DÜNYA SAVAŞI

Planlar. Rusya cephesinin çöküşü Almanların kuvvetlerinde tasarruf
yapmalarına imkân verdi ve 700 000 kişilik bir takviye
sağladı; öte yandan bu olay müttefikler için çok ağır bir darbe
oldu. A.B.D. birlikleri temmuz ayına kadar savaşa katılmadılar,
Fransızlar ve ingilizler, birliklerindeki asker sayısının
azlığı yüzünden ağır bir kriz geçirdiler, bu da. onları savunmaya
çekilmek zorunda bıraktı (Petain’in 24 ocak tarihli emri). Hindenburg
ise, A.B.D.’nin savaşa katılmasından ve kuvvetlerini
tüketmek üzere bulunan AvusturyalIların, Bulgar’ların, Türk’lerin
tamamıyle yıpranmasından önce Kesin sonuca ulaşmayı düşünmekteydi.
Bu sebeple Hindenburg her neye mal olursa olsun,
baskın tarzında teşebbüslerle Fransız cephesini yarmak
için kuvvetlerini hazırlamağa başladı.
Alman taarruzları. Hindenburg ve Ludendorf 2 ı martta Picardie
bölgesinde taarruza geçtiler. (Bk. m o n t e d îd îe r m u h a r e b e s i .) Fakat
müttefikler 27 martta Doullens’te, emir ve kumandanın tek
elden idaresi kararını aldılar ve Foch 14 nisanda müttefik kuvvetleri
başkumandanlığına tayin edildi. Bu tedbirle Alman taarruzları
başarısızlığa uğratıldı. Kemmel üzerine yapılan/ ikinci bir
taarruzun (9 nisan başarısızlığa uğraması üzerine Ludendorf bu
yenilgilerin fransız yedek kuvvetlerinin muharebeye karışmasından
ileri geldiğini düşündü, ingilizleri Flandres cephesinde saf dışı
etmeden önce fransız yedek kuvvetlerini Aisne bölgesinde hareketsiz bırakmağa karar verdi. 27 Mayısta gene taarruza geçti, Chateau-
Thierry’ye kadar ulaştı ve Paris’i tehdit etti. Foch, Villers-Cotterets
ormanlarında ve Champagne dağlarında bu saldırının hızını
kesti. Ludendorf harekâtı genişletmek isteyerek 9 haziranda
batıda Metz üzerinde ve 15 temmuzda doğuda Reims üzerinde
taarruza geçti. Bu sonuncu taarruz, ilerleyişinin son noktası oldu.
Foch, 18 temmuzda Soissons yönünde alman sağ kanadına
sonu zaferle biten bir karşı taarruz yaparak Chateau-Thierry’-
deki cebi 3 ağustosta ortadan kaldırdı
Foch’un kar§ı taarruzları. 24 Temmuzdan soma Foch’un planında
kesin olarak taarruz harekâtına dönmeıc kararı vardı. Bu
taarruz önce Paris – Amiens ve Paris – Nancy stratejik yollarının
Châlons’dan itibaren açılmasını ve Chateau – Thierry, Mont-
Didier (8 ağustos muharebesi) ve Saint – Micheı (12 eylül muharebesi)
ceplerinin küçültülmesini hedef alıyordu.
3 Eylülde Foch düşmana vakit bırakmadan bütün kuvvetleriyle
Meuse nehrinden denize kadar uzanan cephede Mézières yönünde
genel ve sürekli bir taarruza geçti. Bu taarruz Flandres cephesinde
fransız, İngiliz ve belçika kuvvetleri tarafından- Gand yönünde,
fransız ve İngiliz kuvvetleri tarafından Hindenburg hat
tı üzerinde Cambrai ve Saint – Quentin yönlerinde, fransız ve
amerikan kuvvetleri tarafından da Argonne’un iki, yönünde ve
Sedan yönünde olmak üzere üç büyük harekât şeklinde gelişti.