CİVANPERÇEMİ (Achillea Millefolium)
Yara otu, binyaprak otu, kandil çiçeği, kesi- kotu, oduncuotu, ma- rangozotu, askeriot, burun kanaması otu da denilir.
– Kadınlarda adet gecikmeleri
– Ateşli hastalıklardan kalkıpta zayıf düşenlere iyi gelir.
– Hemoroit rahatsızlıklarına faydalıdır.
– Hazımsızlığa faydalıdır. Sindirim sistemini tenbih eder.
– K anı tem izler ve kansızlığa iyi gelir.
Beyaz Civan Perçemi
– Sinirleri kuvetlendirir.
– Kemik Boğmaca, albasması, hastalıklarında kullanılır. i
– İdrar söktürür.
– 1914-1918 yıllarında Fransız askerleri, ilâç yokluğunda bu otu pansuman için kullanmışlardır.
– Kalbi ferahlatır, dolaşım sistemini düzenler.
– Göğüs hastalıklarına karşı kullanılır.
– Menapoz döneminin düzensiz âdetleri için faydalıdır.
– İdrar yollan hastalıklan tedavisinde kullanılır.
– Mide kramplan, bağırsak gazlanmn gederilmesinde faydalıdır.
– Mikrop öldürücüdür.
– Ülser, kesik, yara, çatlak, kanama, hemoroid ve burun kanamalarında kullanılır.
– Ateşli hastalıklardan zayıf düşenlere güç verir.
Kullanılışı: 20 gramı bir litre suda kaynatılarak, kaşık-kaşık içilir. Günde 2-3 fincana kadar içilebilir, sinir sisteminin tedavisinde; demleme için birkaç yaprak oğulotu (melisa) ve bir tutam papatya çiçeği katılmalıdır.
Losyon, banyo, lavman ve andiseptik (mikrop öldürücü) olarak, bir litre suya bir avuç yaprak ve çiçek konulur.
Bütün kısımları ezilir ve bir bezden geçirilerek özsuyu çıkarılırsa, sivilce ve kırmızılıklar meydana gelinceye kadar, haricen kullanılır.
ÇAKAL ERİĞİ (Prunus spinosa)
Dikenli, beyaz çiçekli bodur bir ağaçtır. Meyvalar 10-15 mm çapında mavimsi siyah renkli, küremsi ve ekşi lezzetlidir.
– İshal keser.
– Terletir ve vücuttaki zehirleri dışarı atmaya yarar.
– Bademcik ve boğaz iltihaplarına iyi gelir.
– Anne sütün artırır.
– Ateşli hastalıklarda zayıflayan kalbi kuvvetlendirir.
– Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasmı sağlar.
Kullanılışı: Tadı buruk olan ve kurutulmuş çakaleriği kaynatıldıktan sonra içilir.
Çakal Eriği Çiçeği
ÇAM (Pinus)
– Öksürüğe iyi gelir.
– Balgam söktürür.
– Bağırsak ağrılarına iyi gelir.
– Kolay doğum yapılm asını sağlar.
Kullanılışı: Zafiyet ve dermansızlıklarda 50 gr. çam filizi bir litre suda kaynatılır, süzülür kaşık kaşık içilir.
Y üzde iki oranında çam tomurcuğu, çay dem lenir gibi dem lenerek içilirse balgam sökm ede ve bronşit hastalıklarına faydalıdır.
K ay n atılarak elde edilen çam suyu içinde ılıklaştıktan sonra su içinde oturmakla veya Çakal Eriği bu suyu içmekle rahim hastalıklarına iyi gelir.
20 gr çam sakızı, on gram un, on gram kara biber ile bir miktar badem yar ğı karışımı kaynatıldıktan sonra, yumurta akı ile merhem yapılıp, basur memelerine sürülürse, memeleri düşürür.
Mide üşütmelerinde çam çırası kaynatılıp sıcak sıcak içilirse iyi gelir.
– Yaralara faydalıdır.
Kozalaklardan çıkarılarak elde edilen çamfıstığı günde iki defa (25 gram- v dan) fazla yememek kaydıyle bronşit, verem, akciğer hastalıklarının iyileş meşine iyi gelir.
ÇAN ÇİÇEĞİ (Aquilegia vulgaris)
– Dalak, karaciğer, safrakesesi hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
– Gözleri kuvvetlendirir.
