Müttefiklerin önemli zaferler elde etmeleri, Tahran’da (ocak
1943) Stalin, Roosevelt ve Churchill tarafından müttefik askerî
alanlarının tespitine yol açtı ve özellikle batı’daki harekâtın
S.S.C.B. taaruzlarıyle ahenkli bir duruma getirilmesi kararlaştırıldı:
gerçekten de 1944 gerek Batı ve gerekse Doğu için kesin
sonucun alındığı yıl olacaktı.
Normandiya çıkarmasından sonra da alman ordusu, kuvvetlerinin
üçte ikisini doğu cephesinde tutmağa devam etti. Bu cephenin
kuzey kesiminde ocak ayında Leningrat savaşı başladı. Bu
harekât martta biri Karpatlar yönünde, biri nisanda Almanları
Aşağı Dniester’e doğru püskürten Kırım yönünde ve öbürü de Galiçya
yönünde olmak üzere üç ayrı taarruz halinde Ukrayna
bölgesine yayıldı. Temmuzda Baltık memleketlerinde, Beyaz
Rusya’da, Galiçya’da ve Polonya’da genel taarruz başladı; bu
arada polony alı yurtseverler Varşova’ya hâkim oldular (ağustos).
S.S.C.B. ilerleyişinin üçüncü safhası eylülde kuzeyde (Estonya,
Litvanya), özellikle güneyde gelişti. Bu bölgede Romanya
ve Bulgaristan, müttefiklerle mütareke imzaladılar. Ekimde Macaristan
kurtarıldı ve Tito’nun kuvvetleriyle birleşen Tolbukin
kuvvetleri Belgrat’a girdiler (20 ekim). Bu sırada ingilizler de
Yunanistan’a çıkarma yaparak Atina’yı işgal ettiler (14 ekim),
burada E.L.A.S. ve E.A.M. kuvvetlerinin çatışmasıyle bozulmuş
olan asayişi düzeltmek zorunda kaldılar. Yılın sonunda Ruslar
Budapeşte’de alman ordusunun şiddetli bir direnmesiyle karşılaştılar
(aralık
İtalya’da müttefikler ocak ayında Anzio’ya çıkarma yaparak
Gustav hattını kuşattılar, alman cephesini yarmak üzere Cassino’da
uzun süreli bir yıpratma savaşına giriştiler. Gerçi 5 haziranda
Roma’yı, Livorno ve Floransa’yı ele geçırdilerse. de
alman ordusu, doğu yönünde yalnız Ravenna’da geçit veren
Gotik hattında iyice yerleşti; bu hat da 5 aralıkta ele geçirildi.
Bu harekât alanında müttefikler kazandıkları başarıdan
tam olarak faydalanamadılar, Eisenhower en seçme birliklerini
buradan çekerek siklet merkezi olan bölgeye aktardı: Ağırlık merkezine
taarruz, ocak ayından itibaren, Almanya’nın Batı Avrupa’daki
ulaştırma yolları ve tesislerine sistemli hava taarruzlarıyle
(Bk. k u r t u l u ş s a v a ş i ) ve fransız askerî direnme kuvvetlerinin
işbirliğiyle hazırlandı (mart-nisan