisit iltihâbı (Akut apandisit) en sık
rastlanan âcil vak’alardan biridir. Apandisit bebeklerde
görülmez. Çocuk büyüdükçe görülmeye
başlar. 10-17 yaş arası en sıktır. Daha sonra azalır.
Ergenlik çağından evvel erkek ve kız çocuklarda
aynı sıklıkta görüldüğü halde, bundan sonra 25
yaşma kadar erkeklerde kadınlara göre daha sıkrülür. (erkek/kadın oranı 3/2). 25 yaşından sonra erkeklerdeki
sık görülme azalır ve giderek sıklık
oranı etşitlenmeye başlar.
Belirtileri: Başlangıçta ağrı göbek etrâfmda,
karnın üst tarafında veya bütün karında yaygın
olabilir. Bu appendisin cidarlarının gerilmesinden
doğan bir ağrıdır. Ağrı orta şiddette ve devamlıdır.
Akut apandisit başladıktan 6-8 saat veya
daha fazla bir zaman geçtikten sonra ağrı karnın
sağ alt tarafına yerleşir. Bu ağrı apandisitin ilk
belirtilerindendir. Apandisitin ikinci erken belirtisi
iştahsızlıktır. Hastalara sorulunca belirtilerin başlamasından
önceki öğünde hattâ daha önceki öğünlerde
de iştahlarının olmadığını, yemek yiyemediklerini
anlatırlar. Eğer hasta, iştahının iyi olduğunu
ve bol yemek yediğini söylerse, apandisit
olma ihtimâli azalır. Apandisitin üçüncü erken
belirtisi bâzı hastaların devamlı dışkılama ihtiyacı
duyması, fakat bunu yapsa bile rahatlayamamasıdır.
Bazı hastalar bunu kabızlık olarak niteler
ve rahatsızlıklarının kabızlıktan ileri geldiğini
zannederler. Böyle bir durum ortaya çıkınca, dışkı
barsak taşı, barsak kurtları, meyve çekirdekleri,
yutulmuş yabancı cisimler ve diş v.s. parçaları
apandis kanalını tıkamaları, bu kanal içinde salgı,
dışkı ve mukus birikmesine ve mikropların daha
kolay yerleşip üremesine zemin teşkil ederler. Burada
kolayca üreyen mikroplar ise apandis duvarına
yerleşecek zamânı kollarlar.
Bu ilk belirtilerin ardından bulantı ve kusmalar
başlar. Akut apandisitte belirtilerin meydana çıkış
sırası da önemlidir. Önce iştahsızlık ve yalancı
kabızlık, sonra ağrı ve nihâyet bulantı-kusmalar
olur. Kusmalar ağrıdan önce başlarsa, apandisit
teşhisi şüpheye düşer. İshal olması da teşhisi
şüpheye düşürür. Yüksek fakat düzensiz bir ateş
vardır.
Had apandisit iltihâbı tehlikeli bir hastalıktır.
Eğer delinme olursa iltihâbî hâdise karın zarına
(periton) intikal eder ve karın zarı iltihâbı (perito
n ite )^ yol açarak ölüme bile sebeb olabilir.
Apandisitin tedâvîsi cerrâhî müdâhale iledir. Bâzı
gecikmiş ve içeride iltihâbî doku meydana gelmiş
vak’alarda ise tıbbî tedâvî uygulanır. Genellikleilk ağrıların başlamasından 24-36 saat içinde hastaların
ameliyat edilmesi gerektiği kabûl edilmektedir.