– Kadınlarda adet görmeleri esnasmda kullanılır.
Kullanılışı: Bir tutam kaynatılarak içerisine bir miktar bal karıştırılmak suretiyle günde iki su bardağı içilir.
Yapraklan çiçek açmadan önce toplanılır, ıslatılırsa suyu gözleri kuvvetlendirir. Aynı zamanda kurutulup çay gibi içilebilir.
ÇARKI FELEK (Pasiflora incamata, Pasiflora caerulca)
Fınldakçiçeği de denilir.
– Çarpıntıyı keser.
– Hiper tansiyonu düşürür.
– Spazmlara faydalıdır.
– Uykusuzlan kaldınr.
Katlanıl ışı: Yapraklannın üst kısımlan kullanılır. Bir tutam kaynatılarak günde 1-2 fincan içilir.
ÇAVDARMAHMÜZU (Claviceps purpurea)
– Parazit bir bitkidir.
– Damarları daraltır.
Kullanılışı: Ergotin denilen zéhirli bir madde olduğundan ev ilaçla- nnda haricen kullanılır. Arpa unuyla katı şişleri yumuşatır. Nasıra faydalıdır.
Çıbanlara ve uyuza sirke ile pişirip irinli çıbana sürülürse merhem olur.
Tırnak üstlerinin ve çatlaklanmn giderilmesinde kullanılır.
Arpacık’lara çiğnenerek ezilen çavdar sürülürse iyi gelir.
Ergotin denilen zehirli madde ihtiva etmesine rağmen bu madde kan keser.
Gebe kadmlann kullanması tehlikelidir.
Besin değeri düşük olduğundan zayıflatır.
ÇAVŞIR (Opoponax
– Bağırsak gazlarını yok eder,
– Hazmı kolaylaştırır,
– Parazit düşürmek hassası vardır.
– Bronşların ifrazlarını çoğalttığından balgam söktürür,
– Rahim hareketini çoğaltır.
Kullanılışı: Bir tutamı kaynatılarak günde 1-2 fincan içilir.
ÇAY (Transtraemiacae, Tha sinensis)
– Az miktarda içildiğinde sinirleri uyarır,
– Zihni ve bedeni yorgunluğu giderir.
– Mide ve böbreklerin çalışmasını sağlar,
– Damar kireçlenmesini önler,
– Kalp kifayetsizliği, damar sertliği guatır, kan kanseri, kolera ve bağırsak enfeksiyonlarda koruyucu hassası vardır.
Kullanılışı: Romatizma, nikris, sinir, kalp, mide ve karaciğer rahatsı- lıklanyle, böbrek yüksek tansiyon, albumin, üremi, şikayetleri olanlar çayı az içmelidirler.
Fazla içilen çay ve koyusu baş ağnsı, sinir bozukluğu mide bulantısı, uykusuzluk, göğüs anjini ve el titremelerine sebep olabilir.
ÇEMEN (Trigönella foenum graecum)
Diğer bir adı çimen veya boy otu’dur. Çemen adıyla pastırma çevresinde kullanılır. Kekik, tavşancılotu ve kırlangıçotu ile birlikte sevgi iksiri, olarak anılır.
– Göğsü yumuşatır.
– Balgamı söktürür.
– Bağırsak parazitlerini düşürür.
– Karaciğer ve böbrek hastalıkları,
– Çarpıntılar,
– Kan zehirlenmeleri,
– Görme hassasının azalması,
– Ateş düşürme gibi pek çok yerde kullanılır.
– Organizmayı yenileyerek, yeniden gilce kavuşturur.
– Bedene dinçlik verir
– Güçten düşenlerin iştahım açar. – Alyuvarları yeniler.
– Tükenen enerjiyi yeniden kazandırır.
– Bulaşıcı hastalıkların hepsine karşı kullanılır.
– Vücuda rahatlık verir,
– Şehveti artırır,
KoalHamaaflaşn: Aktarlarda hileli olarak deve dikeni öğütülerek satılmaktadır.
Değirmende çekilerek bir avuç tane, bir litre suda 15 dakika kaynatılarak günde 2-3 fincan içilir.
Kınlan taneler; hergün bal, çavdar çöreği ya da çikolata ile yenilir.
Değirmende çekilen iki avuç tane bir litre suya atılarak lavman, losyon vs. yapılır.
El ve ayak banyolan için kaynatmadaki tarif uygulanır.
Böyotu-çemen doping değildir.
Kuru taneleri haşaratı kaçırır. İçten kullanma kürlerini bir haftadan fazla kullanmak tehlikeli olup, zehirlenmelere yol açar.
ÇINAR (Platanus)
– Diş ağrılarım keser, – Vücut ağrılarım dindirir,
– Kepekleri yok eder,
– Kadınlarda görülen akıntıyı keser,
Kullanılışı: Kozalak ve yapraklan kaynatılarak içilir.
ÇİLEK (Fragire Vesca)
– Nikrisi iyi eder,
– A, B l, B2, C, ve K vitamini protein, şeker meyva asidi demir fofor, sodyum, kalsiyum ve potasyum bulunduğundan kansızlığa karşı tesirlidir.
– Mesane taşlarını söktürür.
– Sanlık ve bağırsak hastalıklanna iyi gelir.
– Ülser, kolit, yara, dizanteri, dalak hastalıklan, karaciğer iltihaplan, böbrek ve idrar kesesi mikroplanmalannda tesirlidir.
– Gut hastalığını iyileştirir. Dinçleştirir, genç bırakır.
– Tenin tazeliğini korur, deri temizliği ve güzelliğini sağlar.
– İştah açar, serinletir, sindirim sistemine faydalı olur.
– El ve ayak banyolannda, romatizma tedavisinde,
– Çatlaklann tedavisinde ve ishallerde kullanılır.
Kullanılışı: Şurubu ateş düşürücüdür. Midesi zayıf olanlarda alerji ve kaşıntılara sebep olur.
Çilek kökü ve yapraklarının 250 gramı bir litre suda kaynatılır ve günde 1-2 fincan içilirse teskin edicidir.
Bir litre su içinde 25 gram çilek kökü kaynatılıp içildiğinde romatizma, cilt hastalıklan, nekrise iyi gelip, gargara yapıldığında boğaz ağrılarım giderir.
1,5 avuç bitki, bir litre suya atılarak losyon yapılır.
Yaprak ve köklerinin tozu, tebeşir tozu ile aynı oranda karıştırılarak, dişler fırçalanır.
Olgun çileklerin özsuyu, sütle karıştırılarak, bir saat dinlenmeye bırakılırsa, cilt temizliğinde kullanılır.
ÇİRİŞO TU (Asphodelus ramosus)
Sanzambak’ta denilir.
– B asur tedavilerinde kullanılır.
– Mafsal romatizmasına ve ağrılarına iyi gelir.
– İdrar söktürücü olup adet kanı söktürür,
– Saçkıran tedavisinde kullanılır.
Kullanılışı: Haricen ve bir tutamı kaynatılıp, günde 1-2 fincan içilerek dahilen kullanılır.
– Ayak terlemelerine yaran vardır. Meyvası, yapraklan sakızı ve tohumlan kullanılır.
ÇIT SARMAŞIĞI
Çitlembik
(Convolvulus sepium)
– Kabızlığa iyi gelir
Kullanılışı: Kök ve yaprakları kaynatılarak içilir. Dahilen alınır.
Çıtsarmaşığı
ÇOBANÇANTASI (Capsella bursa-pastoris)
Çantacık, Lâtinçiçeği, çoban- kesesi, çobantorbası kanotu, rahi- beçantası da denilir.
– Açık yaralarda ve kan tükürmelerde kanı durdudur.
– Pansuman için kullanılır.
Çobançantası Yaprak 208
– Burun ve idrar yollan kanamalır için de faydalıdır.
– Fazla gelen âdetlerde çok tesirlidir.
– Kum ve taşlan düşürür.
Kullanılışı: Bir litre suya iki avuç taze veya bir avuç kuru bitki atılır ve birbuçuk saat demlenilerek, günde dört beş saat içilirse, kanamalara iyi gelir. Burun kanamalan için kaynamış bitki suyunun tamponla buruna konulması faydalıdır.
Bir bardak özsuyu balla kanştınlarak, birer saat ara ile azar azar içilir veya buruna tampon yapılırsa, aynı şekilde iyi gelir. El-ayak banyolan ile fazla âdetlerde antiseptik yıkamalar için kullanılır.
ÇOBANDÜDÜĞÜ (Asarum europeum)
Meyhaneciotu, insankulağı, çadırçiçeği olarak da bilinir.
– Karaciğer rahatsızlıklannda öğütülerek kullanılır.
– Alkolizm hastalığına iyi gelir.
Kullanılışı: Bir tutam kaynatılarak günde bir fincan içilir.
ÇORANPÜSKÜLÜ (İlex Aquifolium)
– Bronşite faydalıdır,
– Rom atizma ve eklem yerleri ağrı ve iltihaplarına iyi gelir,
– Terletir, ateş düşürücü olarak kullanılır.
Kullanılışı: Yapraklarından istifade edilir. Ezilerek ve dövülerek elde edilen çoban püskülü suyu günde 2-3 fincan içilecek idrar söktürür.
Çobanpüskülü
ÇOBAN TARAĞI (Dipsacus Silvester)
– Cilt hastalıklarında merhem yapılarak kullanılır.
– Makatta meydana gelen kaşıntı ve nasırlan imha eder.
Kullanılışı: Haricen kullanılır.
ÇÖBRE OTU
– Göğsü temizler.
– Öksürüğü giderir.
– Bağırsak parazitlerini temizler.
– Vücuda sıcaklık verir, sıtmanın soğuğunu giderir.
– Müshildir.
– Mide ağrıları ve midede su toplanmasına iyi gelir.
– Sanlık tedavisinde kullanılır.
– Göze kuvvet verir.
Kullanılışı: Serkencebin ye raziyâne tohumu ile kanştırılarak kaynatılır ve içilir. Balla kanştınlarak macun yapılır yenir. Ada soğanı sirkesi ile kanştınlarak içilir. Sirke ve balla kaynatıldığında sıcak içilir. Taze incirle beraber yenilir. Suda kaynatılıp, yakı yapılırsa, kan deveramşı kolaylaştım. Zeytin yağda kaynatılıp, başa sürülürse, bitleri kaçırır. Suda incirle kaynatılıp, gargara yapılırsa, boğaz ağrılan ve şişkinliklerine iyi gelir, Frenk kimyonu, bal ve tuzla dövülerek, yılanın soktuğu yere sürülürse, zehiri yaradan atar.
Halk arasında, sara hastalığına iyi geldiği söylenilen özel terkibin kullanılması mahzurludur.
ÇÖPLEME (Helleborus)
Marulcuk ve boynuzotu olarak da bilinir.
– Yüksek tansiyon düşürücü olarak alınır.
– Ağnlara iyi gelir.
Kullanılışı: Tavsiye edilen miktardan fazla alınması sakıncalı olup, A ve B yitaminleri ihtiva ettiği için yararlı olmasından mütevellit yeterince kullanılır.
Zehirli olduğundan dikkatli alınması gereklidir.
– Sivilcelere faydalı olup suyunun sürülmesi suretiyle pomat olarak kullanılır.
ÇÖREK OTU (Nigellel)
Siyah susam veya Şevkerak da denilir.
– Yemeklere tad verir.
– İştahı açar.
– Mide gazlarını giderir.
– Hazmı kolaylaştırır
– Vücuda kuvvet verir.
– Kavrularak buruna çekildiğinde; baş ağalarını giderir.
Kullanılışı: Yenilir. Tohumlan kavrulur veya kokusu buruna çekilir. Nezle sara ve başağnsında tütsü, suyu sivilcelere pansuman için kullamln.
ÇÖRDEKOTU (Hysopus officinalis)
Çördükotu veya Zufa da denilir, İbranileıin mukaddes ağacıdır.
– Hazımsız ve mide zafiyetine karşı kullanılır.
– Zayıf çocuklann gelişmelerini sağlar. Kansızlığı giderir.
– Kulunç ağrılarını keser.
– İdrar şöktürücüdür.
Kullanılışı: Çörek ve böreklerin üzerine ekilir.
ÇÖVEN (Saponaria Officinalis)
Helvacıkökü veya Sabunotu da denilir.
– Terletici ve idrar sökücüdür.
– Ateşi düşürür.
– Vücuda rahatlık verir.
– Cilt hastalıklannda temizleyici olarak kullanılır.
– Balgam şöktürücüdür.
– Kusturur
Kullanılışı: Yapraklan kökü ile birlikte haşlanır. 20 gramı bir litre suda kaynatılarak, lenf boğumlannın müzmin iltihabının tedavisi için kullanılır. Elbise lakelerini çıkarma hassası vardır.
Tozlan acıdır. Büyüklere % 2,5, küçüklere % 1 haşlaması verilir.
ÇUHAÇİÇEĞİ (Primula veris officinalis)
Süs bitkisidir. Bahar çiçeği de denilir.
– Boğmaca, bronşit ve zatüne tedavisinde kullanılır.
– Sinirleri yatıştınr, uyku getirir.
^ Başağnsı ve sinir ağrılarına iyi gelir.
– Vücuda rahatlık verir.
– Balgam söktürür.
– İdrar zorluğu ve taş düşürmeye yardımcı olur.
– Kabızlığı önler.
– Nevraljiyi tedavi eder.
– Nikris, romatizma tedavilerinde kullanılır.
– Kalbe kuvvet verir.
Kullanılışı: Kökleri kaynatılarak, şurup yapılır ve içilir. Ancak; şurubu kullanılmadan önce, doktor tavsiyesi lüzumludur. Özü, günde beş defa ve yirmi damlaya kadar kullanılabilir.
DAFNE (Daphne mezereum)
50-150 cm yükseklikte, çalı görünümündedir. Kuzey-Doğu Anadolu dağlarında yetişen bu bitkinin meyveleri kırmızı renkli ve bezelye büyüklüğündedir.
İdrar artırıcı, terletici ve müshil etkileri vardır.Tahriş edici ve zehirli olduğundan doktor kontrolunda, dıştan, el ve ayak banyosu şeklinde kullanılabilir.
DEFNE (Laurus nobilis)
Akdeniz ve Ege kıyılarında yetişir.
Dökülmeyen yaprakları güzel kokar, iştah açıcıdır.
Yemeklere ve kuru yemişlere lezzet vermek için kullanılır.
Hazmı kolaylaştırır. Vücuda rahatlık ve sükunet verir.
D E R E O T U (A nethum graveolens)
Tereotuda denilir. Bir diğer adı durakotu’dur.
– İştah açıcıdır.
– Gebelerde ve deniz tutmasına karşı, bulantıyı keser.
– Hazmı kolaylaştım
– Mide ve bağırsak gazlannı yok eder.
– Midenin çalışmasını düzenler.
– Ağız kokulanın giderir.
– Sinir zafiyetine faydalıdır.
– Uyku verir.
– Ana sütünü arttınr.
– Çocuklann gaz ağnlannı gidericidir.
– Hıçkırık ve hava yutmayı ortadan kaldırır:
– Kaamlann aybaşı kanamalannı kolaylaştım
Kullanılışı: Çiğ veya pişmiş olarak yemek ve salatalara konulur. Hamilelerin yemeleri mahzurludur.
DEVEDİKENİ (Circium arvense) (Carduus marianus)
– Ateş düşürücüdür.
– Karaciğer ve safrakesesi hastalıklanna kullanılır.
– Sanlık,
– Öksürük, bronşit ve zatülcenp,
– Varis tedavisinde kullanılır.
– Safra kesesi taşlarını düşürür.
KulIamııllışa: Bir tutamı kaynatılarak içilir.
BEVEMJLAĞI (Bardan lappa majör)
Bir başka adı; Büyük dulavratotu’dur.
– Böbreklerdeki kum ve taşların dökülmesinde,
– Kanın temizlenmesinde,
– Romatizma ve nikris tedavisinde kullanılır.
– Terletir, vücuda zararlı maddeleri dışarıya atar.
– Vücuda rahatlık verir.
Kullanışı: Kökleri ve yapraklan kurutulup 2-3 tutamı bir litre suda kaynatılarak günde 2-3 çay bardağı içilir.
DEVETABANI (Tussilago farfara)
– Astımı, nefes darlığını geçirir, göğsü yumuşatır.
– Bronşit, soğuk algınlığı ve nefes borusu
– İltihapları tedavisinde kullanılır.
– Öksürüğü keser
– İdrar sökücüdür.
– Deri hastalıkları, yara, çıbanlarını tedavi eder.
– Sinirleri yatıştırır.
– Vücuda kuvvet verir.
– Şişen ayakların ağrıları ve şişlerini giderir.
– Göz kapağı iltihaplarım iyileştirir.
Kullanılışı: Yapraklarından yapılan şurup, iç hastalıklarına, yapraklarının ezilmesi ile yapılan merhem yara ve çıbanlara, kaynatılmasından elde edilen su, deri ve göz kapağı iltihaplarına, buharı teneffüs yolları hastalıklarına iyi gelir. Bir litre suya 50 gr. devetabanı konularak kaynatılır, günde birkaç fincan içilir.
DİŞBUDAKAĞACI (Fraksinus exelsior)
– Avrupa Kınakınası da denilir.
– Böbreklerdeki kum ve taşlan döker.
– Terletir ve kanı temizler.
-Müshildir.
– Vücuda rahatlık verir.
– Romatizma ve nikris tedavisinde kullanılır.
– Diş hastalıklannda koruyucudur.
– Gut hastalığına iyi gelir.
– Kabukları; ishali, inatçı dizanteriyi ve kanamaları keser.
– Virüs ve bakterilerden kaynaklanan mikroplu hastalıklarda yüksek derecede ateş düşürücüdür.
Kullanılışı: Kabuk ve yapraklan, ilkbaharda toplanıp, kurutulur. Suda kaynatılarak içilir. Bir litre suya 20 gr. dişbudak konularak kaynatılır.
Dört-beş fincana kadar içilebilir. Gut tedavisinde 2-3 saatte bir fincan içilir. Yanm litre suya büyük bir avuç kuru yaprak konularak kaynatılır. Tozu şiddetli gut krizleri için kaynatılarak kullanılır. Bu demleme iki günde bir içilirse, yaşlı!ann damar sertliğine iyi gelir. Günde üç defa alınırsa ateş düşürür.
10 tutam tane, harlı ateşte kaynatılır, sonra da hafif ateşte tutulur ve günde üç-dört fincan içilirse, idrar söktürür, romatizmaya iyi gelir.
İki avuç kurutulmuş kabuk, bir litre suya atılarak, ishale karşı banyoyapılır.
Dişbudak yapraklarından yapılacak yatak içerisine eğreltiotu katılarak; gut ve romatizma tedavisinde kullanılır.
Yoğun kaynatmadan elde edilen sıvı ile lâvman yapılır.
DOMATES (Solanum Iycopersium)
– İdrar sökücüdür. Zehirli maddeleri atar, kanı durdurur.
– Bol C vitamini hâvidir. Ayrıca A ve B vitaminleri ve madeni tuzlarvardır.
– Üremeyi azaltır.
– Romatizma ve nikris tedavisinde kullanılır.
kök veya yaprak konularak, günde bir-iki defa kullanılır. 800 gr. suya 800 gr şeker iki tutam da dövülmüş taze kök konularak şurubu yapılır, ayrıca; taze kökten merhem yapılır. Kurutulmuşu 3-4 aydan sonra kullanılırsa, faydası olmaz.
DUT (Morus) (Mura)
– İdrar sökücüdür. Vücutta biriken suyu boşaltır.
– Beyaz dut, aç kamına yenilirse, bağırsak parazitlerini düşürür.
– Hazım cihazının sistemli çalışmasını sağlar.
– Karadut veya ondan yapılan şurubu, pamukçuk hariç, ağız-boğaz enfeksiyonlarını iyileştirir.
Kullanılışı: Meyve ve yaprakları kullanılır. Yapraklarından bir miktar bir litre suda kaynatılarak günde 1-2 fincan içilir.
DÜĞÜN ÇİÇEĞ İ (Ronunculus)
Turnaayağı, Kurbağaotu, Sütlüceotu, Giritlâlesi, Şakayıklâlesi de denilir.
– Basur memeleri tedavisinde, hâricen kullanılır.
– Siğeilleri yok eder.
– Tırnak buruşukluklarını düzeltir.
– Saç dökülmesini önler.
– Baş, diş, göz, kulak ağrılarını geçirir.
Kullanılışı: Yapraklarından yakı yapılır. Kaynatılan suyu, soğuktan donma dolayısiyle açılan yaralan iyileştirir. Donan yerleri ısıtır. Kökü kurutulup, ezilip dövülerek tozu buruna çekilirse aksırtır. Kök tozundan kınk diş içerisine bir miktar konulursa, diş düşer. Yapraklar, ağrıyan yerlere dövülerek bağlanırsa, ağnlan giderir. Başa yakı yapılırsa, göze inen nevazili geçirir. Yaprakları, deşilmeyen yumurcak denilen salgın hastalıkta yakı yapılırsa, iyileştirir.
EBE GÜM ECİ (Folium malvae)
Memleketimizde halkın büyük çoğunluğunun tanıdığı bir nebattır. Anadolu’da iki tür çok yaygındır.
– Öksürük, nefes darlığı bronşit ve zatürrieye iyi gelir.
Balgamı söker.
Göğsü yumuşatır.
– Sindirim sistemi tahrişlerinde kullanılır. – Bademcik iltihaplarını giderir.
– Kan tükürmelerini önler.
Basur ve çıbanların tedavisinde iyileştiricidir.
– Müshildir. Mide ve bağırsakların düzenli çalışmalarını sağlar.
– Mide bulantısı ve kusmalarını giderir.
– Uyuşukluk ve sürekli baş ağrılarını giderir.
– Ateş düşürücüdür.
– İdrar yollan tıkanıklığını ve zehirlenmeleri önler.
– Diş eti hastalıklannı tedavi eder.
– Tümörleşmiş cildi yumuşatır ve tedaviye hazırlar. – Mide ağrılannı keser.
– Yatıştırıcı ve yumuşatıcıdır.
– Burun tıkanıklığını giderir.
– Burun kanamalannı durdurur.
– Dıştan kullanıldığında; toksinleri vücuttan atar.
– Çıbanları olgunlaştınr. – Kadınlarda zayıf organ tahrişlerine karşı etkileyicidir.
Kullanılışı: Tâze yaprakları kaynatılarak içilir. 50 gr. ebegümeci bir Lt. suda kaynatılır. Böcek sokmasından meydana gelen şişmeler; ebegümeci, tilki üzümü, san yonca, nane, kılıç otu, melisa toplanıp, kaynatılarak, böceğin soktuğjj yer pansuman yapılmalıdır. Tohumları, yapraklan ve kökü ezilerek suretiyle meydana gelen sıvı; su ile karıştırılarak gargara yapılırsa, ağız boğaz enfeksiyonlarına iyi gelir. Yapraklarından yapılan merhem basur ve çıbanların üzerine sarılırsa müsbet sonuç alınır. Yaprağı, zeytinyağına bulanıp ateş yanıklarına konulur.
Bir kimse, ebegümeci Usaresinden hergün bir miktar içse, hasta olmaz. Yaprağı veya kökü, yada tohumu, süt veya meyan kökü ile birlikte kaynatılarak içilirse öksürüğü keser, vereme faydalıdır.
Kaynatılan ebegümeci, sıcak içilirse kusturur. Birkaç defa tekrarlanıldığında; bütün zehirlenmeleri ortadan kaldırır.
Emzikli kadınlar, Ebegümecinin ot veya kökünü raziyane veya anasonla karıştırıp, kaynatarak içerlerse sütleri çoğalır. Hamile kadınlar bunu içerlerse, doğum kolay olur. Çorbası içilir. Çocuklar ve yaşlılar için çok faydalıdır.
Serkencebin ile kanştınlarak kaynatılıp içilirse, mide bulantısını keser. Üsaresi, melankoliye faydalıdır. Saraya da iyi gelir.
Ebegümecinin ezilerek çıkarılan suyu, birçok iç hastalıklarına faydalıdır.
Soğanla dövülerek, yılanın soktuğu yere sürülürse, iyileştirir.
Üsaresi kulak ağrılarını giderir.
Hatmi çiçekleri ile kaynatılarak suyu içilir. Bezler ıslatılırsa, yakı olur, ateş ve şişlere iyi gelir.
Söğüt yaprağı ile dövülürse, yara ve şişlerde kullanılır.
Suyuna oturan kadınların rahim ağrıları geçer. Kökünün kaynatılması, meme hastalıkları için faydalıdır.
Bir kâse ebegümeci yiyen, o gün kendisini bütün hastalıklardan korumuş olur. Kökleri çiğnenirse, dişlere iyi gelir. Pamukçuk ve benzeri ağız iltihaplarını da yok eder.
Ebegümeci gelincik, devetabanı (öksürükotu), kediayası ile dörtlü demlemeyi meydana getirdiği gibi, bunlara menekşe, sığırkuyruğu ve hatmi ilâvesiyle “yedili demleme” olur.